Doc.drVladimirBulatović

GEODEZIJADoc. dr Vladimir Bulatovićliteratura: Kontić S.: Geodezija, Nauka, Beograd, 1995. Mihajlović K. - Lazić B.: Geodezija, Šumarskifakultet - Geokarta, Beograd, 1992. http://www.geoservis.ftn.uns.ac.rs/1

2

VežbeNaslovna strana za overu (A4)Godišnji zadatak (A4 list)Karta (A3 list)Prazne strana sa zaglavljem (20ak A4 strana)Lenjir, šestar, krivuljar, tehnička olovka,kalkulator sa trigonometrijskim funkcijama, A3milimetarski papir3

Predispitne obaveze: Redovno pohañanje (5) Elaborat(15) Ispitne obaveze Pismeni ispit(60) Usmeni ispit(20)(100)4

GeodezijaMerenja na terenu i obrada izmerenih veličina ucilju izrade umanjenog prikaza dela ili celeZemljine površine. Umanjeni prikaz nazivamoplan ili karta odreñenog područjaGEO – ZemljaDEZIS – Meriti, deliti Viša (naučna) geodezija: odreñivanje oblikaZemlje, razvijanje geodetskih mreža, računanjana zakrivljenoj površini Niža (praktična) geodezija: Masovna merenjana terenu i izrada topografskih planova,računanja u ravni5

Primena Geodezije: kartografija grañevinarstvo vodoprivreda poljoprivreda izrada i realizacija inženjerskih projekata informacioni sistemi – katastar, GISGeodezija se javlja još u Mesopotamiji i staromEgiptu (nakon povlačenja vode izlivenog Nila,trebalo je ponovo označiti granice parcela)Na našim teritorijama, masovniji premer počinjekrajem 18. veka na teritoriji tadašnje AustroUgarske.Geodetska služba generalštaba srpske vojskeosnovana 1878. g.6

Utvrñivanje oblika i veličine ZemljePitagora (IV p. n. e.) došao je do zaključka daje Zemlja zakrivljena posmatrajući brodovekoji su isplovljavali na pučinu.7

Eratosten (276-195 p.n.e.) odredio je približnuveličinu Zemlje (greška oko 2%)ϕAleksandrijalAsuanϕR21. junaφ 7.2 l 5000stadija8

Njutn (17. vek) je tvrdio da Zemlja nije u oblikusfere, već obrtnog elipsoidaSJMerenja dužine jednog stepena meridijana uLaplandiji i Peruu koja je sprovela Francuskaakademija nauka potvrdile Njutnovu teoriju.9

Stvarni oblik zemlje: GeoidNajpribližnije matematički definisano telo: obrtnielipsoid10

Elipsoid: Besel (državni koordinatni sistem, Evropa) Hajfort (meñunarodni) Krasovskij (bivši istočni blok)S6356 km6377 kmJWGS84 – pojavom GPS-apostao je meñunarodnistandard11

Kordinatni sistem na Geoidu (geografskekoordinate) λ, φ – dobijaju se astronomskimmerenjima.Geodetske koordinate λ’, φ’ – dobijaju semerenjem na površini Zemlje i računanjem naelipsoidu.12

Apsolutna visina – vertikalno rastojanje odnulte nivovske površiRelativna visina (visinska razlika) – vertikalnorastojanje do nivovske površi koja prolazikroz neku tačku H a-bNivo moraHcHaHbNNP13

Kartografske projekcijeSadržaj sa Zemljine površine (zakrivljena površ) seprikazuje na planu ili karti (ravan). Pri preslikavanjusa zakrivljene površi u ravan, neizbežne sudeformacije. Matematički odnosi putem kojih se saZemljine površi tačke preslikavaju u ravan kartenazivamo kartografskim projekcijama.Podela kartografskih projekcija: Prema projekcionoj površi Prema položaju projekcione površi Prema centru projekcije Prema vrsti deformacija14

Prema vrsti i položaju projekcione površi:15

Prema položaju centraprojekcije: Gnomoničke (ucentru Zemlje) Stereografske (naantipodnoj tački) Spoljne (izvanZemlje) Ortografska (ubeskonačnosti)16

Prema vrstama deformacija: Komforne (zadržava se jednakost uglova) Ekvidistantne (zadržava se jednakost dužinapo odreñenim pravcima) Ekvivalentne (zadržava se jednakostpovršina) Opšte17

Gaus-Krigerova projekcija: državni koordinatnisistemPočetni meridijan GriničBeselov elipsoidPoprečna cilindričnaprojekcija, širina meridijanskezone 3 stepena (zone 6 i 7)Komforna projekcijaRasecanjem cilindra poizvodnici dobija se ravanProjekcija Ekvatora je Y osaProjekcija centralnogmeridijana je X osa18

Državni koordinatnisistem sedmemeridijanske zone19

Granica izmeñu 6. i 7. zone na teritoriji Vojvodine20

Merenje – uporeñivanje dve istorodne veličine odkojih je jedna etalon.SI sistem meraJedinice koje se koriste u geodeziji:Dužine: jedinica je metar (m)U prošlosti je definicija metra bila kao1/40 000 000 deo Zemljinog meridijanaOd 1984. metar je definisan kao dužina kojupreñe svetlost u vakumu za 1/299792458 deosekunde (3.33564095*10-9 sec)Dekadni sistem: km, cm, mm .21

Stare jedinice za dužinu (zvanično se ne koriste)1 hvat (bečki) 1.896484 m1 hvat 72 cola1 col (palac) 2.634 cm1 inč 2.54 cmMere za površinu:1m21 ar 100 m2 ;1 ha 100 ari 10000 m21 km2 100 haStare mere:1 kj 0.57546 ha1 kj 1600 hv21 hv2 3.60 m222

Jedinice za uglove:1 rad kada je l rSekasgezimalna podela:Pun krug 360 , prav ugao 90 1 60’1’ 60”Centezimalna podelaPun krug 400g, prav ugao 100g1g 100c1c 100cc23

trebalo je ponovo označiti granice parcela) Na našim teritorijama, masovniji premer počinje krajem 18. veka na teritoriji tadašnje Austro-Ugarske. Geod