TITULLI I PUNIMIT - Doktoratura Ne UT

UNIVERSITETI I TIRANËSFAKULTETI I SHKENCAVE SOCIALEPROGRAM I DOKTORATËSTITULLI I PUNIMIT:TEMA: “MARRËDHËNIA MES ANKTHIT TË MËSIMDHËNIES DHENDJENJËS SË EFIKASITETIT TEK STUDENTËT PËR MËSUESGJATË PRAKTIKËS PEDAGOGJIKE”Paraqitur në kërkim të gradës shkencore “Doktor”nga: Ma. ORNELA BILALIUdhëhequr nga: Prof. Dr. THEODHORI KARAJTIRANË, 2013i

UNIVERSITETI I TIRANËSFAKULTETI I SHKENCAVE SOCIALEPROGRAM I DOKTORATËSTITULLI I PUNIMITTEMA: “MARRËDHËNIA MES ANKTHIT TË MËSIMDHËNIES DHE NDJENJËSSË EFIKASITETIT TEK STUDENTËT PËR MËSUES GJATË PRAKTIKËSPEDAGOGJIKE”Paraqitur në kërkim të gradës shkencore “Doktor”nga MA. ORNELA BILALIUdhëhequr nga Prof. Dr. THEODHORI KARAJJuria e mbrojtjes1. Prof. Dr. Ardian PAPAJANI (Kryetar)2. Prof. Dr. Adem TAMO (Oponent)3. Prof. Dr. Bardhyl MUSAI (Oponent)4. Prof. Dr. Vilson KURI (Anëtar)5. Prof. As. Gëzim DIBRA (Anëtar)TIRANË, 2013i

DEKLARATË STATUORENën përgjegjësinë time deklaroj se ky punim është shkruar prej meje, nuk ështëprezantuar asnjëherë para një institucioni tjetër për vlerësim dhe nuk është botuar i tëri osepjesë të veçanta të tij. Punimi nuk përmban material të shkruar nga ndonjë person tjetërpërveç rasteve të cituara dhe referuara.E drejtë e autorit 2013. Të gjitha të drejtat i rezervohen autorit.ii

TEMA: “MARRËDHËNIA MES ANKTHIT TË MËSIMDHËNIES DHE NDJENJËSSË EFIKASITETIT TEK STUDENTËT PËR MËSUES GJATË PRAKTIKËSPEDAGOGJIKE”ORNELA BILALIMaj, 2013Fakultetet e Edukimit në Shqipëri, ofrojnë programe studimi për përgatitjen emësuesve në profile të ndryshme, nëpërmjet sistemit tre vjeçar Bachelor. Në këto programestudimi, praktika pedagogjike është konceptuar si pjesë integrale e tyre. Qëllimi i këtijstudimi është të zbulojë marrëdhënien mes ankthit të mësimdhënies dhe ndjenjës sëefikasitetit gjatë mësimdhënies në praktikën pedagogjike, tek studentët për mësues nëUniversitetin e Elbasanit. Përcaktimi i nivelit të ankthit dhe efikasitetit tek studentët përmësues është një tjetër synim i studimit, krahas testimit të ndryshimit të tyre në fazat kryesoretë praktikës pedagogjike.Kampioni përbëhet nga 92 studentë të regjistruar në vitin e tretë të programit tëstudimit Bachelor: “Mësues për Ciklin Fillor” dhe “Mësues për Ciklin Parashkollor”. Nëkëtë studim u përdor Shkalla e ankthit të mësimdhënies (Parsons,1973) dhe Shkalla mbindjenjën e efikasitetit të mësuesit, forma e shkurtuar (Tschannen-Moran & Hoy, 2001).Analiza faktoriale zbuloi një faktor të vetëm si për shkallën e ankthit të mësimdhënies, ashtudhe për shkallën e efikasitetit.Të dhënat janë mbledhur në periudhën Tetor 2010 - Qershor2011. Matjet u bënë në dy faza të zhvillimit të Praktikës Pedagogjike. Faza e parë është nëperiudhën Tetor 2010 - Shkurt 2011 kur ky grup studentësh përfundoi praktikën pedagogjikeseriale. Faza e dytë është në periudhën Qershor 2011 kur ky grup studentësh përfundoipraktikën pedagogjike bllok. U përdor i njëjti instrument në të dy matjet e bëra.Të dhënat e mbledhura u analizuan duke përdorur Paketën Statistikore për ShkencatSociale (SPSS). Analiza korrelacionale me koeficientin e Pearson-it r, u përdor për tëpërcaktuar marrëdhënien midis ankthit, ndjenjës së efikasitetit dhe variablave demografikë.Koeficientët e korrelacionit, u interpetuan në bazë të deskriptorëve të përcaktuar nga Davis(1971). Analiza e testit-t për grupet e korreluara, u përdor për të testuar ndryshimet në niveline ankthit të mësimdhënies dhe besimeve për efikasitetin, para dhe pas kryerjes së praktikëspedagogjike. Analiza e testi –t për grupet e pavarura, u përdor për të zbuluar ndryshimin nëiii

nivelin e ankthit dhe ndjenjës së efikasitetit tek studentët për mësues në varësi të tipit tëdiplomës, moshës.Studimi evidentoi se ekziston një marrëdhënie e fortë negative, e vlefshme ngapikëpamja statistikore, mes ankthit të mësimdhënies dhe ndjenjës së efikasitetit tek studentipër mësues, gjatë mësimdhënies në praktikën pedagogjike. Rezultoi se nuk ekziston asnjëmarrëdhënie e vlefshme nga pikëpamja statistikore mes ankthit të mësimdhënies, ndjenjës sëefikasitetit dhe variablave demografike: gjinisë, moshës, tipit të diplomës. Analiza e testit-t,për grupet e korreluara, evidentoi se ekziston një ndryshim i vlefshëm nga pikëpamjastatistikore, në nivelin e ankthit të mësimdhënies dhe efikasitetit tek studentët për mësues,gjatë praktikës pedagogjike. Nga analiza e testi-t për grupet e pavarura rezultoi se nukekziston asnjë ndryshim i vlefshëm nga pikëpamja statistikore në nivelin e ankthit tëmësimdhënies, dhe ndjenjës së efikasitetit tek studentët për mësues në varësi të moshës. Paspraktikës pedagogjike bllok, ekziston një ndryshim me efekt të vogël në nivelin e ankthit,mes studentëve që përgatiten si mësues të arsimit parashkollor dhe si mësues të arsimit fillor .Bazuar në qëndrimet e studentëve për mësues, vërehet një ndryshim në natyrën eshqetësimeve gjatë mësimdhënies, në dy fazat e praktikës. Studimi evidentoi se niveli iankthit të mësimdhënies, tek studentët për mësues, gjatë praktikës pedagogjike, është i lartë.Gjetjet e studimit sigurojnë një perspektivë të re, për të ndikuar në mënyrën ekonceptimit dhe organizimit të praktikës pedagogjike. Ofrohen sugjerime për kërkime në tëardhmen.FJALËT KYÇE: Ankthi i mësimdhënies, Efikasiteti i mësuesit, Praktikë pedagogjike,Student për mësues.iv

MIRËNJOHJENë këtë proces të gjatë kërkimi që fillon me studimet e thellluara pasuniversitare,punën në kuadrin e mikrotezës dhe përgatitjen e kësaj doktorature, mirënjohja e parë vjenpër familjen time që më ka mirëkuptuar dhe ka ndarë me mua ngarkesën, për të përballuarkëtë sfidë.Respekt të veçantë, duke shprehur mirënjohjen time, ia rezervoj Prof. Dr. TheodhoriKaraj, që me cilësinë e udhëheqësit shkencor të këtij studimi, më ka ofruar në çdo rastndihmën e kërkuar, mbështetje akademike dhe konsulencën e nevojshme.Pa inspirimin dhe mbështetjen e Departamentit të Pedagogjisë e Psikologjisë tëFakultetit të Shkencave Sociale, të Universitetit të Tiranës, të Departamentit të Metodologjisësë Mësimdhënies të Universitetit “Aleksandër Xhuvani” Elbasan, ky punim do të ishte njëmision i pamundur.Në veçanti falenderoj Dekanin e Fakultetit Shkencave të Edukimit Elbasan, Prof. Dr.Vilson Kuri dhe shefen e Departamentit të Metodologjisë së Mësimdhënies, Dr. FlorindaTarusha për bashkëpunim dhe gadishmërinë që kanë demonstruar.Të fundit por më të rëndësishmit që u jam mirënjohës për punimin, janë studentët qëdrejtpërdrejtë ose tërthorazi kanë qenë kontribues dhe laboratori i testimit të pyetjevekërkimore të studimit.v

TABELA E PËRMBAJTJESDeklaratë statuore.iiAbstakt.iiiMirënjohje.vTabela e përmbajtjes.viLista e tabelave.xiLista e figurave dhe grafikëve.xiiiKAPITULLI I: HYRJE.11.1 Deklaratë e problemit.41.2 Qëllimi i Studimit.51.3 Natyra e Studimit.61.4 Pyetjet Kërkimore.71.5 Përkufizimi i Termave.71.6 Supozimet.81.7 Kufizimet.91.8 Struktura e studimit.10KAPITULLI II: SHQYRTIMI I LITERATURËS.132.1 Praktika pedagogjike dhe ankthi mësimdhënies.132.1.1 Praktika pedagogjike / Përvoja në terren.132.1.2 Zhvillimi i mësuesit.152.1.3 Ankthi.182.1.4 Ankthi i mësimdhënies.192.1.5 Efektet e ankthit.212.1.6 Shkaqet për lindjen e ankthit të mësimdhënies.232.2 Ndryshimi i nivelit të ankthit gjatë praktikës pedagogjike.272.3 Efikasiteti mësuesit.292.3.1 Bazat teorike.292.3.2 Vetëefikasiteti.302.3.3 Burimet e vetëefikasitetit.302.3.4 Efikasiteti i mësuesit.322.3.5 Përkufizimet mbi efikasitetin e mësuesit.32vi

2.3.6 Karakteristikat e mësuesve me efikasitet të lartë dhe të ulët.332.3.7 Efikasiteti tek studenti për mësues, mësuesit me përvojë.342.3.8 Efikasiteti dhe variablat demografike.352.3.9 Matja e efikasitetit të mësuesit.372.4 Ndryshimi i efikasitetit tek studentët për mësues gjatë përvojave mësimdhënëse.402.5 Marrëdhënia e efikasitetit të mësuesit me ankthin, shqetësimet dhe stresin.43KAPITULLI III: METODOLOGJIA.473.1. Pyetjet kërkimore të studimit.473.2. Natyra dhe karakteristikat e kërkimit.483.3. Popullata / Kampioni.493.4. Procedura e kampionit.503.5. Përshkrimi i kampionit.513.6. Natyra e praktikës pedagogjike.523.7. Instrumentet.533.8. Përshkrimi i Instrumenteve.543.8.1. Të dhënat demografike.543.8.2. Shkalla e ankthit të mësimdhënies.553.8.3. Shkalla për ndjenjën e efikasitetit të mësuesit.563.9. Besueshmëria dhe vlefshmëria e instrumentit.573.9.1. Analiza e besueshmërisë.573.9.2. Analiza faktoriale.613.9.2.1. Analiza faktoriale e shkallës për ndjenjën e efikasitetit të mësuesve(Moran dhe Hoy, 2001).613.9.2.2. Analiza faktoriale e shkallës për ankthin e mësidhënies (Parsons,1973).643.10. Variablat.683.11. Procedura.683.12. Analiza e të dhënave.69KAPITULLI IV: REZULTATE.714.1. Qëndrimi i studentëve për mësues në lidhje me variablat e Shkallës së Ankthit tëMësimdhënies (TCHAS), Shkallës së Ndjenjës së Efikasitit tek Mësuesit(TSE).71vii

4.1.1. Qëndrimi i studentëve për mësues në lidhje me variablat e Shkallës sëAnkthit të Mësimdhënies (TCHAS).714.1.2. Qëndrimi i studentëve për mësues në lidhje me variablat e shkallës sëNdjenjës së Efikasitetit (TSE).924.2. Niveli i ankthit të mësimdhënies dhe niveli i ndjenjës së efikasitetit që përjetohet ngastudentët për mësues gjatë mësimdhënies në praktikën pedagogjike (Praktika PedagogjikeSeriale dhe Praktika Pedagogjike Bllok).1014.2.1. Niveli i ankthit të mësimdhënies që përjetohet nga studentët për mësuesgjatë mësimdhënies në praktikën pedagogjike.1014.2.2. Niveli i ndjenjës së efikasitetit që përjetohet nga studentët për mësues gjatëmësimdhënies në praktikën pedagogjike.1024.3. Testimi i ndryshimeve në nivelin e ankthit të mësimdhënies dhe ndjenjës sëefikasitetit tek studenti për mësues gjatë mësimdhënies në praktikën pedagogjike (PraktikaPedagogjike Seriale dhe Praktika Pedagogjike Bllok).1034.3.1. Testimi i ndryshimeve në nivelin e ankthit të mësimdhënies tek studenti përmësues, gjatë mësimdhënies në praktikën pedagogjike (Praktika PedagogjikeSeriale dhe Praktika Pedagogjike Bllok).1034.3.2. Testimi i ndryshimeve në nivelin e ndjenjës së efikasitetit tek studenti përmësues gjatë mësimdhënies në praktikën pedagogjike (Praktika PedagogjikeSeriale dhe Praktika Pedagogjike Bllok).1044.4. Testimi i ndryshimeve në nivelin e ankthit të mësimdhënies dhe ndjenjës sëefikasitetit tek studenti për mësues në lidhje me tipin e diplomës, moshën.1054.4.1.Testimi i ndryshimeve në nivelin e ankthit të mësimdhënies që përjetohetnga studentët për mësues në lidhje me tipin e diplomës, moshën.1054.4.1.1. Testimi i ndryshimeve në nivelin e ankthit të mësimdhënies qëpërjetohet nga studentët për mësues në lidhje me tipin e diplomës.1064.4.1.2. Testimi i ndryshimeve në nivelin e ankthit të mësimdhënies qëpërjetohet nga studentët për mësues në lidhje me moshën.1074.4.2. Testimi i ndryshimeve në nivelin e ndjenjës së efikasitetit tekstudentët për mësues në lidhje me tipin e diplomës, moshën.1084.4.2.1. Testimi i ndryshimeve në nivelin e ndjenjës së efikasitetit tekstudentët për mësues në lidhje me tipin e diplomës.1084.4.2.2. Testimi i ndryshimeve në nivelin e ndjenjës së efikasitetit tekstudentët për mësues në lidhje me moshën.109viii