Simülatör Tabanlı ATM Arayüz Yönetim Ve Geliştirme Sistemi

Simülatör Tabanlı ATM Arayüz Yönetim ve Geliştirme SistemiOrhan ŞEN, Mehmet GÖKTÜRKGebze Yüksek Teknoloji Enstitüsü, Bilgisayar Mühendisliği Bölümü, Kocaeliosen@gyte.edu.tr, gokturk@bilmuh.gyte.edu.trÖzet: Bankacılık alanında hızlı değişen pazar ihtiyaçlarına paralel olarak ATM cihazlarındada yenilikler yaşanmaktadır. Daha önceleri yalnızca para çekme ve bakiye sorma gibi oldukçasabit görevler yapan bu cihazların bilet satmak gibi yeni görevler aldığı, bu nedenle sürekli vehızlı bir biçimde arayüz yönetimine ihtiyaç duydukları bilinmektedir. Bu çalışmada, ATMarayüz yönetimini bilişim firmasından alıp, bankacılık operasyon birimi personeli tarafındankullanılabilir bir yapıya kavuşturan simülatör tabanlı bir ATM arayüz yönetim ve geliştirmesistemi geliştirilmiştir. Arayüz tasarımı, durum kontrolü, senaryo analizi ve test aşamalarındakisüreçleri kısaltarak, bu aşamalardaki tüm birimlerin tek bir platform üzerinde koordineedilmesi hedeflenmiştir. Halihazırda arayüzler bankaların operasyon birimleri tarafındantasarlanmakta, ATM geliştiricileri tarafından ise geliştirilip cihazlar üzerinde test edilmektedir.Gerek arayüzün gerçek ATM cihazları üzerinde test etme zorluğu, gerekse iki farklı birimtarafından arayüzün kontrol edilerek geliştirilecek olması bu süreci zorlaştırmakta ve özellikleuzatmaktadır. Bu zor işlem sonunda da ATM kullanıcılarına karmaşık bir arayüz veya yeniisteklerin uygulanabilirliğinin az olduğu bir ATM yazılımı çıkmaktadır. Yapılan çalışmadabirimlerin tek bir simülatör ortamı üzerinden arayüz tasarımlarını geliştirip yönetebilecekleriNCR NDC standartlarına uygun bir ara sistem gerçekleştirilmiştir. Yapılan öndeğerlendirmelerde operasyon biriminden olumlu geri dönüş alınmıştır.Anahtar Sözcükler: ATM Simülatörü, Arayüz Yönetim ve Geliştirme Sistemi, NDC.Simulator-Based ATM Interface Management and Development SystemAbstract: In parallel to the changes in the banking sector, ATM machines also face withvarious changes and advancements. These machines previously only used for cash withdrawaland balance inquiries. Yet, new tasks such as ticket sellling are emerging in a very fast fashion,requiring fast and intensive interface design, update and management on these. In this study, asimulator based ATM interface design and management system has been developed to take thedevelopment task from IT department to operational department by introducing an easierinterface. Interface design, state control, scenario analysis and test steps are combined under aunified platform. In the traditional case, ATM interfaces are designed by the operationaldepartment and changes are implemented through information technology department by ATMsoftware developers. The difficulties in both testing and in the flow if information betweendiferent departments, make the process difficult and time consuming. Thus, less usable andless updated interfaces are presented to end users. In this study, a single simulator platform canbe used by all banking departments under conformance to NCR NDC standard. Preliminaryevaluations by the operational department members suggest that the new system will havehighly positive results when put in operation.Keywords: ATM Simulator, Interface Management and Development System, ATM, NDC.

1. GirişGelişen dünyada servis sektöründe artanmaliyetler, bu alanda faaliyet gösterenfirmaların maliyet düşürme ve ürün kalitesiniyükseltme yönünde çözümlere gitmelerisonucunu doğurmaktadır. Kendi kendinehizmet alınabilen (Self Service) terminaluygulamaları, hizmet sektöründe gerekmaliyet düşürülmesini, gerekse abilmesinisağlamıştır.Butürterminaller içinde en yaygın kullanım alanıbulan sistemlerin başında ATM cihazları(Automated Teller Machine) gelmektedir.ATM sistemleri, bilişim sistemleri alanındayaygın kullanıma ilk geçenler arasındadır. İlkbaşlarda yalnızca çek yatırma amacıyla (birnevi posta kutusu) kullanılan ATM sistemlerisıra ile bakiye öğrenme, para çekme, havaleve diğer işlemlerin yapılması gelişmesine paralel olarak ATM cihazlarındaekran ve etkileşim teknolojilerinin geliştiği,güvenlik alanında ise akıllı kart ya datemassız kart gibi yeniliklerin kullanılmayabaşlandığı görülmektedir [1].ATM sistemlerinde verilen servislerin sayı veözelliklerinin sürekli gelişmesine karşın,günümüzde yaygın olarak kullanılan ATMcihazlarının arayüzlerinin göreceli olaraksabit kaldığı gözlenmektedir. Başlangıçtametin tabanlı olan arayüz gereksinimi, zamaniçinde grafik nesneler ve animasyon içerecekbiçimde geliştirilme ihtiyacı duymuştur. Öteyandan ATM sistemlerinin yüksek maliyetive kullanıcı profilinin çok değişken olması,ATM sistemlerinde hızlı ve ktedir.ATM üreticisi firmalar (IBM, NCR, Dieboldvb.) genellikle kendi üretmiş oldukları ATMsistemlerini belirli bir iletişim ve yönetimstandardı içinde tasarlamaktadırlar. Bustandart için NCR firmasının NDC protokolü(NCR Direct Connect Protocol) örnekgösterilebilir. Bu protokol dâhilinde, ATMsistemlerinin merkez haberleşmeleri, durumdeğişkenleri ve ekran yönetimleri bir standartdâhilinde yapılmaktadır [2].ATM servislerindeki sayı ve karmaşıklıkartışı ile mevcut sistemlerin gelenekselyollarla yönetiminin mümkün olmadığı,yoğun performans problemine ve destekhizmeti gereksinimine ihtiyaç mesi gereken yeni bir maddenin büyükproblemlere yol açabildiği, günlük ya dasaatlik olarak sistem menülerinin ya daanimasyonların değiştirilmesinin mevcutsistemlerle mümkün olmadığı görülmektedir.Hâlihazırda bazı firmaların kullanmaktaoldukları ATM yönetim yazılımlarınınyetersiz olduğu bilgisi bu firmalar tarafındandile getirilmektedir. Problemlerin hizmetalımı ile çözülmesi çok yüksek rilmesi için yüksek meblağlarınödenmesi beklenmektedir.Bu problemler göz önüne alınarak yapılançalışmada, ATM yazılımı geliştiricilerinin;arayüz tasarımı, durum kontrolü, senaryoanalizi ve test aşamalarındaki süreçlerinikısaltarak, bu aşamalardaki tüm birimlerinNDC standartlarına uygun tek bir ortamüzerinden koordine olabilmesi amaçlanmıştır.Makalenin ikinci bölümünde, yapılan buçalışmanın uygulaması olan Simülatör tabanlıATM arayüz yönetim ve geliştirme sisteminindetayları hakkında bilgi verilmiş, sonbölümde ise sonuçlar ve çalışmayaeklenebilecek diğer çalışmalar hakkındaöneriler sunulmuştur.

2. Simülatör Tabanlı ATM ArayüzYönetim ve Geliştirme SistemiHalihazırdabulunanmevcutATMcihazlarının çoğu, NDC standartlarına uygunolarak, bankaların ilgili birimlerindekigeliştiriciler tarafından veya dışarından satınalınan hizmet yazılımları tarafından kontroledilmektedir. Bu yazılımların ar yazılım geliştiriciler tarafındanyapılırken; bu taleplerde bulunan, arayüzütasarlayan ve yazılımları test eden kişilerbanka operasyon birimleri çalışanlarıolmaktadır. Aradaki bu fark; ATMarayüzünün yönetilmesini ve geliştirilmesinizorlaştıran temel faktörlerden biridir.Bu sebeple bu çalışmada geliştirilen sistem ilefarklı birimlerin aynı platform üzerindeçalışabilmesi amaçlanmıştır.Şekil 1’ de görüldüğü gibi sistem modelleriATM arayüz yönetim sistemi üzerinden aynıortamda bir birleri ile koordineli bir icisi, kendisine sunulan “ArayüzTasarımı” ile ATM arayüz ekranlarınıkolayca tasarlayabilir, arayüze yeni ekranlarekleyebilir veya mevcut ekranlar üzerindekibir değişikliği “sürükle bırak” yöntemi ilegerçekleştirebilmektedir.2.1 Arayüz TasarımıOperasyon yöneticisinin üzerinde ekrantasarımı yapabildiği sistemdeki bu ekran,içinde her bir özelliğin nesne dayalı mimariile tanımlandığı ve “sürükle bırak” yöntemiile üzerinde kolayca işlem yapılabildiği birekrandır.ATM arayüz yönetim sistemi NDCstandartlarına göre 32x16’lık bir metin ekranmatrisi ile 640x480 piksel ATM ekranboyutunu model olarak almaktadır. Buna göreyine her biri NDC standartlarına uygun olaraktanımlanmış nesnelerden olan yazı, resim,parametre ve veri girişi nesneleri �asından uzak, fakat ATM arayüzündeyer alan tüm ekranları gerçek boyutları ilesistemde görebilmektedir. Buradan arayüzeyeni bir ekran ekleyebildiği gibi, ekranüzerinde her hangi bir değişikliğin anındaekrana yansıtılması sayesinde de değişikliğikolayca gerçekleştirebilmektedir.Şekil 1 : Sistem ModelleriMevcut sistemlerdeki bir ekranın tasarımınınçeşitli NDC komutların birleşimi halindeoluşturulduğu ve bu komutların görsel olaraktestinin yalnızca ATM üzerinde yapıldığıdüşünüldüğünde, bu sistemin arayüz tasarımıüzerindeyarattığıkolaylıkrahatça

görülebilmektedir. Operasyon yöneticisininbir değişiklik isteğini yazılım geliştiricisineileterek ondan bunu gerçekleştirmesini uzunuğraşlar sonunda beklemek yerine onu da busürece katarak istenileni görerek tasarlaşeklinde bir sistem �ingerçekleştirilmesi sürecini ele alındığında,arayüz yönetim sistemini kullanan operasyonyöneticisi dışındaki diğer kullanıcı isinin tasarladığı ekranlar üzerindenistenilen fonksiyonları ATM yazılımlarınaekleme işlemi kalmaktadır. Buna görebelirlenen ekranlar üzerinde oluşacakdurumlar, durum tablolarındaki ilgili ağlanabilir.ATM ekranlarının, ATM cihazlarındaçalıştırılabilmesi için, NDC standartlarınagöre anlamlandırıldığı bir takım komutlardizisine ihtiyacı vardır. Bunlar NDCstandartlarını kullanan tüm ATM cihazlarıiçin aynıdır. Buna göre ATM ekranlarıntamamı,geliştirdiğimiz sistemin birfonksiyonu sayesinde NDC formatınaotomatik olarak dönüştürülebilmektedir. Busayede yazılım geliştiricisinin önce ekranlarıtasarlayıp sonra da ATM test cihazındaekranları tek tek test etmek zorunluluğuortadan kaldırılmıştır.Şekil 2 : Arayüz Tasarımı Ekran Görüntüsü2.2 State TasarımıSistemin yazılım geliştiricisi kullanıcısınahitap eden bir diğer ekranı ise “StateTasarımı” ekranıdır. Yazılım geliştiricisinin,operasyon yöneticisinin ATM arayüzüneeklediği ya da değiştirdiği ekranları �rebildiğinden,NDCformatındakikomutları dizisi şeklinde alabildiğindenbahsetmiştik. Bu oluşan ekranların ATMsenaryoları içinde yer alması için ise, NDCstandartlarında tanımlı her bir durumu �rülmesi gerekmektedir. Bir birinitakip eden birçok durumun olması, biriningeri dönüşü diğerinin başlangıcı olabildiğigibi, birden fazla durum türünün standartlardayer alması yine yazılım geliştiricisinin buekranları çalışır hale getirmesini zorlaştırandiğer bir etmendir.Sistemin kolaylaştırmayı amaçladığı diğer birproblem olan durum kontrolleri tasarımı yineATM arayüz yönetim sisteminde yeralmaktadır. Buna göre sistemde yer alan“State Tasarımı” ekranı sayesinde yazılımgeliştiricisi NDC standartlarında yer alanA’dan Z’ye tüm state’leri tek bir ekranüzerinden tasarlayabilmekte ve o karmaşıkyapıdan uzaklaşabilmektedir. Her bir state’inanlamı ekran üzerinde tanımlı olup, durumgeçişlerinin her biri bir bütün ,operasyon yöneticisinin ürettiği bir ekranı“State Tasarımı” ekranı üzerinden istediği birstate’e bağlayabilmekte ve bu değişikliğianında görebilmektedir.Burada iki birimin aynı ortam üzerindeçalışması ile onları durum senaryolarıkarmaşasından kurtararak, ATM arayüzündeyapacakları bir değişikliğin kolayca arayüzeyansıtılmasını sağlatmak amaçlanmıştır.