MGA TUNTUNIN NG ORTOGRAPIYANG PAMBANSA
MGA TUNTUNIN NGORTOGRAPIYANGPAMBANSA
l TUNTUNING OPMga Grafema
l TUNTUNING OP1.1 Titik o letrá ́Ñ
TUNTUNING OP1.1 Titik o letrá
l TUNTUNING OP1.2 Di-titik
14 l TUNTUNING OPPantig at Palapantigan
14 l TUNTUNING OP
14 l TUNTUNING OP2.2 Pagpapantig ng mga ‧pi‧talpansitpan‧sitKapag may magkasunod na katinig sa loob ng isang salita,ang una ay isinasama sa sinundang patinig at ang ikalawaay isinasama sa kasunod na pantig
14 l TUNTUNING OP2.2 Pagpapantig ng mga ‧broKataliwasan sa unang tuntunin:Karaniwan, kung hiram mula sa Español ang mga digrapogaya ng BR, TR, KR, etc. magkasama ito sa isang pantigat hindi pinaghihiwalay.
14 l TUNTUNING OP2.2 Pagpapantig ng mga pirasyonins‧pi‧ras‧yonKapag may tatlong magkakasunod na katinig sa loob ngisang salita, ang unang dalawa ay sumasama sasinundang patinig at ang ikatlo ay napupunta sa kasunodna pantig
14 l TUNTUNING OP2.2 Pagpapantig ng mga oKapag ang una sa tatlong magkakasunod na katinig aysinusundan ng alinman sa BL, BR, DR PL, at TR, angunang katinig ay isinasama sa unang patinig at angsumunod na dalawang katinig ay napupunta sa kasunodna pantig
14 l TUNTUNING OP2.3 Pantig na a‧tra‧ba‧hoi‧pa‧ko-closeKapag nagsisimula ang salita sa kambal-katinig okumpol-katinig (consonant cluster), ang katinig atpatinig lamang ang inuulit
14 l TUNTUNING OPPagbaybay na PasulatBinibigkas na Isinusulat naLalakeLalakiBaketBakitDuonDoon
14 l TUNTUNING OPGamit ng Walong Bagong TitikC, F, J, Ñ, Q, V, X, Z- Napakaimportante ng walong bagongdagdag na titik sa Filipino upang maigalangang mga kahawig na tunog sa mgakatutubong wika.
14 l TUNTUNING OPGamit ng Walong Bagong Titik Walong dagdag na titikAng dating 20 titik ng Abakada ay nadagdagan ngwalo pang titik: C, F, J, Ñ, Q, V, X, Z Apat ay mula sa mga wika ng ibang bansaC, Ñ, Q, X Apat ay mula sa mga wika sa FilipinasF, J, V, ZPaano gagamitin ang mga ito sa Filipino?
14 l TUNTUNING OPGamit ng Walong Bagong Titik Gamit ng walong bagong titik sa pagbabaybayPara sa mga kahawig na tunog sa pagsulat ng mgasalita mula sa katutubong wika ng Filipinasfeyu (Kalinga) – pipa na yari sa bukawa o sa tambojambangan (Tausug) – halamanzigattu (Ibanag) – silanganfalendag (Teduray) – plawtang pambibig
14 l TUNTUNING OPGamit ng Walong Bagong Titik vakúl (Ivatan) pantakip sa ulo na yari sa damona ginagamit bílang pananggalang sa ulan atinit ng araw kuvát (Ibaloy) digma vuyú (Ibanag) bulalakaw zigattú (Ibanag) silangan zinága (Ibanag) dinuguan zinanága (Ibanag) pamana majáw (Butuan) maganda marajáw (Surigao) maganda
14 l TUNTUNING OP féffed (Gadang, Yogad) pamaypayfutú (Ibanag Yogad) - pusòfutág (Yog) - pusodfungán (Yogad) - unanfúfulaót (Ayg) - butikifolóy (Ayg) - kubofánga (Ayg) - palayokfungál (Gad) - punòfúllit (Gad) - gupitfuút (Gad) - tanongfúwab (Gad) - hapon
14 l TUNTUNING OP bádju (Itw) – bagyoju (Itw) – ditopádjanán (Itw) – tiráhanjásjas (Iby, Î-wak) – hingajábjab (Iby, Î-wak) – pamaypayjófan (Gad) – hipanfidjáw (Gad) – sipolbadjáw (Itw) – bagyopádjanán (Itw) – tirahanjan (Itw) – saan
14 l TUNTUNING OP zipíng (Iba) – kambalzitá (Iba) – timogkazzíng (Iba) – kambingzizzíng (Iba) – dindging na yari sa kawayanzinágan (Iba) – dinuguanziwanán (Iba) – kananzigû (Iba) – ligo
14 l TUNTUNING OPGamit ng Walong Bagong Titik Gamit ng walong bagong titik sa pagbabaybayPara sa mga bagong hiram na salita na babaybayin saFilipinoselfiprojektorPara sa mga bagong hiram na salita na hindi binabagoang baybayvisazigzag level fern jam
14 l TUNTUNING OP4.6 Gamit ng Walong Bagong Titik Gamit ng walong bagong titik sa pagbabaybayPara sa mga pangngalang pantangiJohn McDonald Nueva Vizcaya MexicoPara sa mga katawagang siyentipiko at teknikalchlorophyll zeitgeist quorum Albizia falcatariaPara sa mga mahirap dagliang ireispelbouquet jaywalking quizpizza
14 l TUNTUNING OP4.7 Pagrereispel charttaxistand róseríánderpásháywey
14 l TUNTUNING OP4.7 Pagrereispel ármaláyt
14 l TUNTUNING OP4.7 Pagrereispel Huwag magreispel kapag:– Kakatwa o kakatawa ang anyo– Higit na mahirap basahin kaysa orihinal– Nasisira ang kabuluhang kultural– Higit nang popular ang anyo sa orihinal
14 l TUNTUNING OPPagrereispel Halimbawacarbon dioxidebaguettefeng shuihabeas corpusbouquetpizzawifivsvsvsvsvsvsvskarbon day-oksaydbagetfung soyhabyas korpusbukeypitsawayfay
14 l TUNTUNING OPPagrereispel Pasók ang SK at ST kapag nasa dulo ng salitadeskdisktestkóntestpestpost Kapag ang SK o ST ay nasa unahan o gitna ng salita,madalas itong nahahati.Tanong: Ilan ang pantig ng salitang STOP?schedulescholarstyle is-ked-yul (iskedyul)is-ko-lar (iskolar)is-tayl (istayl)
14 l TUNTUNING OPPagrereispel Walâng t)(connect)(correct )(subject)
14 l TUNTUNING OPPagrereispel Walâng t)(connect)(correct )(subject)
14 l TUNTUNING OPSa panghihiram ng salita, Español muna bago Inglesñáú
14 l TUNTUNING OPMag-ingat sa Siyokoy!ñaspekto at hindi aspetoimahen at hindi imahekontemporaneo at hindi kontemporaryoendoso at hindi endorsekampeon
14 l TUNTUNING OPKambal-Patinig Sa pangkalahatan, nawawala ang unang patinig sa mgakambal-patinig na I (A, E, O) at U (A, E, I) kapagsiningitan ng Y at W sa pagsulat.benepicioindibidualtenienteaguador benepisyoindibidwaltenyenteagwador
14 l TUNTUNING OPUnang Kataliwasan Huwag alisin ang unang patinig kapag ang kambalpatinig ay sumusunod sa katinig sa unang pantig ngsalita.tiapianopiezafuerzaviudacuento tIYApIYAnopIYEsapUWErsabIYUdakuwento
14 l TUNTUNING OPIkalawang Kataliwasan Huwag alisin ang unang patinig kapag ang kambalpatinig ay sumusunod sa dalawa o mahigit pangkumpol-katinig (consonant cluster) sa loob ng salita.ostIYA (hostia)leksIYOn (leccion)biskUWIt (biscuit)impIYErno (infierno)eleksIYOn (eleccion);engkUWEntro (encuentro)Lumuluwag ang pagbigkas at dumadali angpagpapantig.
14 l TUNTUNING OPIkatlong KataliwasanHuwag alisin ang unang patinig kapag angkambal-patinig ay sumusunod sa tunog naH.mahIYA (magia)estratehIYA (estrategia),kolehIYO (colegio)rehIYOn (region).
14 l TUNTUNING OPIkaapat na KataliwasanKapag ang kambal-patinig ay nása dulo ngsalita at may diin ang bigkas sa unangpatinig ang orihinal.economía (e-co-no-mi-a)geografía (geo-gra-fi-a)filosofía (fi-lo-so-fi-a) ekonomIYA heograpIYA pilosopIYA
14 l TUNTUNING OPMalakas na patinigHindi nagdudulot ng kalituhan ang mgakamabal-patinig na may malakas na unangpatinig (A,E, O)idealeonteoryaideolohiyakampeonhindi ideyahindi leyonhindi teyoryahindi ideyolohiyahindi kampiyon
14 l TUNTUNING OPPalitang E/I at O/USenyas sa Español o sa InglesSa kaso ng E/I, magiging senyas ang E sa mga salitang Espanyolna nagsisimula sa ES upang ibukod sa mga salitang Ingles na haloskatunog ngunit nagsisimula sa S.eskándaló (escandalo)estasyón (estacion)espesyál (especial)eskuwéla (escuela)estandárte (estandarte)estílo (estilo)eskolár (escolar)vsvsvsvsvsvsvsiskándal (scandal)istéysiyón (station)ispésyal (special)iskúl (school)istándard (standard)istáyl (style)iskólar (scholar)
14 l TUNTUNING OPPalitang E/I at O/UKapag nagbago ang idencial)
14 l TUNTUNING OPPalitang E/I at O/UEpekto ng Hulapi – nagiging i ang e kapag may -pabalihinhindi kababaehanhindi balaehinhindi taehanhindi pabalehin
14 l TUNTUNING OPPalitang E/I at O/UHindi kailangan baguhin ang E kapag nasa dulo ng mgasalitang hiram sa Español at sinusundan ng sehanbotehankortehanpestehinhindi sinihanhindi onsihanhindi basihanhindi botihanhindi kortihanhindi pestihin
14 l TUNTUNING OPPalitang E/I at O/UEpekto ng Hulapi – nagiging U ang O kapag may aguhintukso-tuksuhinhindi abohinhindi takbohanhindi kalbohinhindi bagohinhindi tuksohin
14 l TUNTUNING OPPalitang E/I at O/UKailan Di Nagpapalit?(1) Hindi kailangang baguhin ang E at O kapagsinundan ng pang-ugnay na (-ng).“babáeng masipag” at hindi “babaing masipag”“biròng masakit” at hindi “birung masakit”
14 l TUNTUNING OPPalitang E/I at O/U(2) Hindi kailangang baguhin ang E at O kapag inuulit ong-pátongatatatatatatatathindi “babaing-babae”hindi “biru-biro”hindi “anu-ano”hindi “alun-alon”hindi “taun-taon”hindi “pisu-piso”hindi “pitu-pito”hindi “patung-patong”
14 l TUNTUNING OPPalitang E/I at O/UHuwag baguhin ang dobleng oabonolokobotohangotohanabonohanlokohin
14 l TUNTUNING OPPalitang E/I at O/UHuwag baguhin ang UObuosuotsalimuotkabuoankasuotankasalimuotan
14 l TUNTUNING OPPalitang E/I at O/U Mag-ingat dahil may magkaibang kahulugansálo-sálo—magkakasáma at magkakasabay na kumainsalusálo—isang piging o handaan para sa maraming taobató-bató—paglalarawan sa daan na maraming batobatubató—ibon, isang uri ng ilahas na ing may yelo at iba pang sangkap
14 l TUNTUNING OPKailan NG at kailan NANGAlin ang tama?Tumakbo ka ng mabilis.Tumakbo ka nang mabilis.
14 l TUNTUNING OPKailan NG at kailan NANGMga Gamit ng “Nang” Ginagamit ang “nang”na kasingkahulugan ng “noong”.“Umaga nang barilin si Rizal.“Nang umagang iyon ay lumubha ang sakit ni Pedro.” Ginagamit ang “nang” na kasingkahulugan ng “upang” o“para”.“Dinala si Pedro sa ospital nang magamot.”“Matulog ka na nang maaga kang magising bukas.”
14 l TUNTUNING OPKailan NG at kailan NANGMga Gamit ng “Nang” Ginagamit ang nang bílang pang-angkop ng inuulit nasalita“Barilin man nang barilin si Rizal ay hindi siyámamamatay sa puso ng mga kababayan.”“Siya ay umawit nang umawit.”
14 l TUNTUNING OPKailan NG at kailan NANGMga Gamit ng “Nang” Ginagamit ang nang para sa pagsasabi ng paraan“Tumakbo siya nang mabilis.”
14 l TUNTUNING OPKailan NG at kailan NANGMga Gamit ng “Ng” Ginagamit para maipakilala ang tagatanggap ng kilosBumili [ng ano?] ng pagkain ang babaw.Si Elena ay nagluto [ng ano?] ng manok.
14 l TUNTUNING OPKailan NG at kailan NANGMga Gamit ng “Ng” Ginagamit upang tukuyin ang ugnayan o relasyonAng ina [nino?] ng bata ay nagpunta sa palengke.Ang bahay [nino?] ng lalaki ay bago.
14 l TUNTUNING OPKailan NG at kailan NANGMga Gamit ng “Ng” Para matukoy o makilala ang gumagawa ng kilos nabalintiyak [passive action o tagatanggap ng kilos]Kinain [nino?] ng aso ang tinapay.Binili [nino?] ng batang babae ang aklat.
14 l TUNTUNING OPKailan NG at kailan NANGMga Gamit ng “Ng” Iba paOras at PetsaUmuwi ng umaga si Ben.Gumigising ako tuwing ikapito ng umaga.Sa ika-5 ng Disyembre ang kaarawan ko.
14 l TUNTUNING OPKailan NG at kailan NANGNANG - Sumasagot sa tanong napaano at gaanoNG - Sumasagot sa tanong na anoo nino/sino?
14 l TUNTUNING OPKailan NG at kailan NANGAlin ang tama?Tumakbo ka ng mabilis.Tumakbo ka nang mabilis.
Ang bahay aking kaibiganay nasa Quezon City. Ang bata ay nagbasa paupo. Ang pangalan asawa koay John. Kumakain gulay angmalusog na bata. Tumayo siya bigla
Si Peter ay kumainmabilis. Magkano ba ang isang kiloasukal? Nagalit siya umalisako. Bilin ni Nanay na umuwi akomaaga.
14 l TUNTUNING OPPagbabalik sa Tuldik Tinanggap ni Floyd ang hamon ni Pacman.hamón?
14 l TUNTUNING OPPagbabalik sa Tuldik Tinanggap ni Floyd ang hamon ni Pacman.hámon?
35 l MGA TULDIKááâôâà
14 l TUNTUNING OPPagbabalik sa TuldikParaan ng Pagbikas sa Filipino- malúmayTuldik na dapat gamitin- pahilís ( ́ )- malumì- paiwà ( ̀ )- mabilís- pahilís ( ́ )- maragsâ- pakupyâ ( ̂ )
14 l TUNTUNING OPPagbabalik sa TuldikMalúmayNagtatapos sa tapos sa Katinignánaysilángankilábottahímikkapisánan
14 l TUNTUNING OPPagbabalik sa TuldikMalumìbatà �
14 l TUNTUNING OPPagbabalik sa TuldikMabilísNagtatapos sa PatinigtakbóisámalakíbatubatóNagtatapos sa Katinigbulaklákkatawánalagádalitaptáp
14 l TUNTUNING OPPagbabalik sa �butikîpanibughô
14 l TUNTUNING OPPagbabalik sa TuldikDagdag na gamit ng pakupya- simbolo sa impit na tunog sa loob ngisang salita na nagaganap sa Bikol atmga wika sa Cordillera.
14 l TUNTUNING OPPagbabalik sa Tuldik lîmuhen (Tiboli) ibong nagbibigay ng babala ang huni tîsing (Tiboli) singsing bûngaw (Bikol) bangin, na iba sa búngaw,Bikol din para sa sakit na luslós. kasâlan (Bikol) kasalanan bâgo (Bikol) bágo hûlung (Ifugaw) patibong sa daga mâkes (Ibaloy) pagbatì sâbot (Ibaloy) dayuhan
14 l TUNTUNING OPAng Schwa Tunog na matatagpuan sa Mëranaw, Pangasinan, Ilokano,mga wika sa Cordillera, Akëanon, Kiniray-a at iba pangwika sa bansaë Dagdag ito sa mga tuldik na paiwà ( ), pahilís (ˊ ), atpakupyâ (ˆ)
14 l TUNTUNING OPAng Schwawën (Ilokano)katapat ng ookën (Ilokano)katapat ng din/rinkëtkët (Pangasinan) katapat ng kagatsilëw (Pangasinan) katapat ng ilawPanagbënga (Kankanaëy) panahon ng pamumulaklaktëlo (Mëranaw)katapat ng tatlomatëy (Mëranaw)katapat ng matagalsëlëd (Kinaray-a)katapat ng loobyuhëm (Kinaray-a) katapat ng ngitigërët (Kuyonon)katapat ng hiwa
14 l TUNTUNING OPGamit ng Gitling1. Sa inuulit na á-ibámaya-maya
15 l TUNTUNING OPGamit ng GitlingSa Inuulit na a-bulagsák
15 l TUNTUNING OPGamit ng GitlingSa Paghihiwalay ng Katinig at Patinig Nagtatapos sa katinig ang naunang pantig Nagsisimula sa patinig ang kasunod na �lintér-aksiyónlip-istík
15 l TUNTUNING OPGamit ng GitlingIlang maling gawi ng maraminag punta (Wasto: nagpunta)pinag-sama (Wasto: pinagsama)magisa vs mag-isa
15 l TUNTUNING OPGamit ng GitlingKapag inuunlapian ang pangngalang pantangipa-Mandaluyongtaga-Itogonmaka-Filipino
15 l TUNTUNING OPGamit ng GitlingKapag salitang banyaga at nása orihinal na baybay angkasunodpa-cuteo pakyutipa-cremateo ipakrimeytmaki-computer o makikompiyuter
15 l TUNTUNING OPGamit ng GitlingSa Kasunod ng de-bóte
15 l TUNTUNING OPGamit ng GitlingSa Kasunod ng liparáng-uwák
Maraming salamat po!
KOMISYON SA WIKANG FILIPINO(02) 733-7260; (02) 736-2525 loc mkomfil@kwf.gov.phI-like ang KWF sa inoSundan ang KWF sa Twitter!@KWFilipino
ORTOGRAPIYANG PAMBANSA . l TUNTUNING OP . Filipino selfi projektor Para sa mga bagong hiram na salita na hindi binabago ang baybay visa zigzag level fern jam . 14 l TUNTUNING OP 4.6 Gamit ng Walong Bagong
Ang mga Coronavirus ay isang malaking pamilya ng mga virus at napangalanan ang mga ito ng ganito dahil sa crown-like spikes na nasa labas nito. Ang mga ito ay pangkaraniwang uri sa mga hayop, tulad ng mga camel, baka, pusa, at mga paniki. Bihira na ang mga coronavirus ng mga hayop ay malilipat sa mga tao at kakalat mula tao sa tao.
Komisyon sa Wikang Filipino . LAYUNIN Makapagbigay ng maikling kasaysayan ng Ortograpiyang Pambansa Maipakilala ang Ortograpiyang Pambansa . accion aksyon aksiyon cuento kwento kuwento . TUNGKULIN AT PROBLEMANG DAPAT HAR
Ang Diyos ng mga taga-Europa ng Edad Medya ay dinala rito ng mga Espanyol noong Siglo 16. Ito ang ginamit nilang instrumento sa pasipikasyon ng mga katutubong dinatnan nila sa mga isla ng Filipinas. Naiiba ang Diyos ng mga Kristyano sa mga mumunting diyos na kilala ng mga katutubo. Para sa mga ito, may mga puwersang nagpapalago ng mga
Sa mga paaralan na ito, ang mga bata ay maaaring magpatala sa isang programa pagkatapos ng klase para sa musika, isports, tulong sa homework, o ibang mga gawain. Ang ilan sa mga paaralan ay sumisingil ng bayad para sa mga programang ito. Dapat ninyong ipatala ang inyong mga anak sa mga espesyal na programa at
paraan ang mga tawag sa telepono, mga e-mail, mga hindi pormal na ulat ng progreso, mga pulong ng magulang at guro, mga komperensiyang pinamumunuan ang mag-aaral at mga newsletter ng paaralan. Ano ang dapat kong gawin kung nag-aalala ako tungkol sa pagganap ng anak ko sa
ng mga kopya ng kredito at mga pagkakakilanlan at mahalagang mga dokumento, tulad ng mga polisa ng seguro at mga rekord/ kasulatan na nauukol sa pananalapi. Mga kasangkapan. Bukod sa liyabe-de-tubo at gasuklay na liyabe (para sa pagsara ng balbula ng gas at tubig), dapat mayroon ka ring pansindi, mga istak ng posporo na nasa lalagyang hindi
sagot sa bawat aytem ay nakasaad ang pinagbatayang tuntunin na ayon sa 2013 Ortograpiyang Pa Pambansa (OP) at UP Diksyonaryong Filipino. 3. Babasahin ng Master ang pangungusap na kinapapalooban ng salitang baybayin. Pagkatapos ng pangalawang pagbasa, ibib
Introduction: From Figure to Field There are, in fact, no cities anymore. It goes on like a forest. —Ludwig Mies van der Rohe, 1955 Landscape has recently emerged as model and medium for the contemporary city. This claim has been available since the turn of the twenty-first century in the discourse and practices the term “landscape urbanism” describes. This volume offers the first .
