Filipino Sa Piling Larang Tech-Voc - Depedligaocity
Filipinosa Piling LarangTech-VocPatnubay ng GuroAng aklat na ito ay magkatuwang na inihanda atsinuri ng mga edukador mula sa mga publiko at pribadongpaaralan, kolehiyo, at / o unibersidad. Hinihikayat naminang mga guro at ibang nasa larangan ng edukasyon namag-email ng kanilang puna at mungkahi sa Kagawaranng Edukasyon sa action@deped.gov.ph.Mahalaga sa amin ang iyong mga puna at mungkahi.Kagawaran ng EdukasyonRepublika ng Pilipinasi
Filipino sa Piling Larang - Tech-VocPatnubay ng GuroUnang Limbag 2016Paunawa hinggil sa karapatang-sipi. Isinasaad ng Seksiyon 176 ng Batas PambansaBilang 8293: Hindi maaaring magkaroon ng karapatang-sipi sa ano mang akda ngPamahalaan ng Pilipinas. Gayon pa man, kailangan muna ang pahintulot ngpamahalaan o tanggapan kung saan ginawa ang isang akda upang magamit sapagkakakitaan ang nasabing akda. Kabilang sa mga gawin ng nasabing ahensiya otanggapan ay ang patawan ng bayad na royalty bilang kondisyon.Ang mga akda/materyales (mga kuwento, seleksiyon, tula, awit, larawan, ngalan ngprodukto o brand names, tatak o trademarks, palabas sa telebisyon, pelikula, atbp.)na ginamit sa aklat na ito ay sa nagtataglay ng karapatang-ari ng mga iyon.Pinagtibay sa isang kasunduan ng Kagawaran ng Eduaksyon at Filipinas CopyrightLicensing Authority (FILCOLS), Inc. na ang FILCOLS ang kumakatawan sa paghiling ngpahintulot sa nagmamay-ari ng mga akdang hiniram at ginamit ditto. Hindiinaangkin ni kinakatawan ng tagapaglathala (publisher) at mga may-akda angkarapatang-aring iyon.Inilathala ng Kagawaran ng EdukasyonKalihim: Br. Armin A. Luistro FSCPangalawang Kalihim: Dina S. Ocampo, PhDMga Bumuo ng Patnubay ng GuroCorazon L. Santos, PhDSchedar D. Jocson, MAApril J. Perez, MATagasuri ng Sining ng Pagtuturo:Lilibeth O. Quiore, MATagasuri ng Wika:Jayson De Guzman, MAPabalat:Teresa Bernadette L. SantosTagapamahala ng Filipino sa Piling Larang – Tech-VocPatnubay ng GuroBureau of Curriculum DevelopmentBureau of Learning ResourcesInilimbag sa Pilipinas ngDepartment of Education – Bureau of Learning Resources (DepEd – BLR)Office Address:Ground Floor Bonifacio Bldg., DepEd ComplexMeralco Avenue, Pasig CityPhilippines 1600Telefax:(02) 634 – 1072; 634 – 1054; 631 – 4985Email Address:blr.lrqad@deped.gov.ph * blr.lrpd@deped.gov.phii
Tala ng NilalamanKabanata 1Ang Wika sa Tech-VocAralin 1 Mga Varayti ng WikaAralin 2 Ang Rehistro ng Pagluluto: Panimulang Pagsusuri saVarayti ng Filipino sa Ilang Piling CookbookAralin 3 Pagsusuri sa Rehistro ng Wika ng mga Mananahi1410Kabanata 2Manwal at Liham-PangnegosyoAralin 4 Batayang Kaalaman sa Pagsusulat ng ManwalAralin 5 Batayang Kaalaman sa Pagsusulat ng LihamPangnegosyoAralin 6 Mga Pagsasanay at Gawain para sa Sulating Tech-Voc:Pokus sa Manwal at Liham-Pangnegosyo222532Kabanata 3Flyers, Leaflets, at Promotional MaterialsAralin 7 Batayang Kaalaman sa Pagbubuo ng Flyers, Leaflets, atPromotional MaterialsAralin 8 Mga Pagsasanay at Gawain para sa Sulating Tech-Voc:Pokus sa Flyers, Leaflets, at Promotional Materials4547Kabanata 4Deskripsiyon ng Paggawa at DokumentasyonAralin 9 Batayang Kaalaman sa Pagsusulat ng Deskripsiyon ngPaggawaAralin 10 Batayang Kaalaman sa DokumentasyonAralin 11 Mga Pagsasanay at Gawain para sa Sulating Tech-Voc:Pokus sa Deskripsiyon ng Paggawa at Dokumentasyon6062Kabanata 5Aralin 12Aralin 13Aralin 14Feasibility Study at Naratibong UlatBatayang Kaalaman sa Pagsusulat ng Feasibility StudyBatayang Kaalaman sa Pagsusulat ng Naratibong UlatMga Pagsasanay at Gawain para sa Sulating Tech-Voc:Pokus sa Feasibility Study at Naratibong Ula79828694Kabanata 6Paunawa, Babala, Anunsiyo, at MenuAralin 15 Batayang Kaalaman sa Pagsusulat Paunawa, Babala, atng AnunsiyoAralin 16 Batayang Kaalaman sa Pagsusulat ng MenuAralin 17 Mga Pagsasanay at Gawain para sa Sulating Tech-Voc:Pokus sa Paunawa, Babala, Anunsiyo, at Men102105Kabanata 7Aralin 18Aralin 19Aralin 20126127133138Pananaliksik, Presentasyon, at LagomPananaliksik sa Napiling Trabaho sa Tech-VocPaggawa at Pagbuo ng Ilang Piling SulatinPresentasyon at Lagomiii1538546773112117
iv
v
vi
vii
viii
KABANATA 1: Ang Wika sa Tech-VocPanimulaBago pa talakayin ang iba’t ibang uri ng mga sulating teknikal-bokasyunal,napakahalagang malaman ng mga mag-aaral ang hinggil sa kalikasan ng wika at angmga batayang konseptong may kaugnayan dito. Hindi maitatangging wika angmagsisilbing sandata ng mga mag-aaral upang makabuo ng mga sulating maykinalaman sa kanilang piniling larangan at espesyalisasayon. Makatutulong angmalinaw na pagkaunawa sa wika tungo sa angkop at wastong pagbuo atpagpapakahulugan sa mga babasahing ihahain sa mga mag-aaral. Pasulat man opasalitang paraan, ang wastong paggamit ng wika ang isa sa mga pangunahingbatayan ng tagumpay at pagiging epektibo ng mensaheng nais iparating ng isangindibidwal.Binubuo ang kabanatang ito ng mga babasahing isinulat ng mga guro at mag-aaral ngwika. Makatutulong ang pagkatuto ng mga varayti ng wika sa piniling larangan ngmga mag-aaral, gayundin upang maunawaan ang iba’t ibang jargon nito. Bukod parito, may kalakip na babasahing tumatalakay sa rehistro ng pagluluto, gayundin sarehistro ng wika ng mga mananahi. Kaugnay nito, inaasahang makasusulat atmakasusuri din ang mga mag-aaral sa hinaharap ng mga katulad na sulating maykaugnayan sa kani-kaniyang larangan.Panimulang PagsusulitI.TAMA O MALI: Isulat ang tama kung wasto ang pangungusap at malikung hindi.1.2.3.4.5.Lahat ng tao ay may idyolek.Lahat ng tao ay may sosyolek.Lahat ng tao ay may dayalek.Ang varayti ng wika ay naaayon sa kasarian ng isang tao.Ang Sapir-Whorf Hypothesis ay tumatalakay sa pagkakaroon ng isoglos.II.IDENTIPIKASYON. Tukuyin ang hinihingi ng mga sumusunod nakatanungan.6 -9. Magbigay ng apat sa pitong sanhi sa pagkakaroon ng varayti ng wika10. Ibigay ang palatandaan na nagkakaroon ng dayalek ang isang wika.11-12. Ito ang dalawang dimensiyon sa pagkakaroon ng baryabilidad ng wika, ayonkay Joshua Fishman.13. Magbigay ng halimbawa ng salitang nabuo dahil sa panlapiasyon.14. Magbigay ng halimbawa ng salitang hiniram.15. Magbigay ng halimbawa ng salitang may code-switching.1
16. Ano ang ibig sabihin ng linunaw?17. Ano ang ibig sabihin ng tinalbog?18. varayti ng wika na sanhi ng panlipunang papel na ginagampanan ng tagapagsalita19. Magbigay ng isang uri ng tela.20. Proseso sa pagtatahi na pansamantalang nilalagyan ng tahi at inaalis pagkataposmalilip ang tupi.III.OBHETIBONG SANAYSAY. Sagutin ang bawat tanong sa loob ngdalawa hanggang tatlong pangungusap.21-22. Sagutin: Ano ang idyolek? Ibigay ang sariling idyolek.23 -24. Sagutin: Ano ang tenor? Bakit nag-iiba-iba ang tenor natin batay sa kausap?25-27. Sagutin: Ano-ano ang iba’t ibang pamamaraan ng pagbuo ng salita ayon sapag-aaral tungkol sa wika ng mga cookbook?28 – 30. Sagutin: Bakit kinokonsiderang teknikal na wika ang wika ng pananahi?IV.APLIKASYON. Sagutin ang mga sumusunod na tanong.31-35: Sagutin: Paano nagkakaroon ng epekto ang paraan (mode) sa komunikasyon?Magbigay ng halimbawa gamit ang sariling karanasan.36-40 Sagutin: Bakit sinasabing may malaking kinalaman ang lipunan sapagkabuo/pagbabago ng wika? Magbigay ng halimbawa gamit ang sarilingkaranasan.V.SANAYSAY. Sagutin ang tanong sa loob ng anim hanggang sampungpangungusap.41-50. Ipaliwanag kung bakit ang isang kambal na babae o lalaki na kapwa lumaki saiisang bahay, may iisang grupo ng kaibigan, at nag-aaral sa iisang eskuwelahan aymay magkaibang paggamit ng wika.2
Susi sa Pagwawastosa Panimulang PagsusulitI.1.2.3.4.5.TAMA O MALITamaTamaTamaTamaMaliII.IDENTIPIKASYON6 -9. Alinman sa heograpiya, edukasyon, okupasyon, uring panlipunan, edad,kasarian, kaligirang etniko10. isogloss11 – 12. Dayalek at sosyolek13. Iba-iba ang sagot14. Iba’t iba ang sagot15. Iba-iba ang sagot16. dinurog sa sabaw17. pagluluto ng tira-tirang inihaw na isda na nilagyan ng sabaw at gulay18. Register19. basiste, bird’s eye, brocade, calico, crepe, msulin, katya, organdy, percale, satin,kuldoroy, tetaron, jorjet, chorded lace20. PaghihibanaIII.OBHETIBONG SANAYSAY21-22. Idyolek ang indibidwal na paggamit ng wika.22-24. Ang tenor ay ang pamamaraan ng pakikipag-usap ng tao na nakabatay sa taongkinakausap.25-27. Maaaring magkabit ng panlapi, manghiram ng salita mula sa ibang wika, codeswitching, pagpapaikli ng salita28-30. Teknikal na wika ang wika ng pananahi dahil espesyalisado ito batay sakaranasan ng mga mananahiIV.APLIKASYON.31 -35. Magkakaiba-iba ang sagot.36 – 40. Magkakaiba-iba ang sagot.V.SANAYSAY.41 – 50. Ang pinakabuod na sagot dito ay maaaring ang kambal ay may magkaibanginteres. Halimbawa, kung ang isa sa kambal ay mahilig magluto, maaari niyangmalaman ang wika ng mga nagluluto, gaya ng nasa babasahin. Gayundin, kung angisang kambal ay nahilig sa pagtatahi, matututo siya ng mga teknikal na salita sapananahi.3
ARALIN 1: Ang Varayti ng WikaLinggo 1Deskripsiyon: Pag-uusapan sa araling ito ang konsepto ng wika at kung paanonabubuo ang varayti ng wika.I. TuklasinPamantayangPangnilalaman1. Kumustahin ang mgamag-aaral mula sa kanilangpagbabakasyon. Itanongang sumusunod:Ano/ano-ano ang ginawaninyo noong nakaraangbakasyon? Tumulong ka basa pamilya?2. Itanong sa mag-aaral:Ano ang naiisip ninyokapag binabasa o naririnigang salitang varayti?Gumawa ng word map atilista ang mga sagot nilamga inaasahang sagota. iba-ibab. halo-haloc. tindahand. palabas (varaytishow)Pamantayan saPagganapIpagawa sa mag-aaral angsumusunod:1. Mag-isip ngsampung salita naginagamit mokasama ang a)pamilya; b)kaibigan; at c)kaklase.2. Isulat ito sa pirasong papel at sabihinkung ano ang ibigsabihin ng mgasalita.Matapos gawin angaktibidad, tumawag ngtatlo hanggang limangmag-aaral na magbabahaging tatlong natatangingsalita.Iugnay ang konsepto ngvarayti sa wika. Ipaliwanagang kahulugan ng wikaayon kay Henry Gleason.Aniya, ang wika ay “isangmasistemang balangkas ngsinasalitang tunog naisinaayos sa paraangarbitraryo upang magamitng tao para sakomunikasyon”.Ipaliwanag na ang mgaelemento ng isang wika4Mga KasanayangPampagkatuto
PamantayangPangnilalamanmasistemang balangkas,sinasalitang tunog,arbitraryo, tao,komunikasyon.Mahalagang bigyang-diinang papel ng tao sapaggamit ng wika.Pamantayan saPagganapMga KasanayangPampagkatutoSabihin na ang bawat taoay may kani-kaniyangpaggamit ng wika.Talakayin dito angkonsepto ng idyolek. Angidyolek ay indibidwal napaggamit ng wika. Gawinghalimbawa ang mgakilalang tao sa inyongpartikular na lugar, gaya ngkapitan ng barangay,konsehal, kaibigan,kaklase, guro, at iba pa.II. LinanginPamantayangPangnilalamanIproseso angaktibidad naisinagawa.Sabihin na angword mapping ayisang mahalagangpamamaraan kungnais ng mag-aaralng wika namatukoy kungpaano ginagamitang isang salita ngisang tao o grupong tao. Sabihinnaman na angpagtukoy ng salitaPamantayan saPagganapBalikan ang ginawang aktibidad.Itanong sa mag-aaral angsumusunod:1. Ano ang terminongtumutukoy sa indibidwal napaggamit ng wika?2. Ano-ano ang nalaman ninyotungkol sa paggamit ng wikang inyong kamag-aral?3. Kung ihahambing mo angsariling karanasan sapaggamit ng wika sa ibangkamag-aral, ano-ano kayaang sanhi ng pagkakaiba-ibang paggamit ng wika?5Mga KasanayangPampagkatutoBago ituloy ang diskusyontungkol sa Varayti ngWika, linawin sa mag-aaralang sumusunod na salita.Batay sa babasahin,kukunin ng mag-aaral angdepinisyon sa Varayti ngWika1. isoglos2. bilingual3. dialectal4. pidgin5. creole6. register7. stylistic variation8. idyolek
PamantayangPangnilalamanng isangindibidwal aymahalagangkomponent ngpag-aaral ng wika.Nakikita rito kungpaanonaaapektuhan nglipunan angpaggamit ng wikang isang tao.Pamantayan saPagganapMula sa mga sagot ng mag-aaral,halawin ang ideya ng ugnayan ngwika at tao. Sa ugnayang ito,napapakitang may kakayahan angtao na magbago ng wika ayon sapangangailangan niya.Talakyin ang nilalaman ng Varayting Wika. Maaaring gumamit ngpowerpoint presentation para rito.Bigyang-diin ang sumusunod napunto mula sa babasahin.1. May pagkakaiba ang wika atdayalek Ang dayalek ay bahagi ngwika. Ang wika ay kinakailangangmagkaroon ng hindi bababasa dalawang dayalek. Nagbabago-bago angdayalek batay heograpikal atsosyolohikal. Ang pagkakaiba sa tono,diin, impit, at paggamit ngsalita ay nagbubunsod ngdayalek.2. Maaaring dahil saheograpikal na kondisyon ngisang bahagi ng bansangPilipinas ang pagkakaroonng dayalek. Magkaiba ang pananalita ngTagalog sa Batangas at saBulacan. Sa Batangas, ginagamit angga na kung tutumbasan saBulacan, ba naman. Melodic ang tono sa Bulacansamantalang tila higit namatigas ang mga6Mga KasanayangPampagkatuto9. tenor10. Sapir-WhorfHypothesis
PamantayangPangnilalamanPamantayan saPagganapBatangueńo kung magsalita.3. Walang iisang dayalek nasuperyor sa iba. Lahat ng wika at dayalek aypantay-pantay. Repleksiyon ito kung paanoginagamit ng tao ang wika Hindi ibig sabihing dahilmelodic ang paggamit ngBulakenyo sa wika,magaling na silang, kumanta Hindi rin ibig sabihing dahillaging parang galit angBatangueño magsalita, masmainitin ang ulo nila.4. Ang isang isoglos aypalatandaan na nagkakaroonng dayalek ang isang wika.5. Ang varayti ng wika aymaaaring sanhi ngheograpiya, edukasyon,okupasyon, uringpanlipunan, edad, kasarian,kaligirang etniko.Mga KasanayangPampagkatutoPara sa huling punto, maaaringmagbigay ng isa hanggangdalawang halimbawa namagpapaliwanag ng pagkakaibasa paggamit ng wika.III. Pagnilayan at UnawainPamantayangPangnilalamanPamantayan saPagganapItanong sa mag-aaralkung mayroon ba silanghindi naintindihan sadiskusyon at balikan atkung kinakailangan aymagbigay ng7Mga KasanayangPampagkatutoMatapos ang diskusyon, magpagawa samag-aaral ng isang muntingpananaliksik hinggil sa isangespesipikong trabaho. Maaaring pumiliang mag-aaral sa sumusunod na trabaho:1. automotive servicing2. barbering
PamantayangPangnilalamanPamantayan saPagganapkaragdagang halimbawaupang maipaliwanag samag-aaral ang diskusyon.Mga KasanayangPampagkatuto3. bartending4. beauty care services5. bread and pastry production6. catering7. commercial cooking8. driving9. food and beverages10. food processing11. hilot (wellness massage)12. massage therapy13. tailoring14. technical drafting15. visual graphics design16. iba pa, depende sa kung anongmayroong kurso sa Tech-Voc.Mula sa napili, magpasaliksik sa mgamag-aaral ng mga espesipikong terminona ginagamit sa nasabing trabaho.Inaasahang makapaghanap ng hindibababa sa sampung salita ang mag-aaral.Maaaring magpasaliksik sa mag-aaralgamit ang mga libro sa silid-aklatan okaya naman ay sa pamamagitan nginternet.Isulat sa papel ang salita at angkahulugan nito. Upang maging malinaw,dapat na gamitin ng mag-aaral ang salitasa isang pangungusap. Sabihan angmag-aaral na tiyaking isulat angsanggunian ng pinagkuhanan ngimpormasyon.RUBRIK (3 ang pinakamataas at 1ang pinakamababa)8
PamantayangPangnilalamanPamantayan saPagganapMga KasanayangPampagkatutoIV. IlapatPamantayangPangnilalamanPamantayan saPagganapMatapos angpananaliksik, isaisang tawagin angmag-aaral upangibahagi ang kanilangnagawa.Magpabanggit ngtatlong salitang tiyakna may ibangkahulugan batay sanasaliksik. Huminging komento mula saibang mag-aaralkung mayroon silangnais ibahagi oikompara mula sasarilingpananaliksik.Mga KasanayangPampagkatutoMatapos ang presentasyon,itanong sa mga mag-aaral:1. Ano ang natutuhan mo sa ginawangmunting pananaliksik?2. Ano kaya ang masasabi mo tungkolsa paggamit ng tao sa wika?3. May epekto kaya ang trabaho sapaggamit ng wika? Ano/ano-ano ito?Tapusin ang Linggo 1 sa pamamagitan ngpagbanggit sa halaga ng wika sa pang-arawaraw na gamit nito at sa pagkakakilanlan satao. Mahalaga rin na maipuntong na angwika ay hindi lamang repleksiyon sapagkakakilanlan ng tao kundi isangepektibong paraan kung paanomaipapahayag ang isang tiyak na gawaingpanghanapbuhay ng isang tao.9
ARALIN 2: Ang Rehistro ng Pagluluto: Panimulang Pagsusuri sa Varayti ngFilipino sa Ilang Piling CookbookLinggo 2Deskripsiyon: Tatalakayin sa aralin kung paano nagkakaroon ng iba’t ibangkahulugan ang mga salita sa wikang Fiipino batay sa tekstong pang-impormasyon.I. TuklasinPamantayangPangnilalamanMuling balikan ang ginawasa unang linggo ng pagaaral. Sabihin na ang wikaay nagbabago-bago bataysa taong gumagamit nito.Maraming salik angnakapagdudulot ngpagbabagong ito, gaya ngedad, kasarian, estado sabuhay, lalo na angtrabahong ginagawa.Gamitin ang mganasaliksik ng mag-aaral sanakaraang aralin upangmas maging kongkreto angbinabanggit sa klase.Tumawag ng dalawahanggang tatlong magaaral na pumili ng alinmansa sumusunod:1. commercialcooking2. food processing3. bread and pastryproduction4. cateringPamantayan saPagganapMatapos na matukoy angmag-aaral na magbabahagi,ipasulat sa bond paper angmga salitang nahanap atidikit sa pisara. Ipatalakaysa mag-aaral kung paanonila nakuha ang salita atkung ano ang kahulugannito.Matapos ang talakayan,hatiin ang klase sa apat nagrupo. Ang bawat grupo aybubuo ng listahan ng mgasalita batay sa kayariannito. Ipalista sa mag-aaralang nagawang paghahanay.Kolektahin ang nabuonglistahan.Mahalagang makakuha ngimpormasyon hinggil sawikang ginagamit mula sanapiling paksa sa itaasdahil ito ang magsisilbingtulay sa paksa ng aralingito.10Mga KasanayangPampagkatutoTiyakin sa mag-aaral namalaman nila ang iba’tibang pamamaraan kungpaano nabubuo atnababago ng mga salita sawikang Filipino.Magkakaroon ng ideya angmag-aaral sa proseso ngpagbubuo at paglilikha ngsalita. Upang matasa angkaalamang ito, tutukoy ngisang salita ang mag-aaralmula sa babasahin.
PamantayangPangnilalamanPamantayan saPagganapMga KasanayangPampagkatutoSakaling walang pumili nganumang paksa sa itaas,tumawag na lamang ngdalawa hanggang tatlongmag-aaral na may iba’tibang larang ng trabahongnapili.II. LinanginPamantayangPangnilalamanBalikan ang ginawangpaghahanay atpaggrupo ng mga magaaral sa mga salitangipinakita at tinalakay saklase. Tumawag ngisang kinatawan mulasa bawat grupo atipaliwanag sa klase angbawat klasipikasyon ngmga salita.Pamantayan saPagganapTalakayin na ang babasahingpinamagatang “Ang Rehistro ngPagluluto: Panimulang Pagsusuri saVarayti ng Filipino sa Ilang PilingCookbook” ni Odessa Joson.Sa diskusyon, aasahanang sumusunod naklaspikasyon ng mgasalita:1. salitang hirammula sa Kastila2. salitang hirammula sa Ingles3. salitang iba angkahulugan4. bagong salitangumusbong5. akronim6. salitang maylapi7. inuulit na salita8. tambalangsalita1. Sino ang nagsabi na “Angpagkain sa hapag kainangPinoy ngayon ay isanggastronomikongpagsasalaysay ng kasaysayanng bansa?”2. Ayon kay Fishman, ano angisa sa dalawang dimensiyonng pagkakaroon ngbaryabilidad ng wika?3. tawag sa transpormasyon ngpangngalan tungo sa pandiwa4. dahilan kung bakit pasibo angtinig sa karamihan ngcookbook5. alin ang mas espesyalisado:luto o ihaw?Bago magsimula, magbigay muna ngmaikling pagsusulit upang matiyak nanabasa nila ang teksto.Pagsusulit: Ibigay ang tamang sagot.11Mga KasanayangPampagkatuto
PamantayangPangnilalamanPamantayan saPagganapSusing sagot1. Doreen Fernandez2. Diyalek o sosyolek3. berbalisasyon atnominalisasyon4. nagmumungkahi ang mgacookbook5. ihawMatapos ang pagsusulit, talakayin naang akda.Unang bahagiMagtanong sa mag-aaral kung anoang paborito nilang ulam. Itanong dinkung ano-ano ang sangkap nito,paano niluluto, at kung maykakaibang preparasyon bangkailangan gawin para sa ulam.Matapos nito, itanong sa kanila kungaling kultura ito maaaring nagmula.Itanong sa mag-aaral: Ano kaya angdiskripsyon ng isang pagkaing Pinoy?Alamin ang pananaw ng klase hinggilsa kung ano ang itinuturing nilang“pambansang pagkain”. Adobo ba osinigang?”Ikalawang BahagiMatapos talakayin ang binasa,bigyang-diin na ang pag-aaral sapaggamit ng wika sa mga cookbook.Banggitin na ang paggamit ng wikasa mga cookbook ay isang sosyolek,ayon na rin kay Joshua Fishman.Sosyolek ito dahil espesyalisado angwika batay sa uri ng trabaho olibangan na ginagawa ng tao.12Mga KasanayangPampagkatuto
PamantayangPangnilalamanPamantayan saPagganapMga KasanayangPampagkatutoSa pag-aaral ni Joson, mayroonglimang klasipikasyon ng mga salitangnakuha sa iba’t ibang cookbook. Angklasipikasyon ay ang sumusunod:1.2.3.4.pagkabit ng panlapipanghihiramcode-switching o palit-kodapagtataglay ng pasibong tinigng pandiwa at may kasamangsalitang modal5. pagpapaikli ng salitaSa bawat bilang sa itaas, magbigayng halimbawa na matatagpuan salibro. Tiyaking malinaw angpagpapaliwanag sa mag-aaral.III. Pagnilayan at UnawainPamantayangPangnilalamanPamantayan saPagganapMatapos talakayin ang limangklasipikasyon ng pagbubuo ng salita namakikita sa mga cookbook, bumuo nggrupong may tatlo hanggang apat namiyembro.1. Ipahanay ang mga salita ayon salimang klasipikasyon. Matatagpuanang mga salita sa pahina 287hanggang 290.2. Ipasulat ito sa manila paper o kayaay ilagay sa powerpoint.3. Ipatalakay sa kanila ang ginawangpaghahanay. Mamimili sila ngisang magsasalita sa grupo.13Mga KasanayangPampagkatuto
IV. IlapatPamantayangPangnilalamanPamantayansa PagganapMga KasanayangPampagkatutoMatapos ang gawaing pangkatan, sabihan ang magaaral na pumili ng isang salita mula sa pahina 287hanggang 290. Tiyakin na walang uulit ng salitangpinili.Matapos makapili, sabihin ang sumusunod napanuto:1. Tukuyin ang salita at ang kahulugan nito.2. Sagutin: a.) Ano kaya ang salitang-ugat ngsalita, kung mayroon man? May iba pa bangpamamaraan para lapian ito?b.) Ano ang ibang kahulugan ng salita?c.) Ano ang etimolohiya ng napiling salita ?Sumangguni sa diksiyonaryo at iba panglibro.d.) Ano ang kahalagahan ng salita sa tradisyonng pagluluto?Inaasahang sagot:a. Ang wika ay repleksiyon ng ating tradisyonsa pagluluto at nakatutulong ito upangmapanatili ang kaugalian at tradisyongmaipapasa sa susunod na henerasyon.b. Ang wika ay daan ng komunikasyon at masmadaling magkakaintindihan ang mga taokung alam ng bawat isa ang wika o salitangginagamit.Ipa-type sa mag-aaral ang mga kasagutan sa tanongsa itaas. Kolektahin ang kasagutan. Sa susunod napagkikita, magtawag ng lima hanggang pitongmag-aaral na magbabahagi ng kanilang ginawa.Bigyang-diin ang tanong na “Ano ang kahalagahanng salita sa tradisyon ng pagluluto?” Ipaunawa samag-aaral na ang wika ang nagsisilbing impukanng kaalaman at tradisyon at tanging sa wikangFilipino lamang ito maaaring gawin dahil hindihiwalay sa reyalidad ng bansa natin ang wikangFilipino.14
ARALIN 3: Pagsusuri sa Rehistro ng Wika ng mga MananahiLinggo 3Deskripsiyon: Pag-usapan sa araling ito ang iba’t ibang teknikal na termino sa pagaaral ng wika sa pamamagitan ng pagkakategorya ng mga salitang ayon sa rehistrong wika ng mga mananahi.I. TuklasinPamantayangPangnilalamanPamantayan saPagganapKumustahin ang klase.Magbalik-aral sa mgasalitang tumutukoy sa wikaat aralin sa wika. Itanongkung ano-anong salita okaya’y ideya ang kanilangnalaman na.Mga KasanayangPampagkatutoGaya ng anumang gawain, maysalitang teknikal din sa pag-aaral ngwika. Sa araling ito, malalaman ngmag-aaral ang ilan sa mga teknikalna salita na siyang naglalarawan dinng paggamit ng wika ng mgadalubhasa sa kaalamang ito. Upangmakita na hindi naiiba sa karanasanng mga mag-aaral ng Tech-Voc angpag-aaral ng wika, magpasaliksik samag-aaral ng lima hanggangsampung salitang teknikal mula salibro ng kanilang kurso.II. LinanginPamantayangPangnilalamanPamantayan saPagganapTalakayin ang paksa ngbabasahin tungkol sapananahi. Palawiginang pag-aaral niWilliam Labov.Bago ang pormal na diskusyon sa pagaaral ng Pagsusuri sa Rehistro ngWika ng mga Mananahi, kailangangmahawan ang mahahalagangterminong ginagamit ng mga nag-aaralng wika. Pag-usapan ang sumusunodna salita at ang kaakibat nitongdepinisyonNag-aral sa Harvard atColumbia University,binabanggit ni WilliamLabov ang papel nguring panlipunan sapaggamit ng wika. Sakaniyang pag-aaral,nagbabago ang tunogna /r/ sa Estados1. Speech community – grupong tao sa isang espesipikonglugarHalimbawa: grupo ng mag-aaral saFilipino 1115Mga KasanayangPampagkatuto
PamantayangPangnilalamanUnidos batay sa sosyoekonomikong antas ngisang tao. Isang sanhing pagbabagong ito ayang exposure ng tao sakaniyang kapaligiranlalo na’t malaki angimpluwensiya ngmidya. Kung titingnanat iaangkop natin angganitong pag-aaral niLabov, ano kaya angdahilan kung bakit ang/s/ natin ay mayroong/h/? Ang isang dahilannito ay ang sosyoekonomikong antas.Mas maramingaspirated /h/ ang masmataas ang sosyoekonomikong antas.Isang dahilan nito angpagkakaroon ng bracessa ngipin na nagingdahilan kung bakithirap ang pagbanggitng /s/ lamang. Angpagpapabraces ayipinapalagay na isangpalatandaan pagigingangat sa buhay dahilhindi biro ang presyong braces.Empirikal angpamamaraang ginamitni William Labov sapagkuha ng datos parasa kaniyangpananaliksik.Sa pamamaraang ito,inoobserbahan ngmananaliksik angPamantayan saPagganap organisasyon ngkababaihan grupo ng magsasaka omangingisda2. dayalek – varayti ng wika naginagamit ng isang speechcommunityHalimbawa: Tagalog na ginagamitsa Bulacan, Batangas,Quezon3. idyolek - personal napaggamit ng wika;kakanyahan ng tagapagsalitana gumamit ng isang wikaHalimbawa: magkakaibangpagsasalita ng tao dulotng kaniyang mgaginagamit naekspresyon, paraan ngpagbigkas, at iba pa. Iba magsalita angkambal na kahit nalumaki sa parehongpamilya ngunit iba angnahiligang interes4. register – pagbabago sapaggamit ng wika dulot ngpanlipunang papel naginagampanan ng tagapagsalitasa oras ng pagpapahayagHalimbawa: pormal napagpapahayag ngpangulo sa kaniyangSONA impormal na usapan ngmagkakaibigan5. estilo – paggamit ng wika na16Mga KasanayangPampagkatuto
PamantayangPangnilalamanmismong nangyayari salipunan at inuulat itonang buo. Isanghalimbawa ngmetodong empirikal aysa pamamagitan ngobserbasyon. Sa tulongng obserbasyon,nakikita ng isangdalubhasa sa pag-aaralng wika kung paanonakaapekto angpaggamit ng tao sawika.Pamantayan saMga KasanayangPagganapPampagkatutonakabatay sa relasyon ngnagsasalita sa kausapHalimbawa: paggamit ng po / opo sanakatatanda paggamit ng “paki-“kapag may hinihiling6. mode – midyum na ginagamitsa pagpapahayag tulad ngpasalita o pasulatHalimbawa: paggamit ng socialmedia sites upangipahayag angdamdamin pagsasalita sa harap ngisang grupo sa paguulatSa mga terminong binanggit sa itaas,magbigay ng karagdagang halimbawaupang mas malinawan ang mag-aaralsa mga termino. Ilapat sa karanasan ngmag-aaral ang halimbawa. Maaari dinmagtawag ng mag-aaral namagbibigay ng kani-kanilang bilang.III. Pagnilayan at UnawainPamantayangPangnilalamanPamantayan saPagganapUpang mabigyang-diin ang paksa saaralin, ipagawa ang sumusunod:1. Tukuyin ang idyolekBalikan ang ginawang listahan ng mgasalita ng mga mag-aaral sa unang17Mga KasanayangPampagkatuto
PamantayangPangnilalamanPamantayan saPagganaparalin. Ipatukoy sa mag-aaral kungano-anong salik ang nakabuo ngkanilang paggamit ng wika. Itanongdin kung sa kanilang palagay ay silalamang ang gumagamit ng salita atwala nang iba pa.Mga KasanayangPampagkatuto2. Paano mo sasabihin o ite-textang “Saan ka na?” kung angkausap o ka-text ay a. magulangb. kapatidc. kaibigand. guroe. kaklasef. pari/pastor/imam/taongnagsisilbi sa iyong relihiyon3. Ipasaliksik si MarshallMcLohan sa internet. Itanongsa mag-aaral: Ano ang ibigsabihin ni Marshall McLohanna “The medium is themessage”?IV. IlapatPamantayangPangnilalamanPamantayan saPagganapMga KasanayangPampagkatutoUpang matukoy pang lalo angaralin, balikan ng buong klaseang babasahin. Itanong sakanila kung paanong nagingregister ang mga salitangnakuha sa pananahi sa Bulacan.Itanong din kung ano-ano kayaang salik sa pagbuo ng ganitongsalita.Para magamit sa pag-aaral,ipagawa sa mag-aaral angmunting pananaliksik.Tingnan din ang iba’t ibangkategorya ng salitang nakuha.18Magpahanap sa mag-aaral ngisang libro tungkol sa kanilangnapiling kurso. Ipatukoy angmga salitang espesyalisado nakinakailangang bigyangkahulugan. Mahalaga na anglibrong napili ay tumatalakay sakanilang napiling kurso.
PamantayangPangnilalamanPamantayan saPagganapItanong sa mag-aaral kungpaano nabuo ang mgakategorya?Mga KasanayangPampagkatutoMagpatukoy ng lima hanggangsampung salita at ipasulat ito samalinis na papel. Sabihin saklase na ipapasa nila ito sasusunod na pagkikita.Pangwakas na PagsusulitI.TAMA O MALI: Isulat ang tama kung wasto ang pangungusap at malikung hindi.1.2.3.4.5.Lahat ng tao ay may idyolek.Lahat ng tao ay may sosyolek.Lahat ng tao ay may dayalek.Ang varayti ng wika ay naaayon sa kasarian ng isang tao.Ang Sapir-Whorf Hypothesis ay tumatalakay sa pagkakaroon ng isoglos.II.IDENTIPIKASYON. Tukuyin ang hinihingi ng mga sumusunod nakatanungan.6 -9. Magbigay ng apat sa pitong sanhi sa pagkakaroon ng varayti ng wika10. Ibigay ang palatandaan na nagkakaroon ng dayalek ang isang wika.11-12. Ito ang dalawang dimensiyon sa pagkakaroon ng baryabilidad ng wika, ayonkay Joshua Fishman.13. Magbigay ng halimbawa ng salitang nabuo dahil sa panlapiasyon.14. Magbigay ng halimbawa ng salitang hiniram.15. Magbigay ng halimbawa ng salitang may code-switching.16. Ano ang ibig sabihin ng linunaw?17. Ano ang ibig sabihin ng tinalbog?18. varayti ng wika na sanhi ng panlipunang papel na ginagampanan ng tagapagsalita19. Magbigay ng isang uri ng tela.20. Proseso sa pagtatahi na pansamantalang nilalagyan ng tahi at inaalis pagkataposmalilip ang tupi.III.OBHETIBONG SANAYSAY. Sagutin ang bawat tanong sa loob ngdalawa hanggang tatlong pangungusap.21-22. Sagutin: Ano ang idyolek? Ibigay ang sariling idyolek.23 -24. Sagutin: Ano ang tenor? Bakit nag-iiba-iba ang tenor natin batay sa kausap?19
25-27. Sagutin: Ano-ano ang iba’t ibang pamamaraan ng pagbuo ng salita ayon sapag-aaral tungkol sa wika ng mga cookbook?28 – 30. Sagutin: Bakit kinokonsiderang teknikal na wika ang wika ng pananahi?IV.APLIKASYON. Sagutin ang mga sumusunod na tanong.31-35: Sagutin: Paano nagkakaroon ng epekto ang paraan (mode) sa komunikasyon?Magbigay ng halimbawa gamit ang sariling karanasan.36-40 Sagutin: Bakit sinasabing may malaking kinalaman ang lipunan sapagkabuo/pagbabago ng wika? Magbigay ng halimbawa gamit ang sarilingkaranasan.V.SANAYSAY. Sagutin ang tanong sa loob ng anim hanggang sampungpangungusap.41-50
5. Mali II. IDENTIPIKASYON 6 -9. Alinman sa heograpiya, edukasyon, okupasyon, uring panlipunan, edad, kasarian, kaligirang etniko 10. isogloss 11 – 12. Dayalek at sosyolek 13. Iba-iba ang sagot 14. Iba’t iba ang sagot 15. Iba-iba ang sagot 16. dinurog sa sabaw 17. pagluluto ng tira-t
y sheet piling y piling orks composite piles ground anchors tion free piling ter weep holes steel sheet piles alls vinyl piling corner piles permanent basements tions ams y sheet piling y piling orks composite piles ground anchors tion free piling ter weep holes
Unang Markahan- Modyul 1 Aralin 1: Kahulugan at Kalikasan ng Akademikong Pagsulat 12. 2 Pilipino sa Piling Larang Akademik – Grade 12 Alternative Delivery Mode . 6 D. Pangangatuwiran 5. Anyo ng Pa
bertindak sebagai penerima pasif kerana pantang larang tersebut biasanya diterima tanpa banyak persoalan daripada mereka. Jadi agak sukar untuk kita mengetahui makna tersirat yang terkandung dalam sesuatu ujaran pantang larang. Untuk memahaminya, perlu dilakukan satu analisis pragmatik dengan menggunakan konsep Rangka Rujuk Silang.
22 marquez, mary joan g. filipino 10,000 0 0014 23 guevara, anna georgina arroyo filipino 10,000 0 0014 24 ng siok go filipino 10,000 0 0014 25 osi, avelino m. filipino 10,000 0 0014 26 reambillo, ma. leonora filipino 10,000 0 0014 27 tan cheng leng filipino
PILING DESCRIPTION 502.01 This work consists of furnishing and driving all types of piling shown in the Contract, other than sheet piling, in accordance with these specifications and at the locations shown on the plans or established. MATERIALS 502.02 Steel Piling. Structural steel shapes used as piling shall conform to the
Method 2: Installation of 2no frames by fully driving sheets/piling with piling hammer. Using the crane for lifting and driving operations and the excavator for digging operations. 1. Fully drive sheets/piling using a piling guide. 2. Remove piling guide and excavate to first frame level. 3. Place each leg in excavation and assemble the frame. 4.
Timber Piling Council The Timber Piling Council provides technical information, and promotes the use of timber piles in the construction industry. The Timber Piling Council is administered by the Southern Pressure Treater’s Association Photograph shows American Airlines Terminal at JFK w
3006 AGMA Toilet Additive 1338 (3006) 19.0% 2914 CERAVON BLUE V10 DC (2914) 0.05% 2922 FORMALDEHYDE REODORANT ALTERNATIVE (2922) 0.6% 3 Water (3) 80.05% Constituent Chemicals 1 Water (3) 80.05% CAS number: 7732-18-5 EC number: 231-791-2 Product number: — EU index number: — Physical hazards Not Classified Health hazards Not Classified Environmental hazards Not Classified 2 Bronopol (INN .
