NOON PA MAN, NANDYAN NA - WordPress

2y ago
343 Views
11 Downloads
205.19 KB
20 Pages
Last View : 4d ago
Last Download : 3m ago
Upload by : Ronnie Bonney
Transcription

NOON PA MAN, NAND’YAN NA; ANO’T INIETSAPWERAAng Maraming Wika ng Pilipinas1Reuel Molina AguilaAt sa simula ay ang pinagsusuhang wika ang tinawag na motherlanguage2; naglaho na’t ang bahagi ng mga labí ay ang mahigit sa isandaanpitumpu’t isang diyalekto nito3; na, sa kinalaunan ay naging ganap na mgawika ng dating arkipelagong walang pangalan ngunit ngayo’y kilala na satawag na bansang Pilipinas.Walang konsepto ng Bansang Pilipinas sa mga panahong iyon. Angtanging naroroon ay ang tinatayang mahigit sa pitong libong isla at ang mga171 etno-lingwistikong grupong kalat-kalat na naninirahan sa mga ito;nagsasarili; kapwa nakikipagkalakalan sa isa’t isa, at sa mga dayuhangpalagiang dumarating4.Walang bansa ngunit may maraming wika ipinapalagay na mayantas ng pagkakaunawaan dulot na rin ng pag-usbong ng mga ito sa iisangwikang pinagsusuhan; at dulot na rin ng kanilang palagiang pagkakaugnayandahil sa pakikipagkalakalan.1Noon pa man, nandiriyan na. Ano at isinasantabi ang maraming wika ng Pilipinas?Tinatawag ni O.D. Corpuz sa kanyang Roots of the Filipino Nation bilang “the originalmother language.” Para kay William Henry Scott sa kanyang librong Prehistoric SourceMaterials, ito ang Proto-Austronesian: “ a hypothetical language which has long sincedisappeared but which can be reconstructed by a comparison of the living languagesdescended from it.”3Ayon sa Ethnologue: Languages of the World, isang web and print publication ng SILInternational (formerly known as the Summer Institute of Linguistics),4Palagiang dumarating, o often come, o ang direktong salin ng salitang Sangley2

Ipinapalagay bagamat kontrobersyal, batay sa Glottochronology, naang lahat ng wika ng Pilipinas ay nagmula sa iisang ninunong wika mula samga 1300 B.C. Ang wikang Tagalog, Bisayan at Manobo ay humiwalay mulasa ninunong wikang ito sa mga 100 B.C. Samantala ang wikang Taosug ayhumiwalay mula sa Butuanon sa mga 1200 A. D.5Ang mga palatandaan ng pag-usbong mula sa pinagsusuhang wika atimpluwensya ng ugnayan ay nagkalat sa mga magkakahalintulad na mgasalita. Mula sa Primitibong Austronesian na babaji, ama, at’in, t’kit, bavan ayang magkakahalintulad na babae/babai, ama, asin, sakit at bawang saTagalog man o Iloko o Sugbuhanon.Ang salitang Malay gaya ng aku, alun, bahru, babi, bonsu ay ako, alon,bago, baboy at bunso sa Tagalog.6Ang mga salitang Intsik gaya ng a-chi, bi-koe, ko-a, chien-si, lun-pia,gu-a ay magiging ate, biko, kuya, siyansi, lumpia at guya sa Tagalog.Ang Sanskrit na katha, bhattara, ina, kotta, laksha, maharddhika aymaaasimila bilang katha, bathala, ina, kuta, laksa, maharlika.5Pag-aaral ni W.H. Scott kina David Thomas at Alan Healey. Ang Glottochronology ay isangpag-aaral upang matangkang mabigyan ng mga panahon ang pag-usbong ng mga wika.Nasa kanyang librong Prehistoric Source Matrials6Ang bahru ay baru sa Ilokano; ang babi ay babi rin sa Kapampangan2

Dagdag ni Scott, mahalagang bigyang-konsiderasyon ang pag-aaralnoong 1962 ni Isidore Dyen ng Yale University upang mapirmis ang malinawna pagkakahalintulad at ugnayan ng mga wika sa Pilipinas.Sa pag-aaral na ito, umabot ang paghahambing sa mga pitong milyongpares ng mga salita. Ang kinalabasang resulta sa hambingang ito ay:Philippine languages (except Ilongot) fall roughly into a northernand southern group, the latter including Tagalog, Visayan andthe Sulu-Mindanao languages, as well as Dusun and Murut inBorneo. Each group shares more or less 40% of the basicvocabulary --- e.g., Maranao has about 35% in common with thesouthern group, some Tagalog and Visayan speakers sharemore that half, and even comparatively isolated groups like theHanunoo and Buhid of Mindoro rate 48% with Visayan. So too,the Cordillera peoples of northern Luzon share 40 – 50% of acommon basic vocabulary, and 30% with Ilocano and theBatanes dialects. The Batanes Islands, in turn, show a figure ofabout 30% with Palawan, which is higher than any comparisonoutside the Republic of the Philippines except Sangir Islandsouth of Mindanao, Efate in New Hebrides, and the two Borneocases noted7Isang masigabong pagpapanatili ng koneksyon sa pinagsusuhangwika, pakikipag-ugnayan, at pagsasanib at inobasyon sa wika angmahihinuha sa pagkakahalintulad mula sa mga etno-lingwistikong grupo saisa’t isa, at sa mga dayo.7WH Scott, Prehispanic Source Materials, p38.3

At, noon pa ang ganitong ugnayan. 900 – 1200 AD ang ugnayan saOrang Dampuan mula sa Champa. Gawi ng Dinastiyang Sung (960 – 1127)nang maitala ang mga unang ugnayan sa mga Intsik. At lumakas pa ito saDinastiyang Ming (1368 – 1644). Ika-14 na siglo ang pagpasok ng mgaMuslim.At bilang paglalagom sa mga natuklasan ni F. Landa Jocano, ang mga171 etno-lingwistikong grupong8 ito ay nagmula sa magkakahalintulad na mgatao batay sa mga ebidensya ng mga fossil sa iba’t ibang bahagi ng TimogSilangang Asya at pagkilos ng iba pang mga tao mula sa tinatawag namainland China:The peoples of prehistoric Island South Asia belonged to thesame population It grew out of the combination of humanevolution which occurred in Island Southeast Asia about 1.9million years ago.9Ngunit, sa tinagal ng panahon ay nakatayong nagsasarili ang mgataong ito na may sariling wika upang mabuo ang waring magkakaibang 171etno-lingwistikong grupo.Nagkakaisa ang mga historiador na walang malaki at sapat na dahilanupang magkabuklod-buklod ang mga nagsasarili ngunit nag-uugnayang mgaetno-lingwistikong grupong ito upang makalikha ng higit na malaking89Gayon na rin ang mga tinatawag ngayong Malay at IndonesNasa Questions and Challenges in Philippine Prehistory, 19754

panlipunang istruktura tulad ng pag-iisa ng buong arkipelago tungo sa iisangbansa.Ang kalakalang namagitan sa napakaraming etno-lingwistikong grupoay nasa antas lamang ng palitan ng mga pangangailangan; hindi nasa antasng dominasyon o pagpapabagsak ng isang ekonomiya.Maging ang slave raiding ng mga nasa gawi ng dagat ng Sulu ay nasaantas ng pagkuha ng alipin bilang kalakal; hindi nasa antas ng pagsakop.Ang mga paglusob at pananambang gaya ng pamumugot ng ulo sahilagang bahagi ng Luzon ay nasa antas kadalasan ng paghihiganti; hindinasa antas ng paggapi ng isang lahi.Walang naitalang anumang uri ng malakihang ugnayan upangmanakop ang ating iba’t ibang mga ninuno sa isa’t isa, at ariin ang isangteritoryo upang maging kabahagi ng dating teritoryo; at sa gayon aymagpalawak ng sakop.Malayang nakakapamuhay ang hiwa-hiwalay at nagsasariling mganinuno natin sa iba-ibang etno-linguistikong grupo habang patuloy na panakanakang nagkakabigkis sa palitan ng mga kalakal.5

Walang bansa noon gaya ng pagkakilala natin ngayon sa ating bansa.Ngunit may 171 wikang umiiral noon pa man sa arkipelagong di pa mantinawag na Pilipinas.O, may 171 bansa noon maaari ring itinuring ng ating mga ninuno naang bawat grupo nila ay isang bansa. Kayat masasabing may gayong 171bansang nabubuhay noon pa man, na may 171 wika.Nang dumating lamang ang mga mananakop na Kastila saka sinaklaw angbuong arkipelago, at pinag-isa ang lahat ng 171 etno-lingwistikong grupo (obansa) sa iisang mas malaking sosyo-ekonomiko-politikong bansa.Sa ganitong biglaan/sapilitang pag-iisa ng iba-ibang etno-lingwistikonggrupo (na dati namang nabuhay nang malaya sa isa’t isa), uusbong ang mganatural na suliranin na magpahanggang ngayon ay ating binubuno athinahanapan ng maiging panimbang:Ano ang itatawag sa pinag-isang arkipelagong ito?Dati kasi ay may sariling tawag ang ating mga ninuno at dayuhangmangangalakal sa mga pulo-pulo ng arkipelago. Ma-i ang naging tawag ngmga Intsik sa Mindoro; Lu-song sa Luzon; Palau-ye o Palawan; Pan-ay; Puliluo Pollillo Ngunit walang tawag sa kabuuan ng mga isla ng Bisaya, o sabuong isla ng Mindanao. Lalo pa, walang katawagan sa buong pinagsamang7,000 mahigit na isla.6

At kung may makuha nang katawagan, ano ang itatawag sa mgapinag-isang mamamayan ng pinag-isang bansang ito?Ano kaya kung nanaig ang ibininyag ni Ferdinand Magellan na Islas deSan Lazaro?10 O ang iba pa, gaya ng Nueva Castilla o Bagong Kastila, Islasdel Poniente o mga Kanluraning Isla, Las Islas FElipinas (mula kay HaringFElipe) ang ipinangalan ni Ruy Lopez de Villalobos noong 1543 hanggangsa kinasanayan ang Flipinas at hindi FElipinas.Nang sa kinalaunan ay tinawag na ngang Filipinas ang arkipelagongito, marapat din bang tawaging Filipino ang mga mamamayan nito sa mgapanahong iyon?Malinaw na hindi. Inilaan ang katawagang Filipino para sa elite ngbansa: mga mayayaman, nakapag-aral, malalapit sa may hawak ngkapangyarihan. Kakaiba sila sa higit na mataas na uri ng mamamayan ngFilipinas, ang mga Kastilang tunay.Kakaiba rin ang mga Filipino sa mga Indio; na hindi naman taga-India.Sila ang nakararaming sakop ng mga Kastila; mga kabilang sa 171 etnolinguistikong grupo tulad ng Tagalog, Samtoy/Ilokano, Cebuano,Kapampangan, Pangasinense, Buruanon at marami pang iba (na datingnabuhay nang nagsasarili at nag-uugnayan sa isa’t isa; ngunit hindi nila10Archipelago de San Lazaro rin7

prinoblema kung ano ang itatawag sa kanila kapag sila ay nagsama-samana).At ang mga sakop na ito ay hindi rin tumatawag sa kanilang sarilibilang Filipino o mga mamamayan ng Filipinas, lalo nang ayaw nila sakatawagang Indio11. Mga Tagalog ang Tagalog, Cebuano ang Cebuano.Pinanatili ng bawat etno-lingwistikong grupo ang kanilang pangalan na siyaring katawagan sa kanilang wika.At ano ang pinag-isang wika para sa pinag-isang mga islang ito napinamamayanan ng iba’t ibang etno-lingwistikong grupo na pilit pinag-iisa?Ano ang masasabing pambansang wika ng mga ito sa panahong iyongitinatag na ang dibisyong politikal na tinawag na bansa ng Pilipinas?Lalo pang gugulo ang suliranin sa pambansang wika sa panahong iyondahil ayaw namang ituro ng mananakop ang kanilang wikang Espanyol upanggawing lingua franca ng bansa tulad ng ginawa sa Timog Amerika.Kayat ang kinahantungan: mayroon nang pinag-isang bansa (Filipinas;mabuti na lang at hindi San Lazaro, o Poniente dahil mahirap paghalawan itong itatawag sa kanyang pambansang wika at mamamayan); may mgamamamayang tinatawag na Indio (na hindi naman taga-India); at walanglehitimong pambansang wika.11Maliban sa simbolikal na pagbansag nina Rizal sa sarili bilang Los Indios Bravos8

Maaari ring sabihin sa ibang paraan ang kakaibang kalagayan ngPilipinas noon: may isang bansa, may maraming uri ng mamamayan(Tagalog, Cebuano, Tausog)12 , at may maraming wika (ang mga wikangginagamit ng mga katutubong ito), at walang masasabing pambansang wika.Maliban na lang marahil sa mabuway na lingua franca ng kalakalan (napatuloy na nagaganap sa pagitan ng mga etno-lingwistikong grupong ito atiba pang mga dayuhan; ngunit hindi siyang ginagamit sa pang-araw-araw napagpapatakbo ng pamamahala at pamumuhay sa ngayong pinag-isa nangbansa).Naging matatag ang pananakop ng mga Kastila sa ganitongkaayusang may isang bansa, walang pambansang wika, ngunit maramingwika. Mahigit tatlong daang taong namalagi ang mga Kastila sa Pilipinas.Ang konsepto ng bansa at ang katuwang nitong pagkabansa aymagkakalinaw lamang kaalinsabay ng mga pambansang pangyayari naparehong mararanasan ng nakararaming sakop na mga Indio (etnolingwistikong grupo).Ang pagkakahalintulad ng kolonyal na karanasan o “kaapihang”naranas sa kamay ng mga prayle at pamahalaang Espanyol (tulad ngsapilitang pagtatrabaho, matinding pagbubuwis, pananakit, pang-aagaw ngari-arian, at mga katulad nito) ay magiging bahagi ng pambansang karanasan12Nanatili ang mga katutubong katawagan ng mga etno-lingwistikong grupo9

at kamulatan13. Umusbong ang mga karanasang hindi na lang maisasantabibilang pang-Tagalog, o pang-Cebuano, o pang-Ilokano, o pang-Tausoglamang.Sa pagdami ng pambansang karanasan at kamulatan, mahahawanang landas upang maiugnay ng mga etno-lingwistikong grupo ang kanilangdating nagsasarili (o sabihin pang walang pakialam) na pagkakilanlan tungosa higit na masaklaw na kapaligiran.Nang antigin ng Gomburza, nina Jose Rizal at Marcelo H. del Pilar, atnina Andres Bonifacio at Katipunan ang mga pambansang karanasang itotungo sa isang kamulatan ng pagkabansa (nationhood), nag-alimpuyo angmga damdamin at isipan ng buong bansa (sabihin pa, ng 171 etnolingwistikong grupo).Nag-alimpuyo ang mga damdamin dahil may bagong tuklas nakaranasan; yaon ay, kabilang ang bawat etno-lingwistikong grupo samagkakatulad na karanasan. Sabihin pa, sa iisang kamulatan, sa iisangbansang nagnanais na lumaya mula sa pananakop at pang-aapi ng mgadayuhan.Ngunit kaalinsabay ng pambansang karanasang ito, ng pagkakaisangito, ang muli’t muling batayang katanungan hinggil sa bansa, mamamayan atwika.13Pati na rin ang mga pangkulturang impluwensya tulad ng sa pagkain, pananamit, sining,arkitektura at mga kawangis10

Yayakapin nina Padre Jose Burgos ang katawagang Filipino paramaging pantukoy sa mga mamamayan ng bansang Filipinas; hindi na langpang-eletistang katawagan.Tagalog naman ang iwawagayway na salita nina Bonifacio; na angpakahulugan sa Tagalog ay hindi yaong etno-lingwistikong Tagalog, bagkus,ang sinumang naninirahan sa bansang tinawag na Pilipinas.Sa Malolos Constitution, Filipino (ang salitang ipinantawag sa mga eliteng bansal) ang itatawag ng mga mambabatas (na karamihan ay mgamayayamang Filipino na noon pa man ay kumilala sa kanilang sarili bilanghigit na malapit sa mga Espanyol kaysa sa mga Indio) sa mga mamamayanng bansa.Ngunit Espanyol ang ginawang opisyal na wika. At ginawang“optional”14 ang paggamit sa mga wikang ginagamit sa iba pang bahagi ngbansa.Sa bagong pambansang karanasan ng pagkakaisa, paghihigmasik atpaglaya, naiwang hindi resolbado ang usapin ng wika. Ni walang probisyonkung ano o mayroon bang “pambansang wika.”1514Mula sa Article 93 ng Konstitusyong MalolosWalang anumang banggit sa Konstitusyong Malolos na tumutukoy sa pambansang wika osa konsepto nito1511

Ang tanging sinabi ay “maaaring gamitin” o “optional” ang mga wika saPilipinas; ngunit Espanyol pa rin ang siyang mananaig, pansamantala.Pansamantala mula noon ang naging kalagayan ng anumang wikangmagagamit sa buong bansa.Sa Konstitusyong 1935 unang uusbong ang katawagang“Pambansang Wika.” Uuriin ito bilang “common national language.”16Common, na ang ibig sabihin ay iisa-para-sa-lahat; at hindi common bilangkararaniwan o laganap (sa simpleng kadahilanan na lilinangin pa lamang angpambansang wikang ito.)Kaalinsabay ng “common national language” na ito ang pagkakaroonng iisa-para-sa-lahat na simbolo para sa Pambansang Bayani, Kasuotan,Ibon, Sayaw, Hayop, Puno, Bulaklak, Bahay at kung ano pa man namagpapakilala ng pagkakaisa ng pananaw.17Para bang gustong sabihin na dapat may iisa lamang na pagtingin salahat ng bagay. Paano na ang ibang simbolo ng ibang etno-lingwistikonggrupo: ang sarimanok, ang kalaw, ang agila, singkil, ang baleleng at maramipang iba?Masasabi ba kung gayon, na dahil baro at saya ang pambansangkasuotan ng kababaihan, ang mga Igorot at mga taga-Mindanao ay hindi16Mula sa Article XIV, section 3 ng Konstitusyong 1935Maiging ihambing ang ganitong isa-para-sa-lahat na simbolo sa halos kawalan ng ganitonguri ng simbolo sa Amerika; ang mas laganap sa kanila ay ang mga state symbol.1712

magiging makabansa dahil hindi sila naka-baro at saya? O, hindi sila bahaging bansa; o kakaiba sila?“Negritoes of the mountain, what kind of food do you eat?”“Don’t you go, don’t you go to far Zamboanga.”“Malambut o mategas ang dela.”18Mga panlilibak ito ng pagkakaiba sa gitna ng panawagan ng pag-iisang bansang may maraming etno-lingwistikong grupo at wika.Wala halos nagtanong kung bakit ang ibong maya lamang o bahaykubo lamang, o nara, kalabaw, sampaguita, Rizal ang tanging maaaringkumatawan sa isang bansang may 171 etno-lingwistikong grupo.Lalo pa sa Pilipino, isang wikang “nililinang” pa lang ang siyangitinalagang dapat kumatawan sa 171 wika ng bansa.Pinino nang pinino ang Pilipino (o ang Tagalog na siyang naging batayanng Pambansang Wikang Pilipino bago sumulpot ang katagang Filipino sa1973 constitution).1918Ang unang dalawang sipi ay halaw sa mga awit na popular sa mga unang dekada ngpananakop ng Amerika; ang huling sipi ay kadalasang kantyaw sa mga Bisayang hindimakasunod sa pagbigkas ng mga Tagalog19Sa Konstitusyong 1935, hindi tinukoy na Tagalog dapat ang pagbabatayan ng wikangpambansang binubuo noon. May umuugong din na kontrobersya na ang orihinal nanakapasang probisyon sa pambansang wika ay hindi tumutukoy sa pagbabatay sa iisangwika ng Pilipinas; bagkus, noon pa man, dapat ibatay ang pambansang wika sa mga wika ngPilipinas.13

Tuwang tuwa ang mga Pilipinista o Tagalista sa pagtatakda ng kungano ang tama at maling gamit sa mga salita at ayos ng mga salita.Samantala, malaking inobasyon ang nangyayari dahil sa pagbilis ngkomunikasyong dulot ng mabilis na media. Uusbong na tanggap at matatagang matatawag na lingua franca ng bansa. Hindi na lang ito pangkalakalan;bagkus ay wikang magagamit sa pagitan ng mga etno-lingwistikong grupo samga pang-araw-araw na talastasan. Hindi ito Ingles o Espanyol na kinikilalangmga opisyal na wika ng bansa at gayunding pambansa.Tatayong lingua franca ang “hindi dalisay” na Tagalog/Pilipino. Itoyaong ginagamit sa pang-araw-araw na ugnayan ng, halimbawa, ay Tagalogsa Tausog, o Tausog at Ilokano, o Cebuano at Kapampangan, at iba’t ibapang mga kumbinasyon ng 171 wikang ito.Ito yaong ginagamit sa radyo at telebisyon na nanunuot sa kadawaganng gubat, tumatawid sa mga dagat at bundok, nanghihimasok sa mga bahaybahay, at nauunawaan sa buong arkipelago. Ito yaong nasa malapad omakitid na dyaryo, at komiks na popular na babasahin kahit ng mgabahagyang nakakabasa.Ito yaong wikang pinagsisikapang gamitin ng mga karaniwang taokapag sila ay nai-interview o may kausap na hindi nila kababayan:pinaghalong Tagalog na may pagka-Bisaya o pagka-Ilokano, o may halo nglokal na wika.14

Ito yaong “syokoy” kung tawagin ng mga umaastang henyo saTagalog.20 Tinitingnan nila ang lingua francang ito bilang kalahating ganitokalahating ganoon; hindi puro, hindi wasto, hindi katanggap-tanggap.Ngunit mahigit 90% na ng buong bansa ang gumagamit ng “hindikatanggap-tanggap” na wikang ito.Tunay, nabubuo na ang isang buhay na Pambansang Wika.Hindi. Hindi yan ang Pambansang Wika, ang kadalasang banggaan sapagpipino ng Pilipino/Filipino. Tingnan ang batayang Tagalog at makikitanghindi dapat ganyan ang pambansang wika, ang kadalasang paggigiit ng mgasentinel ng pagdadapat sa kadalisayan.Ang resulta ng ganitong pagpapadalisay sa wikang pambansa ay angantagonismo sa iba pa sa 171etno-lingwistikong wika sa Pilipinas. Para bangwalang karapatang mag-ambag ang mga ito dahil hindi sila nakakapagdulotsa kadalisayan ng wika.Ngunit kung tutuusin, nabuhay ang mga wikang ito bago pa mannagkaroon ng pag-iisa, pagdadapat, pagpipino ng tangi at nag-iisang wikangpambansa.20Salitang ipinantawag ni Virgilio Almario, Tagalista, bilang pantukoy sa mga inaakala niyanghindi wastong gamit sa pambansang wika. Ang pangunahing batayan ni Almario ngkatumpakan ay ang natibo niyang pananagalog sa Bulacan lamang. Kadalasan, kapagginagamit sa ang salitang Tagalog, hindi ito tumutukoy sa Tagalog ng Timog Katagalugan;bagkus, sa Gitnang Luzon lamang.15

Naisasantabi, sa gayon, ang mga iba pa.Kakaibang balangkas ito ng pananakop.Ang mga Espanyol ay gumamit ng taktikang divide and rule upangmapanatili ang kanilang paghahari. Kusang hindi nila pinag-isa ang bansa,ipinaglaban-laban ang bawat etno-lingwistikong grupo. Hinayaang ang wikangEspanyol ay maging wika ng naghahari; at ang iba pang wika ay mgasegunda klaseng wika.Ang mga Amerikano naman ay gumamit ng taktikang unite andconquer; isang pagpipilit na pag-isahin ang mga magkakaiba upang lalongpagitawin ang pagkakaiba. Kalkuladong taktika ito.21Ang sapilitang pagbibigay ng mga bukod-tanging simbolo ngpagkabansa (tulad ng pambansang bayani, damit, ibon, atbp) ay nagdulot ngpagmamaliit sa kinagawiang simbolo ng iba pang etno-lingwistikong grupo.22Lalong lalo sa usapin ng wika, ang binansagang “ImperyalismongTagalog”23, ay nagsantabi sa iba pang wika na makapag-ambag sa pagbubuong isang “common

naranas sa kamay ng mga prayle at pamahalaang Espanyol (tulad ng sapilitang pagtatrabaho, matinding pagbubuwis, pananakit, pang-aagaw ng ari-arian, at mga katulad nito) ay magiging bahagi ng pambansang karanasan 12 Nanatili ang mga katutubong k

Related Documents:

samish island campground camp genesis: (greades 3-4) June 3, 7:15 pm to June 5, noon camp mungai: (grades 5-6) July 3, 4 pm to July 9, noon camp kluane: (girls grades 7-9) July 24, 4 pm to July 30, noon camp chimacum: (boys grades 7-9) July 31, 4 pm to August 6, noon camp kimtah: (grades 10-2011 grads) August 7, 4 pm to August 13, noon camp remote

EXHIBITOR BREAKFAST 7:30-8:30 am Founder's Room, Hilton Hotel ANSI N13.1 REVISION 9:00 am-Noon University A (MC) LEADERSHIP MEETING 11:00 am-Noon Dane Room (CC) AEC/STUDENT BRANCH MEETING Noon-1:00 pm Meeting Room L (CC) CONTINUING EDUCATION COMMITTEE Noon-1:00 pm Meeting Room R (CC) SOCIETY SUPPORT COMMITTEE Noon-2:00 pm Meeting Room M (CC)

“Mickey Mouse Day” “Current Events” Cuba -Noon 10:30 Growing Stronger Exercises Cards, Domi-noes, Puzzles, Euchre Canaseraga “Caroling in the 1940s” *Call in reservations for Evening Meal! Fillmore -Noon 10:30 Growing Stronger Exercises Cuba Cards, Jigsaw Puzzles, Euchre Wellsville -Noon 10:00 Dominoes Fillmore Whitesville -Noon

Sun City Summerlin Sun Shadows Center 702-363-1719 Buddhism 101 Paul Imahara CANCELLED Soap Box Ed Devore, Mike Wood 10am – noon Las Ventanas Retirement Community 702-360-2662 Western Motion Pictures II Robert Mirisch 10am – noon Invest Like Warren Buffett Jack Dien 10am – noon Ageless Wisdom Niels Clyde 10am – noon Spanish

50269 man lion s city 02-2009 81061016527 59215 man lion s star 00- 81061016515 51528 man m90 88-94 81061016371 / 81061016380 / 81061016401 / 81061016448 / 529726 man neoplan bus 91- 81061016529 509908 man neoplan bus 93- 81061016451 / 81061016479 / 81061016499 519908 man neoplan bus 93- 81061016451 / 81061016479 / 81061016499 599563 man ng nl nÜ bus 0321030516 / 11142336 / 81061016500 .

“The Natural Man, The Spiritual Man, The Carnal Man” Presented by Pastor David Bellows Christ’s Church of Marion County November 25, 2018 Page 4 of 6 Pages The Carnal Man “I could not address you as spiritual but as worldly (or Carnal). (He’s talking to Christians, these are saved people with spiritual gifts.) Mere infants in Christ.

11 Man: Learn to use it Linux systems have built-in reference documentation. The command to access is is "man", short for "manual" search for a man page with the -k option - man -k edit View a man page: - man nano Man uses the "less" command to show the manual in a paginated way. - Space moves forward a page - "b" moves back a page - "q" quits

making formal decisions at the final “appeal” stage of our process (see page 75 for more details ) All figures relate to the financial year 2012/2013. 4 annual review 2012/2013 . Financial Ombudsman Service Financial Ombudsman Service . annual review 2012/2013 5. chairman’s foreword. Sir Nicholas Montagu . kcb. we have resolved . more cases. than in any previous year – and each of .