ARALING PANLIPUNAN I
(Effective and Alternative Secondary Education)ARALING PANLIPUNAN IMODYUL 8PAGSIBOL NG KAMALAYANG PILIPINOBUREAU OF SECONDARY EDUCATIONDepartment of EducationDepEd Complex, Meralco AvenuePasig City
MODYUL 8PAGSIBOL NG KAMALAYANG PILIPINOAng Pilipino ay likas na mapagtiis at mapagbigay kung kaya’t ang mgapagmamalabis at pang-aabuso ng mga Espanyol sa kanilang karapatan ay tiniisnila sa mahabang panahon. Subalit dumating ang sandali at nagising ang mgaPilipino sa katotohanan. Sa araling ito, makikita natin na handa na silangipaglaban ang kanilang kalayaan at karapatan. Ang pagmamahal sa bansa at sakapwa ay lubos na nalinang dala ng pang-aabuso at pagmamalupit nanaranasan nila sa kamay ng mga mananakop.Sa modyul na ito ay iyong malalaman kung paano sumibol angdamdaming makabansa na nakapagpausbong ng kamalayang Pilipino.May tatlong araling inihanda para sa iyo.Aralin 1: Pag-aalsa laban sa EspanyolAralin 2: Ang Nasyonalismong PilipinoAralin 3: Ang Kilusang PropagandaPagkatapos ng modyul na ito ay inaasahang malilinang sa iyo ang mgasumusunod na kasanayan:1. Maipaliliwanag ang paraan ng pakikitungo at pagtutol ng mga Pilipino samga mananakop na kastila;2. Mabibigyang puna ang reaksyon ng mga Pilipino sa ibang dayuhangnagtangkang manakop sa Pilipinas;3. Masusuri ang epekto ng patakarang kolonyal sa pag-usbong ngnasyonalismo; at4. Mailalarawan ang Kilusang Propaganda batay sa uri ng pamumuno, mganagawa at kinahinatnan.Ngunit bago ang lahat, sagutin mo muna ang ihihandang panimulangpagsusulit.1
PANIMULANG PAGSUSULIT:Panuto. Suriin at ibigay ang tamang kasagutan. Bilugan ang titik.1.2.3.4.Ano ang pinakamahabang pag-aalsang naganap laban sa Kastila?A. Magat SalamatC. TablotB. DagohoyD. BankawSaan naganap ang pag-aalsa sa Bankaw?A. CagayanC. BoholB. Hilagang LuzonD. LeyteSino ang ikalawang patnugot ng La Solidaridad?A. Marcelo H. del PilarC. Jose RizalB. Graciano Lopez JaenaD. Mariano PonceSino ang sumulat ng “Fray Botod” na tumutuligsa sa mga pang-aabuso atgawaing di-mabuti ng mga prayle?5.6.7.8.9.A. Jose RizalC. Mariano PonceB. Marcelo H. del PilarD. Graciano Lopez JaenaAno ang itinatag at pinamatnugutang pahayagan ni Marcelo H. del Pilar?A. Diariong TagalogK. KalayaanB. La SolidaridadD. La IndependenciaAno ang pahayagan ng Kilusang Propaganda?A. KalayaanK. La SolidaridadB. War BulletinD. La IndependenciaSino ang gumamit ng sagisag na Plaridel?A. Marcelo H. del PilarK. Dr. Jose RizalB. Graciano Lopez JaenaD. Mariano PonceAno ang pangunahing dahilan kung bakit bigo ang mga naunang pag-aalsa?A. PeraK. Kawalan ng Pambansang PagkakaisaB. ArmasD. TaoSino ang sumulat ng nobelang Noli at El Fili?A. Marcelo H. del PilarK. Graciano Lopez JaenaB. Jose RizalD. Antonio Luna2
10.Alin sa mga sumusunod na pag-aalsa ang hindi nakabatay sa pagnanaisng kalayaan sa pananampalataya?A. IgorotK. LakandulaB. TamblotD. Bankaw11. Ang mga dahilan ng hindi pagtatagumpay ng mga naunang pag-aalsa ayang mga sumusunod maliban sa:A. Kulang as armas at sandata ang mga PilipinoB. Hindi pa nagkakaisa ang mga PilipinoC. Walang karanasan ang mga Pilipino sa pakikihamokD. Watak-watak ang mga ginawang pag-aalsa12. Piliin kung alin ang hindi tama sa mga sumusunod na pangungusap.A. Ninais ni Dr. Jose Rizal na magkaisa ang mga Pilipino.B. Ninais ni Dr. Jose Rizal na maging isang opisyal sa pamahalaangKastila.C. Ninais ni Dr. Jose Rizal na baguhin ang pamamalakad ng mga prayle.D. Ninais ni Dr. Jose Rizal na bumalik sa Pilipinas upang tumulong samga kapwa Pilipino.13. Liberalismo ang tawag sa kaisipang galing sa Europa na nagpapakita ng:A. Pagbibigay ng pagkakataon sa pagpapalayas ng mga prayle saPilipinas.B. Pagpapalaya sa mga nasasakdalC. Pagbibigay ng kalayaan sa pagpapahayag ng damdamin at kaisipanD. Pagpapahayag ng pagkamuhi sa mga Kastila14. Ang pinakamahalagang pangyayari na nagpaigting sa pagkagalit ng mgaPilipino sa mga Kastila:A. Pagpapataw ng buwisB. Pangingibang-bansa ni Jose RizalC. Pagbabawal sa pakikipagkalakalanD. Pagpatay sa Tatlong Paring Martir3
15. Ang ikinaiba ng Kilusang Propaganda sa kilusang pag-aalsa:A. Paggamit ng marahas na paraanB. Paggamit ng mapayapang paraanC. Pangingibang-bansa ng kasapiD. Pag-aaral upang maging matalino16. Sina Gomez, Burgoz at Zamora ang:A.B.C.D.Tatlong Paring taga- CebuTatlong paring ipinatapon sa ibang bansaTatlong Paring IloKanoTatlong Paring Martir ng Cavite17. Ang mga sumusunod ay naging mga bayani ng Kilusang Propagandamaliban kay:A.B.C.D.Jose RizalGraciano Lopez JaenaMarcelo H. del PilarAndres Bonifacio18. Ang asosasyong itinatag ni Dr. Jose Rizal upang tulungang magkaisa angmga Pilipino.A.B.C.D.La Liga FilipinaPlaridelLa IndependenciaDimasalang19. Isulat kung alin ang hindi tama sa mga sumusunod:A.B.C.D.Nilayon ng mga propagandista na gawing lalawigan ng Espanyaang PilipinasNilayon ng La Solidaridad na mailantad ang pagmamalabis ng mgaKastilaNilayon ng mga paring Pilipino na isulong ang kanilang karapatansa pamamahala ng SimbahanNilayon ng mga manghihimagsik na palitan ang Hari ng Espanya.20. Maipakikita natin ang damdaming nasyonalismo sa pamamagitan ng:A.B.C.D.Pakikiisa at pagtataguyod ng mga pagbabago sa lipunanHindi pakikialam sa mga nangyayari sa bansaPag-alis sa bansa sa panahon ng krisisHindi pakikisama sa mga gawain tungo sa pagbabago.4
ARALIN 1PAG-AALSA LABAN SA MGA ESPANYOLNoong una, naging maganda ang pagtanggap ng mga Pilipino sa mgaEspanyol. Nakipagkaibigan sila sa mga ito at tinanggap ang mga handog ngpakikipagkaibigan. Nadama nila ang paggalang ng mga Espanyol sa kanilangkaugalian pati ang pamumuno ng matatanda sa barangay.Hindi inakala ng mga Pilipino na ang magandang pakikipagkaibigan aypalabas lamang ng mga Espanyol upang makuha nila ang tiwala at kalooban ngmga Pilipino. Sa kanilang pamamahala, kapansin-pansin ang mga patakaranghindi makatao. Ikinagalit ito ng maraming Pilipino na naging daan ng mga pagaalsa. Di ba’t ito’y nagpapakita ng kagitingan ng mga Pilipino? Sasagutin natiniyan sa araling ito.Pagkatapos ng aralin, inaasahang malilinang ang mga sumusunod mongkasanayan:1. Mailalahad at masusuri ang pagkabigo ng pag-aalsang naganap;2. nakop; at3. Makapagbibigay ng sariling reaksyon sa mga ginawa ng Espanyolmga sa Pilipino.Gawain 1: Pag-isipan Mo!Bago tayo magsimula, mag-isip muna tayo. Mayroong mga kasabihan saibaba. Maaari mo bang ipaliwanag ang mga ito?1. “Walang mang-aalipin kung walang paalipin”.2. “Nasa pagkakaisa ang tagumpay”.5
Naipaliwanag mo ba ang mga kaisipang iyon? Talakayin naman natinngayon ang kaugnayan ng mga kasabihang iyan sa mga nangyaringpakikipaglaban ng ating mga ninuno.Tinalakay sa mga naunang modyul ang maraming katiwalian sapamamahala ng mga Espanyol. Dahil sa mga katiwaliang iyan, nagsimula angmaraming pag-aalsa. Isa-isahin natin ang mga dahilan:1. Hindi nagkaroon ng pantay na karapatan ng mga Pilipino sa ilalim ngpamahalaang Espanyol. Nagbunga ito ng mga pansariling ayansapagmamalupit ng mga Kastila.2. Ninais ng mga Pilipino na magkaroon ng kalayaan at pagsasarili.Napakatagal nang panahon na sila ay naging sunud-sunuran sa mgadayuhan.3. Dumanas ng paghihirap sa kamay ng mga Espanyol ang mga katutubobunga ng paniningil ng buwis, sapilitang pagtatrabaho, at iba pangpatakaran ng pamahalaan. Nakadama ng masidhing paghihikahos ngmga Pilipino.4. May mga opisyal na Espanyol at ng simbahan ang naging lubhangmapagmalabis.Napakaraming naitalang pag-aalsa sa panahon ng mga Kastila. Suriin moang mga ito batay sa sumusunod na talahanayan.Talahanayan. MGA PAG-AALSA NG PILIPINO LABAN SA MGA ESPANYOLPag-aalsaLakandulaTaon1574Pook naDahilanPinangyarihanng Pag-aalsaTondo, NavotasDi pagtupad ni Gob.PinunoLakandulaResultaBigo.Lavesarez sa mgapangakong binitiwan niLegazpi kay LakandulaPampanga1585PampangaPagmamalabis ng mgaBigo.encomenderoIpinagkanulo ng6
isang babae angbalak na pagaalsa. Hinuli angmga pinuno.Tondo1587-88Tondo; Cuyo;Hangarin sa kalayaanCalamianesMagatBigo. NatuklasanSalamat,nang maaga angMartin Pangan,balak ng maaga.Juan Banal,Ipinapatay oPedro Balingitipinatapon angmga pinuno.Cagayan-1589IlocosCagayan; IlocosPagtangging magbayadBigo. MadalingNorteng tributo,nasugpo angpagmamalabis ng mgapag-aalsa.kolektor ng tributoMagalatIgorot15961601CagayanHilagang LuzonPagmamalabis ng mgaMagalatBigo. Ipinapataykolektor ng tributoang mga pinuno.Pagnanais ng kalayaanBigo.sa pananampalatayaIrrayas1621Lambak ngPagmamalabis at pang-FelipeNapigil dahil saCagayanaapi ng mga pinunongCatabay,pagsesermon niEspanyol sa sapilitangGabriel DayagPadre Santopaggawa ePagnanais na iwananTamblotNasugpo ng mgaang katolisismo atEspanyol atbumalik sa katutubongKrsitiyanongrelihiyon.Cebuano.Pagnanais ng kalayaanBankaw, PagaliBigo.sa pananampalatayaCagayanCaraga1625Pagnanais ngMiguel Lanab,Bigo. Pinatawad1627kalayaan; pagpaparusaAldabanang mga pinuno.1639sa isang babae ng ilangPinatay nangEspanyol na opisyalmuling mag-alsa.Kawalang kasiyahan ngBigo.1629-31Caragamga mamamayan sapamahalaang EspanyolCagayan1639CagayanKawalang kasiyahan saBigo.7
pamahalaang EspanyolLadiaBisaya16431649-50Malolos, Bulacan;Pagkagalit sa pang-Pedro LadiaBigo. Pinatay angTimog Luzonaapi ng mga EspanyolSilangangPagtutol saSumuroy, JuanHinuli atVisayas;pagpapadala ni Gob.Ponce, Pedropinugutan ng uloHilagangFajardo ng mgaCaamugang mga pinuno.Mindanao;manggagawang BisayaZamboangasa Cavite upangmga pinuno.gumawa ng mga barko.Pampanga1660-61Bacolor,Hindi pagbabayad ngFranciscoPagkakaloob ngPampangamga opisyal sa binilingManiagopangkalahatangpalay; paulit-ulit naamnestiya sapag-uutos na magbigaymga rebelde.ng personal naPagbibigay ngpaglilingkod.kabayaran 3Binalatongan,Alitan sa pagitan ninaAndresPangasinanPadre Gorospe atMalong, PedroMalongGumaposSan NicolasPang-aapi ng mgaJuan Masanap,Bigo. Pinatay angBarraca LaoagEspanyolPedro Almazanmga pinuno.Oton, PanayPagnanais na magtatagTaparBigo.MatienzaBigo.Bigo.ng sariling uri n, MorongPang-aagaw ng mga(Rizal) Cavite,lupaing ari ng mgaLaguna,magsasaka ng mgaBatangasordeng relihiyosoBoholPagtanggi ni PadreFranciscoBigo. PinatawadMorales na ilibing angDagohoyang mgakapatid ni Dagohoy sanagrerebelde.sementeryo ng mgaKatoliko.Maituturing napinakamahabang pagaalsa na naganap sakasaysayan ng8
Pilipinas.Silang1762-63IlocosPagnanais naDiego Silang,Bigo. Pinatay sipalayasin ang mgaGabriela SilangSilang ni MiguelEspanyol sa bansa.Vicos, isangkaibigan.Ipinagpatuloy niGabriela ang pagaalsa, ngunitsiya’y nahuli atpinugutan ng ang paghingi ngJuan de laBigo. Nasugpo ngreporma lalung-lalo naCruzpamahalaan.ng pagpapalit ng mgaPagpatay kaylocal na opisyal.Palaris.Monopolyo ngPedro MateoBigo. Natalo angpamahalaan samga rebelde ngpaggawa ng basi.mga sundalongEspanyol.HermanoPule1840-41QuezonDahil sa pagigingApolinario delakatutubo, si Pule ayCruz otinanggihan ng mgaHermano PuleBigo.Kastila na magingisang pari. Nagtatag siPule ng isangkapatirangpanrelihiyon, angConfradia de San Jose,na hindi pinayagan ngpamahalaan at iniutosna buwagin.Napansin mo marahil na puro bigo at hindi naging matagumpay ang mganaitalang pag-aalsa. Nangangahulugan ito na sa mga panahong iyon, hindi palubos na handa ang mga Pilipino. Watak-watak kung sila ay kumilos. Karamihanay walang armas at angkop na panlaban sa mga baril at kanyon ng mga Kastila.9
Higit sa lahat, mas matapat ang maraming Pilipino sa Kastila kaysa sa kapwanila Pilipino. May mga Pilipinong naging taksil at isinuplong ang mga kasamahan.Marubdob man ang pagnanais na labanan ang mga mananakop, ang mgapag-aalsa ay may iba’t ibang dahilan naman. Hindi rin lubos na nakiisa sa mgakatutubo ang mga mayayamang angkan na nagtatamasa ng kaginhawaan sailalim ng mga Kastila. Higit pa riyan, ang mga nagbangon ay nakipaglaban samga Kastila hindi bilang Pilipino, kundi bilang Ilokano, Kapampangan o Bisaya.Samakatwid, di pa nabubuo ang isang diwang Pilipino.Gawain 2: Pagpapalalim ng KaalamanA. Subukan mo kung iyong natatandaan ang mgahalimbawa ng mga pag-aalsa. Pagtapat-tapatin ang Hanay A at Hanay B sapamamagitan ng paglalagay ng guhit sa magkatugmang bilang at titik.Hanay AHanay B1. DagohoyA. Pagmamalabis ng encomendero2. LakandulaB. Hangarin sa kalayaan3. TondoK. Pagmamalabis ng mga kolektor ng tributo4. PangasinanD. Maituturing na pinakamahabang pag-aalsa5. BankawE. Pagpaparusa sa isang babae ng ilang Espanyol6. MagalatG. Nagtatag ng isang kapatirang panrelihiyon na hindi7. Hermano Pulepinayagan ng pamahalaan8. BanalH. Alitan sa pagitan nina Padre Gorospe at Malong9. PampangaI. Pagnanais ng kalayaan sa pananampalataya10. CagayanL. Di pagtupad ni Gob. Lavesarez sa pangakongbinitiwan ni Lagaspi kay LakandulaM. Monopolyo ng pamahalaan sa paggawa ng basi10
Tandaan Mo!Dahil sa pagiging masunurin at matapat ng mga Pilipino samga Espanyol, naging mapagsamantala ang mga Espanyolsa kapangyarihan. Di nabigyan ng katarungan ang mgaPilipino sa maraming larangan, kahit sa relihiyon. Ito ang naginghudyat para sila ay lumaban sa Espanyol.Hindi naging matagumpay ang mga naunang pag-aalsa dahilan sa kawalanng pambansang pagkakaisa. Wala pang nabuong iisang diwang Pilipino,kulang sa mga lider na may kakayahang pag-isahin ang mga katutubo, athindi sapat ang katapatan sa kapwa-Pilipino.Gawain 3: Paglalapat1. Kung ikaw ay isang batang mag-aaral noong panahon ngKastila, paano mo maipapakita ang iyong pakikiisa aspagtataguyod ng kalayaan? Idrowing mo ang iyong sarili sakahon noong panahon ng Kastila at punan mo ang bilog ng iyongmga iniisip na plano.11
ARALIN 2ANG NASYONALISMONG PILIPINOAng bunga at epekto ng mga patakarang kolonyal sa Pilipinas, angmatagal na panahon ng pananakop, at pang-aapi at katiwalian ng mga pinunongEspanyol ang unti-unting nagbuklod sa isipan at puso ng mga Pilipino upangmalinang ang damdaming makabansa. Bagama’t bigo ang mga naunang pagaalsa, unti-unti silang nagkaroon ng lakas at pagnanasang maging malaya atmakapagsarili.Tatalakayin sa araling ito kung ano ang nagbigay-lakas upang magkaisaang mga naaaping Pilipino sa panahon ng mga Kastila. Handa ka na ba?Pagkatapos ng aralin, inaasahang malilinang ang mga sumusunod mongkasanayan:1. Matatalakay ang pagdating ng kaisipang liberal sa bansa;2. Maipaliliwanag ang mga pangyayaring nagbigay daan sa paglinang ngdamdaming nasyonalismo; at3. Masusuri ang mga epekto ng patakarang kolonyal sa pag-usbong ngnasyonalismo.Gawain 1: Pag-isipan Mo!Isulat mo ang sarili mong pagkaunawa sa salitang “nasyonalismo”.Maglagay sa bilog ng mga salitang maiuugnay sa kaisipang iyan.NASYONALISMO12
Mga Salik na Nakapagpausbong ng Damdaming NasyonalismoAng damdaming nasyonalismo ay ang pagkakaroon ng iisang adhika parasa Inang Bayan: ang mapabuti ito. Anu-ano ang mga salik na nagbunsod sa mgaPilipino upang isulong ang adhikaing iyan?1. Pagbubukas ng Pilipinas sa pandaigdigang kalakalan:Dahil dito, maraming nakarating sa ibang bansa. Namulat angmga Pilipino sa sariling kalagayan at natutong makisalamuha sa ibangdayuhan. Dahil sumigla rin ang kalakalan sa Maynila, naganyak ang haloslahat ng uri ng tao sa pangangalakal.2. Pagkakaroon ng pang-gitnang uri ng lipunan (middle class):Dulot ng kanilang kalagayan sa buhay kinalaban ng mga Pilipinoang mga Espanyol at prayle at humihiling ng mga pagbabago. Ipinadalanila sa Espanya at iba pang bansa ang kanilang mga anak upang magaral. Sila ang bumuo sa pangkat ilustrado, na siyang nagpasimula ngpaghiling ng pagbabago at nagtanggol sa mga karapatan ng mga Pilipino.3. Pagsibol ng kaisipang liberal sa Pilipinas:Dala ng Espanyol ang mga kaisipang liberal na ito buhat saEuropa. Ipinamalas nila ito sa kanilang malayang pagkilos at pananalita.Ang ganitong kaisipan, bagamat hindi tuwirang ipinalaganap ay tumimosa isipan ng mga katutubong Pilipino.4. Ang Kilusang SekularisasyonAng kilusang sekularisasyon ay itinatag upang ipagtanggol angkarapatan ng mga paring sekular sa mga parokya. Mayroong dalawang uring paring katoliko sa ating bansa noon. Ang regular at ang sekular. Angparing regular ay kabilang sa isang orden tulad ng Agustinian,Pransiskano, at iba pa. Ang paring sekular naman ay hindi kabilang sakahit anong orden.13
5. Si Gobernador Carlos Maria dela TorreNaniniwala siya sa liberalismo at ipinamalas niya ito sapamamagitan ng mga patakaran at mahusay na pakikitungo sa mgaPilipino. Pantay-pantay ang pagtingin niya sa mga Espanyol at mgaPilipino.6. Ang Pag-aalsa sa Cavite noong 1872Noong panahon ng pamamahala ni Goberdor Izquierdo nagingmahigpit at nagdulot ng pahirap sa mga Pilipino ang kanyang gamanggagawang Pilipino sa Cavite na hindi nagbabayad ng taunangbuwis.Lumaki ang isyu tungkol sa pag-aalsa sa Cavite at sinabi niIzquierdo na ito’y isang rebolusyong naglalayong pabagsakin n,hindirebolusyon ang naganap sa Cavite kundi isang protesta lamang ng mgasundalo at manggagawa.7. Pagbitay sa Tatlong Paring MartirAng pinakamalaking pagkakamali ni Gobernador Izquierdo ay angpagpapabitay niya sa tatlong Pilipinong pari, sina Padre Gomez, PadreBurgos at Padre Zamora, ngayon ay kilala bilang Gomburza. Tumanggi siGregorio Meliton Matinez na ipahubad ang abito ng tatlong pari bago silapatayin. Naniniwala siya na walang kasalanan ang mga ito. Iniutos niya napatunugin ang mga kampana sa lahat ng simbahan sa Maynila sa oras ngkanilang kamatayan.14
Gawain 2: Pagpapalalim ng KaalamanIsulat ang tsek ( ) sa patlang kung ang sumusunod ay salik nanakapagpausbong ng damdaming nasyonalismo. Lagyan ng ekis (X) kung hindi.1. Republika ng Biak na Bato2. Panggitnang uri ng lipunan3. Kaisipang liberal sa Pilipinas4. Ang Kilusang Sekularisasyon5. Saligang Batas ng Malolos6. Si Gobernador dela Torre7. Pagbubukas ng Pilipinas sa Pandaigdigang Kalakalan8. Pag-aalsa sa Cavite noong 18729. Republika ng Malolos10. Pagbitay sa Tatlong Paring MartirTandaan Mo!Maraming dahilan ang pag-usbong ng damdaming Pilipino: angpagkamulat sa mga kaisipang liberal, paglawak ng pakikipagkalakalan.at pakikitungo sa mga taga-ibang bansa, pagkamulat ng panggitnang uri ngmamamayan (middle class) at mayayaman sa lipunan, at patuloy na pagmamalabis ngmga kastilang opisyal.Kung noong una ay hindi matanggap ng mga Pilipino ang hindi pantay na pagtinginsa ating lahi, lalong nagalit ang mga Pilipino sa pagkapataysa tatlong paring Pilipino kaya’t itinuring silang martir. Ang pagtatanggollamang sa karapatan ng mga paring Pilipino ang kanilang kasalanan. Angpangyayaring ito ang lalo pang nagpagising sa damdaming nasyonalismo ng mgaPilipino.15
Gawain 3: PaglalapatIkumpara mo ang mga naganap sa panahon ng Kastila nanagpausbong ng damdaming Pilipino, at ang mga kaganapansa kasalukuyang panahon na nagpaunlad din ng damdaming Pilipino. Maymagkakatulad ba?Mga Nagpausbong ng Damdaming PilipinoPanahon ng Kastila1.2.3.Kasalukuyang Panahon1.2.3.Aralin 3ANG KILUSANG PROPAGANDAUmigting ang damdaming Pilipino at lumawak pa ang mga pag-aalsanang bitayin ang tatlong paring martir. Kaagad naming pinarusahan ng mgaEspanyol ang sinumang mahuling kumikilos laban sa mga Espanyol sapamamagitan ng pagpapatapon sa kanila sa labas ng Pilipinas. MaramingPilipino ang ipinatapon sa Islas Marianas noong 1872 dahil sa pag-aalsa labansa mga Espanyol. Dalawang uri ng paglaban sa mga Kastila ang namayani. Anguna ay ang pag-aalsang rebolusyunaryo, at ang kilusang propaganda.Tatalakayin sa araling ito ang kilusang propaganda.Pagkatapos ng aralin, inaasahang malilinang ang mga sumusunod mongkasanayan:1. Makapagbibigay ng pagpapahalaga sa mga isinulat ng mgapropagandista;2. Makapagtatalakay ng mga nagawa at ibinunga ng KilusangPropaganda; at3. Maihahambing at makapagpapaliwanag ng mga layunin ng KilusangPropaganda at La Liga Filipina.16
Gawain 1: Pag-isipan Mo!Subukan mong ilarawan ang mga sumusunod na bayani natin ayonsa iyong pagkakakilal
ARALING PANLIPUNAN I (Effective and Alternative Secondary Education) MODYUL 8 PAGSIBOL NG KAMALAYANG PILIPINO BUREAU OF SECONDARY EDUCATION Department of Education DepEd Complex, Meralco Avenue Pasig City . 1 MODYUL 8 PAGSIBOL NG KAMALAYANG PILIPINO Ang Pilipino ay likas na mapagtiis at mapagbigay kung kaya’t ang mga pagmamalabis at pang-aabuso ng mga Espanyol sa kanilang karapatan ay tiniis .
Araling Panlipunan . ii Araling Panlipunan 2 ito. Hindi inaangkin ni kinakatawan n Pangalawang Kalihim: Yolanda S. Quijano, Ph.D. Consultant: –Ikalawang Baitang Patnubay ng Guro Unang Edisyon, 2013 ISBN: Paunawa hinggil sa karapatang-sipi. Isinasaad ng Seksiyon 176 ng Batas Pambansa Bilang 8293: Hindi maaaring magkaroon ng karapatang-sipi sa ano mang akda ng Pamahalaan ng Pilipinas. Gayon pa .
Araling Panlipunan . 2 Araling Panlipunan 2 Ma. Ther Inilimbag sa Pilipinas ng _ Department of Eduction-Instructional Materials Council Secretariat (DepEd-IMCS) Office Address: nd 2 Floor Dorm G, PSC Complex Meralco Avenue, Pasig City Philippines 1600 Telefax: (02) 634-1054 or 634-1072 E-mail Address: imcsetd@yahoo.com Mga Bumuo ng Kagamitan ng Mag-aaral Consultant: Zenaida E. Espino .
Masusing Banghay-Aralin sa Araling Panlipunan Ika-8 Baitang I. Layunin Sa araling ito, ang mga mag-aaral ay inaasahang: 1. Nakapagsasabi ng dahilan at epekto ng unang yugto ng Imperyalismo at Kolonyalismo. 2. Naipapaliwanag ang iba
2 ARALING PANLIPUNAN 1 DRR LESSON EXEMPLAR Layunin Pagkatapos ng araling ito, inaasahan ang mga mag-aaral na: Matukoy ang kahulugan ng polusyon. Maisa-isa ang mga bahagi ng kapaligiran na naaapektuhan ng
Texts of Wow Rosh Hashana II 5780 - Congregation Shearith Israel, Atlanta Georgia Wow ׳ג ׳א:׳א תישארב (א) ׃ץרֶָֽאָּהָּ תאֵֵ֥וְּ םִימִַׁ֖שַָּה תאֵֵ֥ םיקִִ֑לֹאֱ ארָָּ֣ Îָּ תישִִׁ֖ארֵ Îְּ(ב) חַורְָּ֣ו ם
Araling Panlipunan Grade 10 . Alternative Delivery Mode . Ikalawang Markahan- Modyul 3: Mga Dahilan at Epekto ng Migrasyon . Unang Edisyon, 2020 . Isinasaad ng Batas Republika 8293, Seksiyon 176na “Hindi maaaring magkaroon ng karapatang- sipi sa anomang akda ang Pamahalaan ng Pilipinas. Gayon pa man, kailangan muna ang pahintulot ng ahensiya o tanggapan ng pamahalaan na naghanda ng akda kung .
Araling Panlipunan. Ikalawang Markahan- Modyul 2: Mga Isyu sa Paggawa . II . Paunang Salita Ang Self-Learning Module o SLM na ito ay maingat na inihanda para sa ating mag-aaral sa kanilang pagaaral sa tahanan. Binubuo ito ng iba’t ibang bahagi na gagabay sa - kanila upang maunawaan ang bawat aralin at malinang ang mga kasanayang itinakda ng kurikulum. Ang modyul na ito ay may inilaang Gabay .
Araling Panlipunan Ikalawang Markahan - Modyul 5: Interaksiyon ng Demand at Supply Z est for P rogress Z eal of P artnership 9 Name of Learner: _ Grade & Section: _ Name of School: _ Alamin Ang pinakatiyak na layunin ng modyul na ito ay matutuhan mo bilang mag-aaral ang mahahalagang ideya o konsepto tungkol sa interaksiyon ng demand at supply. Mula sa mga inihandang gawain at .
