Unang Markahan Modyul 10: Komunikasyon Ng Pamilya
8Edukasyon saPagpapakataoUnang Markahan – Modyul 10:Komunikasyon ng Pamilya
Edukasyon sa Pagpapakatao – Ikawalong BaitangAlternative Delivery ModeUnang Markahan – Modyul 10: Komunikasyon ng PamilyaUnang Edisyon, 2020Isinasaad sa Batas Republika 8293, Seksyon 176 na: Hindi maaaring magkaroon ngkarapatang-sipi sa anumang akda ng Pamahalaan ng Pilipinas. Gayunpaman, kailanganmuna ang pahintulot ng ahensya o tanggapan ng pamahalaan na naghanda ng akda kung itoay pagkakakitaan. Kabilang sa mga maaaring gawin ng nasabing ahensya o tanggapan ayang pagtakda ng kaukulang bayad.Ang mga akda (kwento, seleksyon, tula, awit, larawan, ngalan ng produkto o brandname, tatak o trademark, palabas sa telebisyon, pelikula, atbp.) na ginamit sa modyul na itoay nagtataglay ng karapatang-ari ng mga iyon. Pinagsumikapang matunton ang mga ito upangmakuha ang pahintulot sa paggamit ng materyales. Hindi inaangkin ng mga tagapaglathala atmga may-akda ang karapatang-aring iyon. Ang anumang gamit maliban sa modyul na ito aykinakailangan ng pahintulot mula sa mga orihinal na may-akda ng mga ito.Walang anumang parte ng materyales na ito ang maaaring kopyahin o ilimbag saanumang paraan nang walang pahintulot sa Kagawaran.Inilathala ng Kagawaran ng EdukasyonKalihim: Leonor Magtolis BrionesPangalawang Kalihim: Diosdado M. San AntonioBumuo sa Pagsusulat ng t:Tagapamahala:Jezzine F. SalarEmelinda L. Raza, Mark Lorenz C. LuibElizabeth M. Ysulan, Saturnino C. Mutia, Concorde Alber J.Deniega, Jean C. Caluyong, Julius P. Tesiorna, Joris T. Sulima,Rashiel Joy F. Lepaopao, Judith E. Ecoben, Megie M. Lillo, JohnRey C. ClarionAlim V. Eviota, Merlinda W. Malimit,Nerissa G. Ga, Mark Lorenz C. LuibFrancis Cesar B. BringasIsidro M. BiolMaripaz F. MagnoJosephine Chonie M. ObseňaresLope C. PapelerasMichael C. PasoJuan Jr. L. EspinaInilimbag sa:Department of Education - Caraga RegionOffice Address:Telefax No.:Email Address:Teacher Development CenterJ.P. Rosales Avenue Butuan City, Philippines 8600(085) 342-5969caraga@deped.gov.ph
8Edukasyon saPagpapakataoUnang Markahan – Modyul 10:Komunikasyon ng Pamilya
Paunang SalitaPara sa Tagapagdaloy:Malugod na pagtanggap sa asignaturang Edukasyon sa Pagpapakatao 8 ngAlternative Delivery Mode (ADM) Modyul 10 para sa Aralin 1 - Komunikasyon ngPamilya!Ang modyul na ito ay pinagtulungang dinisenyo, nilinang at sinuri ng mgaedukador mula sa pampubliko at pampribadong institusyon upang gabayan ka, anggurong tagapagdaloy upang matulungang makamit ng mag-aaral ang pamantayangitinakda ng Kurikulum ng K to 12 habang kanilang pinagtatagumpayan angpansarili, panlipunan at pang-ekonomikong hamon sa pag-aaral.Ang tulong-aral na ito ay umaasang makauugnay ang mag-aaral samapatnubay at malayang pagkatuto na mga gawain ayon sa kanilang kakayahan,bilis at oras. Naglalayon din itong matulungan ang mag-aaral upang makamit angmga kasanayang pang-21 siglo habang isinasaalang-alang ang kanilang mgapangangailangan at kalagayan.Bilang karagdagan sa materyal ng pangunahing teksto, makikita ninyo angkahong ito sa pinakakatawan ng modyul:Mga Tala para sa GuroIto'y naglalaman ng mga paalala, panulongo estratehiyang magagamit sa paggabay samag-aaral.Bilang tagapagdaloy, inaasahang bibigyan mo ng paunang kaalaman angmag-aaral kung paano gamitin ang modyul na ito. Kinakailangan ding subaybayanat itala ang pag-unlad nila habang hinahayaan silang pamahalaan ang kanilangsariling pagkatuto. Bukod dito, inaasahan mula sa iyo na higit pang hikayatin atgabayan ang mag-aaral habang isinasagawa ang mga gawaing nakapaloob samodyul.ii
Para sa Mag-aaral:Malugod na pagtanggap sa asignaturang Edukasyon sa Pagpapakatao 8 ngAlternative Delivery Mode (ADM) Modyul 10 para sa Aralin 1 - Umiiral naKomunikasyon sa Pamilya!Ang kamay ay madalas gamiting simbolo ng kakayahan, aksyon at layunin.Sa pamamagitan ng ating mga kamay tayo ay maaaring matuto, lumikha, atmagsakatuparan ng gawain. Ang kamay sa tulong-aral na ito ay sumisimbolo naikaw, bilang isang mag-aaral, ay may angking kakayahang matutuhan ang mgakaugnay na kompetensi at kasanayan. Ang iyong pang-akademikong tagumpay aynakasalalay sa iyong sarili o sa iyong mga kamay.Ang modyul na ito ay ginawa bilang tugon sa iyong pangangailangan. Layuninnitong matulungan ka sa iyong pag-aaral habang wala ka sa loob ng silid-aralan.Hangad din nitong madulutan ka ng mga makabuluhang oportunidad sa pagkatuto.Ang modyul na ito ay may mga bahagi at icon na dapat mong maunawaan.AlaminSa bahaging ito, malalaman mo ang mgadapat mong matutuhan sa modyul.SubukinSa pagsusulit na ito, makikita natin kungano na ang kaalaman mo sa aralin ngmodyul. Kung nakuha mo ang lahat ngtamang sagot (100%), maaari mong laktawanang bahaging ito ng modyul.BalikanIto ay maikling pagsasanay o balik-aralupang matulungan kang maiugnay angkasalukuyang aralin sa naunang leksyon.TuklasinSa bahaging ito, ang bagong aralin ayipakikilala sa iyo sa maraming paraan tuladng isang kwento, awitin, tula, pambukas nasuliranin, gawain o isang sitwasyon.SuriinSa seksyong ito, bibigyan ka ng maiklingpagtalakay sa aralin. Layunin nitongmatulungan kang maunawaan ang bagongkonsepto at mga kasanayan.PagyamaninBinubuo ito ng mga gawaing para samalayang pagsasanay upang mapagtibay angiyong pang-unawa at mga kasanayan sapaksa. Maaari mong iwasto ang mga sagotmo sa pagsasanay gamit ang susi sapagwawasto sa huling bahagi ng modyul.iii
IsaisipNaglalaman ito ng mga katanungan opupunan ang patlang ng pangungusap otalata upang maproseso kung anongnatutuhan mo mula sa aralin.IsagawaIto ay naglalaman ng gawaing makatutulongsa iyo upang maisalin ang bagong kaalamano kasanayan sa tunay na sitwasyon orealidad ng buhay.TayahinIto ay gawain na naglalayong matasa omasukat ang antas ng pagkatuto sapagkamit ng natutuhang kompetensi.KaragdagangGawainSa bahaging ito, may ibibigay sa iyongpanibagong gawain upang pagyamanin angiyong kaalaman o kasanayan sa natutuhangaralin.Susi sa PagwawastoNaglalaman ito ng mga tamang sagot sa lahatng mga gawain sa modyul.Sa katapusan ng modyul na ito, makikita mo rin ang:SanggunianIto ang talaan ng lahat ng pinagkuhanan sapaglikha o paglinang ng modyul na ito.Ang sumusunod ay mahahalagang paalala sa paggamit ng modyul na ito:1. Gamitin ang modyul nang may pag-iingat. Huwag lalagyan ng anumangmarka o sulat ang anumang bahagi ng modyul. Gumamit ng hiwalay na papelsa pagsagot sa mga pagsasanay.2. Huwag kalimutang sagutan ang Subukin bago lumipat sa iba pang gawaingnapapaloob sa modyul.3. Basahing mabuti ang mga panuto bago gawin ang bawat pagsasanay.4. Obserbahan ang katapatan at integridad sa pagsasagawa ng mga gawain atsa pagwawasto ng mga kasagutan.5. Tapusin ang kasalukuyang gawain bago pumunta sa iba pang pagsasanay.6. Pakibalik ang modyul na ito sa iyong guro o tagapagdaloy kung tapos nangsagutan lahat ng pagsasanay.Kung sakaling ikaw ay mahirapang sagutan ang mga gawain sa modyul naito, huwag mag-aalinlangang konsultahin ang inyong guro o tagapagdaloy. Maaarika ring humingi ng tulong sa iyong mga magulang, sa nakatatanda mong kapatid osino man sa iyong mga kasama sa bahay na mas nakatatanda sa iyo. Laging itanimsa iyong isipang hindi ka nag-iisa.Umaasa kami, sa pamamagitan ng modyul na ito, makararanas ka ngmakahulugang pagkatuto at makakakuha ka ng malalim na pang-unawa sakaugnay na mga kompetensi. Kaya mo ito!iv
AlaminMaligayang araw kaibigan. Ngayon ay nasa ikalawang aralin ka ng modyul naito. Huwag mabagot at patuloy na lakbayin ang panibagong paksa na masmagpapalawak sa iyong kaalaman tungkol sa pampamilyang komunikayon.Ang pamilya ang pinakamaliit na yunit ng pamayanan kung saan una natingnatutunan ang pangunahing bagay sa buhay kalakip na kung paano tayomakipag-ugnayan sa ating lipunan. Dito unang nalilinang ang ating kasanayan sakomunikasyon. Hindi mabubuo ang tinatawag nating pamilya kung walangkomunikasyon sa pagitan ng mga miyembro. Hindi rin maaaring makipagkapuwa obumuo ng pamayanan kung walang komunikasyon. Bagkus hindi rin namanmahirap ang paglinang ng kakayahang ito kung gugustuhin lang ng tao, bagama’thindi naman maitatago na maraming mga hamon sa pagkamit ng maayos nakomunikasyon, isa na rito ay kung anong uri ng komunikasyon ang paiiralin ngbawat isa sa kanilang pamilya at sa lipunang ginagalawan.Ang komunikasyon ay maaaring makapagbigkis at maaari ring magingdahilan ng pagkasira at pagkakawatak-watak. Samakatuwid, mahalagangmatutunan ng bawat miyembro ng pamilya ang uri ng komunikasyongmakapagpapaunlad sa ating pagkatao. Karamihan ay nagtatanong kung anong uring komunikasyon kaya ang umiiral sa lipunan? Ito ba ay makatutulong sa maayosat mabuting pakikipagkomunikasyon? Paano kaya ang maayos na komunikasyon sapamilya? Ang komunikasyong bang umiiral sa aming pamilya ay makatutulong parasa kaunlaran ng aming relasyon sa isa’t isa?Inaasahang sa pamamagitan ng pag-aaral sa modyul na ito ay masasagot angmga katanungang ito at mabibigyang puna ang uri ng komunikasyong pinapairal sanaobserbahang pamilya upang magabayan tungo sa pagkamit ng pamilyang maypagtutulungan, pagkakaunawaan at pagkakaisa.Sa modyul na ito ay malilinang mo ang kasanayang pampagkatuto na:a. Nabibigyang-puna ang uri ng komunikasyon na umiiral sa isang pamilyangnakasama, namasid o napanood. (ESP8PB-Ie-3.2)1
SubukinMaraming PagpipilianBasahing mabuti ang bawat tanong at piliin ang tamang sagot. Titik lamangisulat sa sagutang papel.ang1. Anong uri ng pakikipag-ugnayan sa pamilya na kung saan ay dumadaan saproseso ng hindi pagkakaunawaan, pagbabangayan ng magkasalungat na ideyaat pagtatalo ngunit sa huli ay nagkakaunawaan at nagtutulungan upang malutasang problemang pinagtatalunan?A. consensualB. laissez-faireC. pluralisticD. protective2. Anong komunikasyon naman ang pinapairal ng mga magulang na karaniwangnagsasabi na, “Basta’t sundin mo lang ang sinasabi ko nang sa ganoon ay walatayong pagtatalunan dahil kami ang mas nakaaalam. Papunta pa lang kayo kamiay pabalik na.”?A. consensualB. laissez-faireC. pluralisticD. protective3. Gusto ni Joy na maibenta ang ibang lupang nabili nilang mag-asawa upangipambayad sa mga pinagkakautangan. Ngunit bago pa man niya ginawa angdesisyong iyon ay hiningi niya muna ang opinyon ng kanyang asawa at mga anakna nasa tamang gulang na rin. Anong komunikasyon kaya ang pinaiiral ni Joysa kanilang pamilya?A. consensualB. laissez-faireC. pluralisticD. protective4. Alin sa sumusunod ang nararapat na mas pairalin na komunikasyon sa isangtahanan?A. consensualB. laissez-faireC. pluralisticD. protective2
5. Anong uri ng komunikasyong pampamilya ang ipinapakita sa sitwasyong ito, angmag-asawang Lina at Lando ay abala sa paghahanapbuhay kung kaya’y hindi nanila napagtuunan ng pansin ang mga anak; hinahayaan nila ang mga ito namagdesisyon para sa sarili sa pagnanais na makabawi sa kanilang pagkukulang?A. consensualB. laissez-faireC. pluralisticD. protective6. Anong uri ng komunikasyong pampamilya na hindi pinahahalagahan angpagkakaroon ng bukas at tapat na pag-uusap ng bawat miyembro ng pamilya?A. consensualB. laissez-faireC. pluralisticD. protective7. Anong komunikasyon na humihikayat sa mga anak na magsalita at magbahaging kanilang iniisip at nararamdaman bagamat sila ay inaasahang sumang-ayonat sumunod ayon sa kagustuhan ng kanilang magulang o nakatatanda?A. consensualB. laissez-faireC. pluralisticD. protective8. Bakit mahalagang matukoy ang uri ng komunikasyong mayroon ang isangpamilya?A. dahil ito ang mahalagang katangian ng isang matatag at malakas napamilyaB. dahil ito ang paraan ng pasalita at hindi pasalitang pagpapalitan ng ideyasa pagitan ng miyembro ng pamilyaC. dahil nakatutulong ito sa pagpapahayag ng pangagailangan, gusto,damdamin, ideya, pagpapahalaga at malasakit sa ibang miyembroD. dahil malaki ang maitutulong nito upang maintindihan ang tunay nadahilan kung bakit nagkakaroon ng problema at hindi pagkakaunawaan9. Anong uri ng komunikasyon na kung saan ay nagkakaroon ng bukas napag-uusap kahit may hindi napagkakasunduan, hindi takot sa pagtatalo upangmakabuo ng epektibong paraan para malutas ang hidwaan ng pagkakaiba?A. consensualB. laissez-faireC. pluralisticD. protective3
10. May suliranin si Ana sa kanyang pag-aaral at nangangailangan siya ng taongmakikinig sa kanya nang walang panghuhusga at handang magbigay sa kanyang payo. Naisip niya ang kanyang pamilya ngunit natatakot siya sapagkat datipa man ay pinapaalalahanan silang magkapatid na huwag na huwag silangbibiguin sa inaasahan nito sa kanila. Anong uri ng komunikasyon ang ipinapairalng mga magulang sa kanilang tahanan?A. consensualB. laissez-FaireC. pluralisticD. protective11. Alin naman sa sumusunod na uri ng komunikasyong pampamilya ang hindidapat pinapairal ng bawat pamilya sa lipunan lalong-lalo na sa kasalukuyangpanahon?A. consensualB. laissez-faireC. pluralisticD. protective12. Sa isang pamilyang naharap sa iba’t ibang mga pagsubok sa buhay na patuloyna humahamon sa kanilang katatagan, ano ang nararapat na komunikasyongpaiiralin sa tahanan?A. consensualB. laissez-faireC. pluralisticD. protective13. “Sabihin mo sa akin ang iyong nararamdaman at naiisip bagamat kailangan mopa ring sundin ang mga payo namin sa iyo ng ama mo sapagkat ito angnakabubuti sa sitwasyon mo ngayon. Sana’y naiintindihan mo ang desisyonnamin sapagkat para lang din naman ito sa sariling kapakanan mo”. Anong uring komunikasyon ang ipinapakita sa halimbawang ito?A. consensualB. laissez-faireC. pluralisticD. protective14. Anong uri ng komunikasyong pampamilya na parehong hindi pinapahalagahanang pag-uusap at pagkakasundo?A. consensualB. laissez-faireC. pluralisticD. protective4
15. Bakit mahalagang magkaroon ng bukas at tapat na komunikasyon sa bawatmiyembro ng isang pamilya?A. para maturuan ang mga bata kung paano makipag-ugnayan sa ibaB. para hindi humantong sa pagkakahiwalay ng magulang atpagkawatak-watak ng miyembro ng pamilyaC. para magkaroon ng ideya ang bawat miyembro tungkol sa iniisip atnararamdaman ng ibang miyembro ng pamilyaD. para makabuo ng tahanan na kumikilala sa malayang pagpapahayag ngpagkakaiba, pagmamahal at pagpapahalaga sa isa’t isa5
Aralin1Komunikasyon ng PamilyaSa mabisang pakikipagkomunikasyon kinakailangang isaalang-alang angpagkakaiba sa paraan kung papaano unawain ang mga bagay sa mundo at gawinitong gabay sa pakikitungo sa ating kapuwa.Ngayon, subukin sa Balikan ang natutuhan mo sa nakaraang modyul upanghindi ka mahirapan sa pag-unawa sa konseptong tatalakayin sa panibagong aralin.BalikanGawain 1. Ihanay Mo Ako!Basahin at unawaing mabuti ang mga sitwasyon. Tukuyin kung alin sasumusunod na sitwasyon ang nagpapakita ng pagkakaroon o kawalan ng bukas nakomunikasyon sa pamilya o sa lipunan. Isulat ang sagot sa sagutang papel.Mga Sitwasyon:A. Hindi nagpansinan ang magkaibigang Kareyl at Cyrel dahil sa mensahengipinaabot ng kaklase kay Kareyl na nagsasabing, “Kareyl alam mo bangpinagloloko ka lang ng tinuturing mong kaibigan. Sinisiraan ka niya kapaghindi kayo magkasama. Dati nga sinabi niya sa akin na mukha kang perakaya nakipaglapit ka sa kanya tapos mahilig kang gumamit ng mga bagayna hindi sa iyo.”B. Pasigaw na nagtatalo ang mag-asawang Ian at Lea dahil sa magkaibangparaan ng pagdidisiplina nila sa anak. Dumating pa sa puntong may mgamasasakit na salita ang binibitawan. Sa huli ay parehong nagsasabing,“Hindi solusyon ang pagtatalong ito kung hindi tayo magkakasundo saiisang bagay. Ang kapakanan ng ating anak ang pinag-uusapan, nararapatlang mauwi ang usapang ito para sa kanya.”C. Habang kumakain ay nagkukwentuhan ang mag-anak tungkol sa mga bagayna ginawa nila buong araw, nang sa kalagitnaan ng pag-uusap ay biglangnapatigil sa pagkain ang isang anak, tumayo ito at humakbang papasok sakanyang silid. Nagalit ang ama dahil sa ginawa nito. Pilit niya itong pinaupopabalik sa hapag kainan ngunit hindi lang ito kumibo. Mas lalong nagalitang ama na dahilan ng pagkapalo nito sa kanya at tahimik siyang lumuha.6
D. Tumawag si Mark sa kanyang asawang nasa Pilipinas upang linawin angmga isyung kaniyang narinig tungkol sa pangangaliwa ng asawa atpagkakaroon ng anak sa ibang lalaki. Natakot siyang malaman na totoo angisyu bagama’t mas nangibabaw ang takot na baka masira ang kanilangrelasyon dahil sa paniniwala sa walang katotohanang isyu at pagdududa namaaaring humantong sa pagkawala ng kanyang tiwala. Habang nagsasalitasi Mark ay tahimik lang na nakikinig ang asawa sa kabilang linyapagkatapos ay sinabing,” Bahagya akong nalungkot sa mga narinig kobagama’t malaki ang aking pasasalamat na tinanong mo ako bago mopinaniniwalaan ang sabi-sabi ng ibang tao. Wala akong iba at matiyagaakong naghihintay sa iyong pagbabalik. Mahal na mahal kita, iyan angtotoo.”E. Nagtatalo ang magkapatid na Cian, Carl, Cheryl at Charlyn sa pag-uusapnila sa video call tungkol sa sitwasyon ng kanilang ina na nangangailanganng pag-aaruga dahil sa sakit na iniinda. Sa kabila ng pagtatalo ay nagplanosilang lahat na umuwi na lang muna sa Pilipinas at doon na pag-uusapanang maaaring gawin para sa ina na hindi naman mahihirapan angkani-kanilang mga pamilya.F. Sinasarili ng mag-asawang Joseph at Josefa ang problema tungkol sa pera.Hindi na nila kayang tustusan ang ibang pangangailangan ng anak sa kabilang kanilang pagsisikap na maibigay ito. Nahihiya silang aminin sa anak nahindi pa muna nila maipagbili ng bagong cellphone at damit. Hiningi langdin ito ng anak sa pagbabakasakaling walang problema ang magulangsapagkat hindi rin naman nila pansin na nahihirapan na ang mga ito dahilni minsan ay hindi sila tinanggihan nito.Pagkakaroon ng bukas naKomunikasyonKawalan ng bukas na KomunikasyonTalahanayan 1.1. Pagkakaroon at Kawalan ng Bukas na Komunikasyon7
Mga Tala para sa GuroKung matagumpay na naisagawa ng bata ang gawaingBalikan ay hayaan siyang magpatuloy sa kasunod nagawain. Kung hindi naman, pabalikan ang sinundangmodyul.8
TuklasinGawain 2. Puna Ko!Bigyang-puna ang sumusunod na pahayag ng isang magulang sa kanyanganak at pagnilayan ang mga gabay na tanong.1. “May potensyal ka sa pagguhit at kung Architectural Drafting ang kukunin mo masmapapaunlad mo ito. Magkakapera ka pa kaya sa ayaw at sa gusto moArchitectural Drafting ang iyong kukuning kurso sa kolehiyo”.2. “Kung Engineering ang sinasambit ng iyong puso at ito ang iyong ikasasaya,susuportahan kita”.Gabay na tanong:1. Ano ang pagkakaiba ng dalawang pahayag?2. Ganito ba ang uri ng komunikasyon mayroon sa iyong pamilya?SuriinMga Uri ng Komunikasyong Umiiral sa PamilyaHindi maikakaila na sa kasalukuyan ay nakakaligtaan na ng bawat isangpamilya ang pagpapahalaga sa paglinang nang maayos na komunikasyon satahanan. Ito ay impluwensiya ng mga pagbabagong dala ng panahon ngteknolohiyang pagsulong. Samakatuwid, magkakaiba ng paraaan ang bawat pamilyasa pagtugon o pagharap sa mga hamon dahil ito ay nakadepende sa uri ngkomunikasyong pinapairal sa tahanan.Mahalagang matukoy ang uri ng komunikasyong mayroon ang isang pamilyaupang matulungan ang bawat kasapi na maunawaan ang kahalagahan nang maayosna komunikasyon sa paghahanap ng solusyon sa tunay na pinag-uugatan ngproblemang kinakaharap. Sa paraang ito nakasalalay ang katatagan at pagkakaisang isang pamilya.9
Ang komunikasyong pampamilya ay nahahati sa apat na uri, ito ay angconsensual, pluralistic, protective at laissez-faire (Cuncic 2019).ConsensualAng uri ng komunikasyon na naghihikayat sa anak na magbahagi ng iniisipat nararamdaman ngunit sa huli ay desisyon pa rin ng magulang ang masusunodna hindi man lang isinasaalang-alang ang anumang opinyon nito. Sa uring ito aynakakulong at kontrolado ang pagpapahayag ng mga bata sa inaasahan ngmagulang bagaman ay unti-unti namang mapahahalagahan ng mga bata angpagkakaroon ng komunikasyon at matutuhan ang sistema ng pagpapahalaga ngpamilya.Anak pagpupulis ang iyongkursong kukunin sakolehiyo. Pangarap naminito ng nanay mo para sa iyo.Makatutulong ka rin namansa iyong kapuwa.Pero, itay tinatanong mo akokung anong kurso ang gustokong kunin, pero ang gusto niyopa rin ang nasusunod.PluralisticAng uri ng komunikasyon na kumikilala sa pagkakaroon ng bukas napag-uusap na walang panghihigpit at humihikayat sa bawat kasapi ng pamilya namagbahagi ng ideya o opinyon. Sa paraang ito ay nababawasan ang pagkakaroon ngnegatibong damdamin at makabubuo ng epektibong paraan para malutas anghidwaan ng pagkakaiba.Dahil iyon ang gusto mongkurso at pumayag naman angnanay mo. Oka sige.Salamat po itay.10
ProtectiveIto ang uri ng komunikasyon na kailanman ay hindi pinapahalagahan angpagkakaroon ng bukas na pag-uusap at ang magulang ay may mataas napamantayan sa inaasahan sa kanyang anak. Sa uring ito ay madalang o bihiralamang ang pag-uusap na maaaring makabubuo ng mas mataas na antas ngnegatibong damdamin.Dahil matalino ka,itoangkursonggusto namin para saiyo ng nanay mo.Nakapagdesisyon nakayo eh!Laissez-FaireIto ang uri ng komunikasyon na kung saan ay malaya ang mga miyembro ngpamilya na gumawa ng kanilang gusto, maliit lamang ang oras ng pag-uusap atbihirang magkaroon ng hindi pagkakaunawaan. Sa komunikasyong ito ayhinahayaan lamang ang anak na gumawa ng sariling desisyon datapuwa’t hindimatutunan ng bata ang kahalagahan ng pag-uusap o komunikasyon at maaari rinniyang pagdudahan ang kakayahan sa paggawa ng desisyon dahil walangmasyadong suporta mula sa magulang o ibang kasapi ng pamilya.Nay, nais ko po sanang kumuha ngnursing sa kolehiyo. Sa tingin niyomaganda kaya iyon?Huwag mo naakong abalahinsa mga bagay naiyan. Ikaw na angbahala!11
Mayroon din tayong tinatawag na karaniwang uri ng komunikasyon ito ay;pasalita o pasulat, di-pasalita at virtual na komunikasyon. Ang pasalita o pasulatAng komunikasyong gumagamit ng salita upang maipahayag ang iniisipo nararamdaman patungkol sa isang tao o bagay na pag-uusapan.Ang di-pasalitangIto ay tumutukoy sa pagpapahayag ng damdamin o gusto sapamamagitan ng ekspresyon ng mukha, senyas, pandama, mata, galaw okilos ng kamay, pananamit, tunog at iba pang paraan na hindi gumagamit ngsalita.VirtualIto naman ay tumutukoy sa anumang pagpapahayag na dumadaan samidyum na makabagong teknolohiya gaya ng kompyuter at internet.Halimbawa, video chat at email.Bilang tao ay malaya tayong pumili ng paraan sa pagpapahayag ngmensaheng nais ipaabot sa kapwa. Hindi tayo pinipilit kung paano ang maayos napakikipagkapwa bagkus dapat nating isaisip na ang paraang gagamitin ay dapatmakatutulong sa ikaaayos ng paghahatid ng mensahe at ikagaganda ng relasyon saibang tao.Ang pagpili ng komunikasyong paiiralin sa pamilya o lipunan ay isangmalaking hamon sa bawa’t isa lalong-lalo na makabagong panahon na laganap angpaggamit ng teknolohiya. Mas nagkakaroon pa ng interaksiyon sa social media kaysasa pamilya, mas maraming oras sa paggamit ng makabagong teknolohiya gaya ngcellphone, laptop, telepono kaysa makipag-usap sa personal. Bagama’t ang mgapagbabagong ito ay hindi naman talaga ang pinakaproblema kung hindi, paano tayotumugon sa mga pagbabagong ito. Halimbawa, hindi puwedeng sabihin na cellphoneang sanhi kung kaya wala ng maayos na komunikasyong nagaganap sa inyongtahanan sapagkat ang tunay na dahilan ay kung anong uri ng komunikasyon anginyong pinaiiral sa bahay.Bawat pamilyang Pilipino ay magkaiba ng komunikasyong pinaiiral sakani-kanilang pamamahay dahil sa magkaibang kultura na nakakaimpluwensiya saating pagkatao mula pa man sa ating pagsilang, ang iba naman ay dahil sasitwasyong kinalalagyan ng bawat miyembro ng pamilya. Halimbawa ay malayo sapiling ang pamilya dahil kailangan magtrabaho sa ibang bansa para maibigay angmga pangangailangan nito. Sa sitwasyong ito ay natural lang na ang uri ngkomunikasyong mamamagitan sa pamilya ay virtual. Ang paniniwala, kalagayan,karanasan, pagpapahalaga na ating kinalakihan ay siyang humuhubog sa atingpagkatao.Matapos mong malaman ang mga uri ng komunikasyon, alin sa mga ito angangkop na naglalarawan sa uri ng komunikasyong umiiral sa inyong pamilya? Alinman sa mga uring ito ang pinapairal sa inyong pamilya nawa ay makapagbibigay ka12
ng puna at mahihinuha kung alin ang dapat panatilihin, baguhin at paunlarinupang patuloy na mapatatag ang relasyon sa pamilya.Ang pamilyang mayroong bukas at tapat na komunikasyon ay isang tahanangkumilala sa malayang pagpapahayag ng pagkakaiba, pagmamahal at pagpapahalagasa kapuwa.13
PagyamaninGawain 3. Suri Diyalogo!Basahin at unawaing mabuti ang mga diyalogo. Tukuyin ang uri ngKomunikasyon (Consensual, Pluralistic, Protective o Laissez-Faire) mayroon angsumusunod na sitwasyon. Isulat ang sagot sa sagutang papel.1.(Pag-uwi ng magulang galing sa trabaho)Anak: Magandang gabi po. Salamat at nandito na kayo. Nay, taymagpapaalam po sana ako . . .Ina: Walang problema anak basta ikaw.Ama: Mag-ingat ka.(Kinabukasan pag-uwi ng anak at papunta na rin ang magulang sa trabaho)InaAma::O, anak nandiyan ka na pala. Pumasok ka na at kumain.Sige na baka mahuli pa tayo sa ating lakad. Aalis na kami.Paalam.Anak: Pero tay . . .(sa may hapagkainan)Anak:Ina at ama :Nay, tay, halina po kayo. Sabay na tayong maghapunan.Kanina ko pa kayo hinihintay.Sige na anak mauna ka nang kumain may kailangan pakaming gawin. Susunod nalang kami mamaya.(Kinaumagahan. Nakaupo at nakatunganga ang anak sa may pintuan. Angmagulang ay palabas na ng bahay)Anak:Ama:Anak:Paalis na po ba kayo? Oo nga pala nay, hihingi po sana ako ngpera.Sige Anak. Ito ang card ko gamitin mo to sa mgapangangailangan mo. Nagmamadaling umalisMalungkot na tinitigan ang papalayong magulang.14
2.(Nasa hapag kainan at kumakain ang pamilya.)Anak:Tatay:Nay, Tay nais ko po sanang malaman ninyo na gusto kongsanang magtrabaho sa labas ng bansa dahil sigurado akongmalaki ang kikitain ko roon kaysa rito.Kumain ka muna bago ka mangarap nang malayo.(mukhang galit na pagkakasagot)(Pag-uusap ng ina at anak habang nagluluto.)Anak: Nay tungkol po doon sa sinabi ko nais ko po sanangipagpatuloy angplanong iyon kung sakaling ipagkakaloobninyo. Malaking oportunidad na po ito para makaahontayo sa kahirapan.Nanay: Sundin mo na nga lang kung anong gusto namin para sa iyo.(Pag-uusap ng magkapatid.)Kapatid: O, matutuloy ka ba sa iyong plano?Gia: Ewan ko kuya. Naguguluhan ako. Mukhang hindi yata akopapayagan ni nanay at tatay.Leo: Ngayon, ano na ang ang desisyon mo? Kita ko nga parang galitsi tatay nang minsan mong sinabi sa kanya.(May katawag sa telepono.)Kaibigan : Gia, ano na? Tuloy ka na ba?Gia: Hindi na siguro Jel para hindi na sumama ang loob ng akingmagulang. (Malungkot na ibinalita)Kaibigan : Talaga ba. Ano ba yan! Sila naman ang matutulungan saplano mong iyan.Gia: Ok lang Jel. Susundin ko na lang ang gusto nila kahitmahirap.3.(sa isang family reunion)Nanay:Anak:Anak 2:Nandito lang din naman tayong lahat, siguro magandangpag-usapan natin ang tungkol sa pagbebenta ng lupa naminana ng iyong ama sa kanyang magulang. Alam niyonaman na mayproblema tayo sa pera ngayon dahil sapagkakasakit ng inyong ama. Pero ang problema natin ayhindi papayag ang iyong amasa planong ipagbili ito.Eh, Ano ba ang dahilan niya at hindi siya papayag?Nahihirapan nga kami sa pangangailangan namin sa amingsariling pamilya.Kung ganoon na hindi papayag si ama, maraming pera namansi ate siya na lang muna ang sasagot sa lahat ng gastusin nitatay sa pagpapagamot. Ok lang siguro yan sa iyo wala ka panamang sinusuportahang pamilya.15
Anak 3:Aba! Hindi naman puwede yan. Lahat tayo rito ay mga anakniya. Hindi lang naman ako. Bakit kailangang ako lang!Kasalanan ko pa ngayon kung bakit wala pa akong asawa atmga anak kaya ako dapat ang magbigay ng tulong kay tatay.Nanay: (Maluha-luhang nagsalita ang ina) Ano ba kayo! Kailangan patalagang magkaroon ng pagtatalo bago tumulong. Kami ba noonng tatay n’yo ay nagtalo kung sinong magpapakain atmagpapa-aral sa inyo? Ang pamilya ay nagtutulungan nangwalang hinihintay na kapalit. Kung ayaw n’yo, sige magsiuwianna kayo at kaminalang ng tatay n’yo ang hahanap ngparaan. Nakakahiya naman sa inyo.Anak 3: Pasensiya na po nay. Ano ba kayo, di ba nandito tayo paramagkaisa at hindi para magbangayan. Buhay ng ama natin angpinag-uusapan dito. Hindi ba kayo nahahabag? Kahit sapanahong ito ay magkaisa naman tayo para maayos natin angproblemang ito ng pamilya.Anak 1 at 2: Sige. Pasensiya na rin. Huwag na nating galawin ang lupang iyanbagama’t kanya-kanya nalang tayo ng paraan paramakapag-ambag ng tulong pinansiyal kay ama.4.(nag-uusap na ama at anak na babae)AmaAnak, isang taon nalang at magko-kolehiyo ka na. Kailanganmong kunin ay kursong may kinalaman sa pagnenegosyo.Matalino ka naman at huwag mong kakalimutan na inaasahankita.Anak: Pero Tay . . .(habang pinag-iisipan na kung paano niya sasabihin sa ama na hindi niya gusto angkursong ito)Ama::Wala ng pero pero. Pinag-iipunan ko na ang pag-aaral mo. Anggagawin mo lang ay ang mag-aral nang mabuti. Wala kang ibang dahilan para hindi mo magawa ang inaasahan kosayo.Anak:Tay alam mo namang malayo ang puso ko sa kursong iyan.Bakit po ba iyan ang gusto niyong ipakuha sa akin? Maraminamang mas maganda pa riyan.Ama:Basta wala ng marami pang tanong anak. Ang gusto ko aygugustuhin mo! Wala ng masyadong reklamo. Sundin monalang ang sinasabi ko. Huwag mo na akong bigyan pa ngdahilang magalit.Anak:Opo Tay.(Sumang-ayon siya sa ama bagama’t mabigat para sa kanya ang pagdedesisyon nitona hindi man lang ipinaliwanag sa kanya nang maayos ang dahilan kung bakit itonaging pagpapasya.)16
Gawain 4. Tanong Mo! Sagot Ko!Unawain mabuti at sagutin ang sumusunod na tanong. Isulat ang sagot sasagutang papel.1. Paano naging hamon sa komunikasyon ng pamilyang Pilipino ang pagbabagongdala ng modernong panahon?2. Ano nga ba ang totoong hamon sa komunikasyon, ang pagbabagong dala ngmodernong panahon o ang paraan ng pagtugon natin sa mga pagbabagong ito?3. Sa tingin mo, bakit may iba’t ibang uri ng komunikasyon ang umiiral sa bawatisang pamilyang Pilipino?Rubrik sa (10 puntos)Napakalinaw angpagkalahad ng ideyaat kaisipan.Nakasagot sa 3katanungan hinggilsa komunikasyonNapakaayos angpagkalahad ngkaisipan, maysimula, gitna, wakasat kongkl
Unang Markahan – Modyul 10: Komunikasyon ng Pamilya Unang Edisyon, 2020 . ikaw, bilang isang mag-aaral, ay may angking kakayahang matutuhan ang mga kaugnay na kompetensi at kasanayan. Ang iyong pang-akademikong tagumpay ay . Ngayon ay nasa ikalawang aralin ka ng modyul na ito. Huwag m
Musika – Unang Baitang Alternative Delivery Mode Unang Markahan – Modyul 3: Sukat ng Pulso Unang Edisyon, 2020 Isinasaad sa Batas Republika 8293, Seksiyon 176 na: Hindi maaaring magkaroon ng kar
Unang Markahan – Modyul 2: . 6. Pakibalik ang modyul na ito sa iyong guro o tagapagdaloy kung tapos nang sagutin lahat ng pagsasanay. Kung sakaling ikaw ay mahirapang sagutin ang mga gawain sa modyul
Naglalaman ito ng mga tamang sagot sa lahat ng mga gawain sa modyul. Sa katapusan ng modyul na ito, makikita mo rin ang: Ang sumusunod ay mahahalagang paalala sa paggamit ng modyul na ito: 1. Gamitin ang modyul nang may pag-iingat. Huwag lalagyan ng anumang marka o sulat ang anumang bahagi ng modyul. Gumamit ng hiwalay na papel
Edukasyon sa Pagpapakatao – Ikalimang Baitang Alternative Delivery Mode Unang Markahan – Modyul 6: Katapatan sa Sariling Opinyon Unang Edisyon, 2020 Isinasaad sa Batas Republika 8293, Seksiyon 176 na: Hindi maaaring magkaroon ng karapatang-sipi sa anumang akda ang Pamahalaan ng Pilipinas. Gayunpaman, kailangan
Araling Panlipunan – Ikasampung Baitang Alternative Delivery Mode Unang Markahan – Modyul 5: Mga Hakbang Sa Pagbuo Ng Community-Based Disaster Risk Reduction and Management Plan Unang Edisyon, 2020 Isinasaad ng Batas Republika 8293, seksiyon 176 na: “Hindi maaaring magkaroon ng kar
Araling Panlipunan– Ikasampung Baitang Alternative Delivery Mode Unang Markahan – Modyul 7: Disaster Response Unang Edisyon, 2020 Isinasaad sa Batas Republika 8293, Seksiyon 176 na: Hindi maaaring magkaro
Filipino – Ikatlong Baitang Alternative Delivery Mode Unang Markahan – Modyul 1: Paggamit ng Pangngalan sa Pagsasalaysay Unang Edisyon, 2020 Isinasaad sa Batas Republika 8293, Seksiyon 176 na: Hindi maaaring magkaroon ng karapatang-sipi sa anoman
in the Japanese Language Proficiency Test (JLPT)—Level 2, which is the equivalent number of the new words introduced in the four chapters of the regular intermediate Japanese language textbook. It contains new intermediate to low-advanced level grammar . 78 patterns normally found in a grammar textbook. Hirata’s plays, as discussed above, are full of strategies commonly used in oral .
