Akaki Ciqobava Feodalizmi Da QarTuli ETnokultura VIII-X .

3y ago
33 Views
2 Downloads
712.75 KB
106 Pages
Last View : 7d ago
Last Download : 3m ago
Upload by : Sabrina Baez
Transcription

ivane javaxiSvilis saxelobis Tbilisis saxelmwifo universitetihumanitarul mecnierebaTa fakultetisaqarTvelos istoriis institutiakaki Ciqobavafeodalizmi da qarTuli eTnokulturaVIII-X saukuneebSigamomcemloba meridiani Tbilisi2015

UDC (uak) 929.733 (479.22)b-893naSromSi ganxilulia saqarTveloSi ganviTarebuli feodalizmis genezisi, masTan dakavSirebuli istoriul-geografiuli aspeqtebi,socialuri terminologiis cvalebadoba da sxv.naSromi gankuTvnilia specialistebisa da mkiTxvelTa farTowrisTvis.proeqti ganxorcielda SoTa rusTavelis erovnulisamecniero fondis 2013-2014 wlebis doqtoranturis saganmanaTleblo programis farglebSi mopovebuli grantis( 40/59) meSveobiT.arakomerciuli gamocema gamomcemloba meridiani , 2015 akaki Ciqobava, 2015ISBN 978-9941-10-544-9

sarCeviSesavali . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .5Tavi I. istoriuli kategoria feodalizmi . . . . . . . . . . . . . . . . .17Tavi II. senioraluri sistema da vasaliteti qarTuleTnokulturul sivrceSi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .29 1. vasalitetis sakiTxi mikro istoriismagaliTze . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .32 2. „feodaluri iluzia ? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .46Tavi III. socialuri enis kraxi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .52 1. damokidebulis socialuri aRmniSvneli . . . . . . . . . . . . .53 2. Zalauflebis aRmniSvneli terminebi . . . . . . . . . . . . . . . . .61Tavi IV. Incastelamento . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .66Tavi V. xevis socialuri struqtura afxazTa samefoSi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .78daskvna . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .100Feudalism and Georgian Ethnical Culturein the 8-10th cc. (Summary) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .103

SesavaliqarTuli feodalizmis kvlevas qarTul istorografiaSididi xnis tradicia aqvs, amitomac saqarTveloSi feodalizmisgenezisis sakiTxebi met-naklebad kargadaa Sefasebuli. miuxedavad amisa, ar arsebobs erTiani midgoma saklveli Temisadmi damecnierebi sxvadasxva meTodologiiT ayalibeben sakuTar azrs.aRsaniSnavia isic, rom amgvari Teoriuli sakiTxis kvlevisassulac ar aris savaldebulo qarTuli istorografia erT azramde misuliyo da sasikeToc aris, rom saqarTvelos feodaluri xanis istoriis sakiTxebisadmi qarTul istoriografiaSigansxvavebuli mosazrebebi arsebobs.Ppirvelad qarTvel istorikosebs Soris feodalizmissakiTxebs ivane javaxiSvili Seexo. Tavis adreul SromebSi manfeodaluri urTierTobebis Camoyalibebis periodad VII-X saukuneebi moniSna, 1 Tumca mogviano naSromebSi daakonkreta periodizaciis sakiTxebi da XI-XII saukuneebi miiCnia feodalizmis,xolo XIII-XIV saukuneebi – batonymobis gamarjvebis epoqad. 21iv. javaxiSvili. saqarTvelos mefe da misi uflebebis istoria. tf.1905; saqarTvelos ekonomikuri istoria. tf. 1907.2 iv. javaxiSvili. qarTveli eris istoria. t. 2. tf. 1913; iv. javaxiSvili. qarTuli samarTlis istoria. w. II. nakv. I. Tb. 1928.5

aRsaniSnavia, rom ivane javaxiSvilma pirvelma SeniSna qarTulida franguli feodalizmis msgavsebebi da pirveli Sedarebebimecnierul doneze swored mas ekuTvnis.feodaluri urTierTobebis kvlevis sakiTxSi garkveulwilad axali etapi iyo s. janaSias Sromebi, gansakuTrebiT ki feodaluri revolucia saqarTveloSi . 3 avtori miiCnevs, romI-VI saukuneebi es aris periodi, rodesac erTmaneTs ur-TierToba. misTvis gardamtexi periodia IV saukune, rodesacaRmosavleT saqarTveloSi qristianoba saxelmwifo religiadcxaddeba. dasavleTSi ki gamoyofs elitis Sida dapirispirebasegrissa da abazgiaSi. VI saukune s. janaSias SromebSi moniSnulia e.w. feodaluri revoliciis xanad, feodaluri urTierTobebis gamarjvebis epoqad.z. anCabaZe VI saukunis abazgiaSi xedavs e.w. feodaluri revoluciis niSnebs. misi TqmiT, lazikam es procesi IVsaukuneSi moilia, qarTlSi ki igi IV-VI saukuneebSi mimdinareobda. 4feodalizmis genezisis kvlevaSi didi wvlili Seitanan. berZeniSvilma, romelmac feodaluri urierTobebis damyarebis procesi gaiazra istoriuli geografiis TvalazrisiT.3s. janaSia. feodaluri revolucia saqarTveloSi. Nnarkvevi feodalizmis warmoSobis istoriidan saqarTveloSi. tf. 1935; Sromebi. t.II. Tb. 1952.4 З. В. Анчабадзе Из истории средневековой Абхазии (VI-XVII вв). Сух.1959. gv. 21.6

SeiZleba iTqvas man, axal safexurze aiyvana qarTuli feodalizmis kvlevis sakiTxebi. aluri urTierTobebis gamarjvebis Sesaxeb, romelSic avtorma pirvelad dasva sakiTxi axali midgomis Sesaxeb saqarTvelos samefo-samTavroebSi feodalizmis kvlevis saqmeSi. misiazriT, qarTvel mkvlevarTa SromebSi nivilirebulia amgvarimidgoma da isini erTian sivrceSi da erTiani midgomiT ikvleven feodalizmis geneziss. g. meliqiSvilis azriT, dauSvebeliaam meTodiT kvleva, radgan igi ar iZleva Sesabamis suraTs.qarTuli samefo-samTavroebi VIII-IX saukuneebSi ganviTarebissxvadasxva doneze imyofebian da maTi Camoyalibebis winapirobebic gansxvavebulia, rac aucileblad gasaTvaliswinebelia feodaluri urTierTobebis kvlevisas. 6qarTuli feodaluri urTierTobebis kvlevaSi mniSvnelovani naSromia m. lorTqifaniZis feodaluri saqarTvelospolitikuri gaerTianeba , 7 sadac avtori saqarTveloSi feodaluri urTierTobebis gamarjvebis periodad X-XI saukuneebsmiiCnevs. aseve, aRsaniSnavia a. bogveraZis naSromi qarTlis politikuri da socialur-ekonomikuri ganviTareba IV-VIII sauku5n. berZeniSvili. saqarTvelos istoriis sakiTxebi. w. VIII. Tb. 1975.g. meliqiSvili. feodaluri saqarTvelos politikuri gaerTianebada saqarTveloSi feodalur urTierTobaTa ganviTarebis zogierTi sakiTxi. Tb. 1973.7 m. lorTqifaniZe. feodaluri saqarTvelos politikuri gaerTianeba.Tb. 1963.67

neebSi . 8 marTalia, avtori ZiriTadad qarTlis samefos politikur peripetiebs ganixilavs, magram saerTosuraTisTvisxelSesaxeb daskvnesac akeTebs.qarTul istoriografiaSi d. musxeliSvilma kvlav aqtiurad Semoitana istoriuli geografiis kvlevis meTodebi istoriis periodizaciisa da, zogadad, feodaluri urTierTobebis Seswavlis saqmeSi. iv. javaxiSvilisa da n. berZeniSvliskvaldakval igi feodalizaciis procesis WrilSi ganixilavsgeografiuli terminebis semantikuri cvalebadobisa da axaliaRmniSvnelebiT aRWurvis problemas. 9 Dd. musxeliSvili feodalizaciis procesis gamarjvebas e.w. arCilis reformas ukavSirebs da feodalizmis gamarjvebis zeda zRvrad VIII saukunesgvTavazobs. misi TqmiT, esaa periodi, rodesac saqarTveloSiganviTarebuli feodalizmis genezisis xangrZlivi procesi dasrulda.d. musxeliSvili erT-erT naSromSi CvenTvis sainteresoistoriis periodizacias Semdegnairad warmogvidgens: 1. IV-VIsaukuneebi – feodaluri urTierTobebis ganmtkicebisa da adrefeodaluri monarqiis periodi, 2. VI saukune-VIII saukunispirveli naxevari – adrefeodaluri periodis dasrulebis xana8a. bogveraZe. qarTlis politikuri da socialur-eonomikuri ganviTareba IV-VIII saukuneebSi. Tb. 1979.9 d. musxeliSvili. saqarTvelos istoriuli geografiis ZiriTadi sakiTxebi. w. I. Tb. 1978; saqarTvelos istoriuli geografiis ZiriTadisakiTxebi. w. II. 1980; feodaluri xanis saqarTvelos istoriis periodizaciisaTvis (IV-X saukuneebSi). macne (istoriis, arqeologiis,eTnografiis da xelovnebis istoriis seria). #2. Tb. 1980.8

(erismTavrobis xana), 3. VIII saukunis meore naxevari-X saukune ganviTarebuli feodaluri urTierTobebis pirveli periodi (feodaluri daqsaqsuloba), 4. XI saukune ganviTarebulifeodalizmis meore periodis dasawyisi. 10mniSvnelovania g. jamburias Sromebi qarTuli feodalizmisa da qarTuli senioraluri sistemis Sesaxeb. Mmas safuZvlianad aqvs ganxiluli imunitetisa da senioraluri sistemisTvis damaxasiaTebeli bevri niSani, ris safuZvelzec askvnis, rom IX-X saukuneebSi feodalurma urTierTobebma saqarTveloSi ukve gabatonebuli pozicia daikava. 11S. mesxia Tavis naSromSi saqalaqo komuna Sua saukuneebis TbilisSi exeba feodaluri urTierTobebis ganviTarebisetapebsa da periodizaciis sakiTxs. Mmisi azriT, swored feodaluri urTierTobebis gamarjvebis Sedegia erTiani qarTulisamefos Camoyalibeba da ara piriqiT: X-XI saukuneTa mijnasaqarTvelos istoriaSi, pirvelrigSi, iyoganviTarebulifeodalizmis dasawyisi, xolo Semdeg da amasTan erTad, politikurad erTiani saqarTvelos istoriis dasawyisi . 12saintereso naSroms warmoadgens g. akofaSvilis feodaluri urTierTobebis istoriidan XI-XII ss. saqarTveloSi . avtori erTiani monarqiis Camoyalibebasa da am periodSi mimdinare procesebs exeba, Tumca zogadad mimoixilavs IX-X sau10d. musxeliSvili. feodalizmis xanis saqarTvelos istoriis periodizaciisaTvis (IV-X saukuneebSi). gv. 163.11 g. jamburia. qarTuli feodalizmis sakiTxebi. Tb. 2007.12 S. mesxia. saqalaqo komuna Sua saukuneebis TbilisSi. Tb. 1962. gv. 26.9

kuneebSi arsebul viTarebas da saintereso daskvnebsac iZleva.Sesaval nawilSi mokled exeba saqarTvelos istoriis periodizaciis sakiTxs da misTvis misaReb CarCoebs gvTavazobs. adreul feodalizms avtori IV-VI – IX-X saukuneebiT gansazRvravs, XI saukunidan ki misTvis axali etapis, ganviTarebulifeodalizmis periodia. 13aRsaniSnavia g. mamulias naSromi patronymoba , romelSic avtori ganixilavs feodaluri urTierTobebis genezisisada misi ganviTarebis etapebs. avtors Seswavlili aqvs socialuri terminologiis cvalebadoba ama Tu im epoqaSi, romelicpirdapir kavSirSia socialur da politikur azrisiTsainteresoa T. dunduas naSromebi, sadac periodizaciis saintereso magaliTebs vxvdebiT. avtori cikluri dialeqtikisTeoriis safuZvelze ganixilavs sazogadoebis ganviTarebis etapebs. T. dundua ar iyenebs iseT terminebs, rogoricaa adrindeli feodalizmi da ganviTarebuli feodalizmi. maT isiperiodizaciis sqema ase gamoiyureba: lazikaSi ax. w. I s-is IInaxevari feodalizmis dasawyisia. VI s-mde dasavleT saqarTvelo krizisSia. iberiaSi IV s-is II naxevaria feodalizmis genezisis periodi. VI-X saukuneebis dasavleT saqarTveloSi regionaluri (ganviTarebuli) feodalizmia, Tumca VIII-X sauku13g. akofaSvili. feodaluri urTierTobebis istoriidan XI-XII s.s.saqarTveloSi. Tb. 1984. gv. 3-14. 15-37.14 g. mamulia. patronymoba. Tb. 1987.10

neebi absolutizmis niSnis qveS viTardeba, rac regionalurifeodalizmisTvis damaxasiaTebeli ar aris. avtoris TqmiT, ese.w. saxelmwifo feodalizmia regionaluri feodalizmis pirobebSi. qarTlis teritoriaze X saukune zeda zRvaria regionaluri feodalizmisTvis. T. dundua X saukunes ganviTarebuli,igive regionaluri feodalizmis pirvel fazad miiCnevs. 15am bolo dros frangulidan iTargmna giorgi SaraSiZisnaSromi Sesavali qarTuli feodalizmis kvlevaSi . naSromSiganxilulia qarTuli feodalizmis Taviseburebebi da masTandakavSirebuli sxvadasxva tipis evropuli niSnebi, romlebicsaerTo aqvs qarTul patronymobasa da evropul feodalizms. Sesavali nawili eTmoba Teoriul kvlevas, sadac avtori svamsSekiTxvas, ramdenad SesaZlebelia qarTul realobaSi visaubroT feodalizmze.Kkvlevis ZiriTadi nawili eTmoba giorgi V-is Zeglis dadebas , rogorc feodaluri urTierTobebis gaRrmavebis samarTlebriv safuZvels. Gg. SaraSiZe VIII saukunes moniSnavs, rogorc gardamtex periods feodaluri urTierTobebisaxal etapze gadasasvlelad, XI-XIII saukuneebi ki upirobodganviTarebuli feodalizmis epoqad miaCnia. 1615T. dundua. qarTuli eTnokulturuli evolucia w.) da dasavleTinumizmatikuri masalebis mixedviT (Zv. w. VI s.-1453). Tb. 1997. 330gv; T. dundua, n. fifia. saqarTvelo da gare samyaro – evropis Seqmna evropis integraciis istoriuli formebi. sauniversiteto saxelmZRvanelo. I. Tb. 2009. gv. 149-189.16 g. SaraSiZe. Sesavali qarTuli feodalizmis kvlevaSi (giorgibrwyinvales Zeglis dadeba ). modernulobis istoria da Teoria. t.2. mTargmneli maia mamacaSvili. Tb. 2011. gv. 5-29.11

qarTuli feodalizmis sakiTxebis irgvliv uamravi diskusia imarTeboda qarTul istoriografiaSi, erT-erTi aseTidiskusiis Semcveli krebuli gamoica 1980 wels, saxelwodebiT saqarTvelos feodaluri xanis istoriis periodizacia sadacwarmodgenilia, m. dumbaZis, g. yoranaSvilis, a. bogveraZis, T.papuaSvilis, g. jamburias, l. tuxaSvilis, g. akofaSvilis, d.gogolaZis da j. stefnaZis moxsenebebi. Kkrebuls erTvis iv.javaxiSvilis saxelobis istoriis, arqeologiisa da eTnografiis institutSi gamarTuli diskusiis Canaweri, sadac kamaTimimdinareobs qarTuli feodalizmis raobaze da mis genezisze.17g. yoranaSvili ZiriTadad ganixilavs cneba feodalizmsda mis istoriografiul wanamZRvrebs, Tu rogor aRiqmeboda esmovlena wlebis ganmavlobaSi sabWoTa istoriografiaSi, mokidebuli marqsidan da engelsidan. aseve, igi ganixilavs warmoebis wesis mimarTebas feodalizmTan da aRniSnavs, rom Tudasavlurevropuli istoriografia ar gamoricxavs feodalizmis arsebobas iaponiaSi da aRmosavleTSi, misi azriT, aseTivegamonaklisi unda davuSvaT saqarTvelos mimarT. Tumca avtoriiqve ambobs, rom feodalizmi universaluri movlena da globaluri formacia ar yofila. 1817saqarTvelos feodaluri xanis istoriis periodizacia. saqarTvelos feodaluri xanis istoriis sakiTxebi. III. Tb. 1980.18 g. yoranaSvili. feodalizmis cnebis sakiTxisTvis. saqarTvelosfeodaluri xanis istoriis sakiTxebi. saqarTvelos feodaluri xanisistoriis periodizacia. saqarTvelos feodaluri xanis istoriis sakiTxebi. III. Tb. 1980. gv. 44-56.12

miuxedavad feodalizmis araglobaluri formaciisa, romelic kacobriobis ganviTarebis savaldebulo socialur-politikur wyobas ar warmodgens, me is mainc universalur movlenad mimaCnia. yvelgan, sadac feodalizmi dasturdeba saerTo maxasiaTeblebiT xasiaTdeba da, ZiriTadad, erTnairi aRmniSvnelebiT viTardeba.g. ZiZiguri zogadad mimoixilavs feodaluri rentisganviTarebis etapebs, Tumca ar akonkretebs, rogor warmoudgenia periodizaciis sakiTxi. is sxva mkvlevarTa debulebebseyrdnoba. 19a. bogveraZe ganixilavs miwis feodaluri sakuTrebisformebs da Tavis mier adreve gakeTebul daskvnas imeorebs. misi azriT, IV-VIII saukuneebi es adreuli feodalizmis xanaa. 20T. papuaSvili senioriis Camoyalibebis fonze ganixilavsfeodalizmis genezisisa da misi gamarjvebis sakiTxs. igi sainteresod ganixilavs Tu ra procesebi ganvlo senioralurmasistemam IV-IX saukuneebSi. saboloo daskvnaSi ki am sistemissrulfasovnad Camoyalibebis dasasrulad IX saukunes miiCnevs,19g. ZiZiguri. feodaluri rentis ganviTarebis ZiriTadi etapebi saqarTveloSi. saqarTvelos feodaluri xanis istoriis sakiTxebi. saqarTvelos feodaluri xanis istoriis periodizacia. saqarTvelosfeodaluri xanis istoriis sakiTxebi. III. Tb. 1980. gv. 56-68.20 a. bogveraZe. miwis feodaluri sakuTrebis formaTa ganviTarebia adrefeodalur xanaSi. saqarTvelos feodaluri xanis istoriis sakiTxebi. saqarTvelos feodaluri xanis istoriis periodizacia. saqarTvelos feodaluri xanis istoriis sakiTxebi. III. Tb. 1980. gv. 68-78.13

IX saukunis dasasruli ki misTvis feodalizmis gamarjvebisxanaa. 21l. tuxaSvilis azriT, iberiis samefoSi feodalizmi nawilobriv aRmosavleT romis imperiidan Caisaxa, e.i. bizantiisgziT SeTvisebuli ierarqiuli sistemis saxiT, Tumca adgilobrivi specifikiT Sepirobebuli gaerovnebuli socialuri institutiT. Mmisi TqmiT, feodalizmis dasavlur-evropuli da qarTul-erovnuli formebis bevri damTxveva sanaxevrod mainc Sedegi iyo qarTlis probizantiuri ideologiur-politikuriorientaciisa. aseve, adrefeodaluri urTierTobani ebisadamaTigaerTianebisken swrafvas, mowifuli feodalizmis TandaTanobiTi srulyofa ki unda damTxveoda qronologiurad erovnuleTnikur, kulturuls da konfesiuri gagebiT cneba qarTvelis formirebas mTeli qveynis masStabiT. l. tuxaSvils feodalizmis gamarjvebis xanad XII-XIII saukuneebi miaCnia. 2221T. papuaSvili. feodaluri senioriis warmoqmna-ganviTarebis istoriidan saqarTveloSi (IV-IX ss). saqarTvelos feodaluri xanis istoriis sakiTxebi. saqarTvelos feodaluri xanis istoriis periodizacia. saqarTvelos feodaluri xanis istoriis sakiTxebi. III. Tb. 1980.gv. 78-95; samecniero sesia miZRvnili feodaluri xanis saqarTvelosistoriisaTvis. masalebi saqarTvelos da kavkasiis istoriisTvis(mski). 35. Tb. 1963. gv. 233-235.22 l. tuxaSvili. yoveli saqarTvelos politikuri struqturiszogierTi sakiTxi da periodizaciis problema. saqarTvelos feodaluri xanis istoriis sakiTxebi. saqarTvelos feodaluri xanis istoriis periodizacia. saqarTvelos feodaluri xanis istoriis sakiTxebi. III. Tb. 1980. gv. 105-119.14

aRniSnul mosazrebaze komentaris saxiT unda iTqvas:miuxedavad imisa, rom l. tuxaSvili kargad icnobs qarTulifeodaluri organizmis struqturas, mas mainc bizantiaSi arsebul socialur-politikur wess ukavSirebs. unda aRiniSnos,rom bizantia arasdros warmoadgenda feodalur saxelmwifosda misTvis ucxo iyo feodaluri warmoebis wesi, amitom qarTuli patronymobis Camoyalibeba bizantiuri cxovrebis wesisgavliT sakamaToa. rac Seexeba cneba qarTvelis gaCenas, rasacavtori feodalizmis gamarjvebas ukavSirebs; Semdegnairad warmomidgenia: qarTveli eris idea ufro adre Camoyalibda, vidresaqarTvelo politikurad gaerTiandeboda, amitom eris Seqmnaaraproporciulia feodaluri urTierTobebis wesis aciiskenmiiswrafvis, yalibdeba patar-patara qveynebi , rac xels uwyobs feodaluri urTierTobebis gaRrmavebas.gansakuTrebiT aRsaniSnavia g. jamburias naSromebi qarTuli feodaluri urTierTobebis Sesaxeb, sadac avtors safuZvlianad aqvs ganxiluli patronymobis Taviseburebebi, imunitetis sakiTxi, senioralur-vasaluri urTierTobebis istoria. 23 Mmis naSromebSi kargadaa Sesawavlili yvela is ZiriTadimaxasiaTebeli, romelic feodaluri urTierTobebis gamarjvebasukavSirdeba. periodizaciis mxriv ki g. jamburia nawilobriviziarebs, rom VIII saukune es aris gardamavali periodi axaliurTierTobebis damyarebisTvis. pirobiTad, VIII-IX saukuneebis23g. jamburia. qarTuli feodalizmis sakiTxebi. Tb. 2007.15

aris ganviTarebuli feodalizmis genezisis epoqa, X saukune kiukve iuridiulad gamtkicebuli gamarjvebuli feodalizmis xanaa.aseve sainteresoa, sxvadasxva avtorebis SromebSi gabneuli g. ZiZiguris 24 , iv. surgulaZis, 25 e. xoStaria broses, 26S. badriZis, 27 d. kacitaZis, 28 m. dumbaZis 29 , v. nozaZisa, 30 dasxvaTa Sromebi 31.24g. ZiZiguri. zogierTi sakiTxi saqarTveloSi feodaluri rentisistoriidan. saistorio krebuli. Tb. 1977. t. 7. gv. 113-133.25 iv. surgulaZe. sakuTrebis uflebis instituti feodaluri saqarTvelos samarlis Zeglebis mixedviT. Tbilisis saxelmwifo universitetis Sromebi. Tb. 1949. t. 35. gv. 233-269.26 e. xoStaria-brose. feodaluri xanis saqarTvelos mTisa da barisurTierTobebis sakiTxebi. Tb. 1984; misive, kvlav saydrisSvilebis institutis TaviseburebebisTvis saqarTvelos mTaSi da mTis sazogadoebis bunebis sakiTxi. macne (istoriis, arqeologiis, eTnografiisda xelovnebis istoriis seria). 4. Tb. 1994.27 S. badriZe. qarTvelTa samefos politikuri struqturis istoriidan. Tbilisis saxelmwifo universitetis Sromebi. t. 113. Tb. 1965.28 d. kacitaZe. aRmosavluri feodalizmis genezisis sakiTxTan dakavSirebiT. macne (istoriis, arqeologiis, eTnografiis da xelovnebisistoriis seria). 4. Tb. 1989.29 m. dumbaZe. qarTuli feodalizmis istoriis Seswavla 60 wlis manZilze. qarTuli istoriografiis ZiriTadi miRwevebi. Tb. 1978.30 v. nozaZe. vefxistyaosnis sazogadoebaTmetyveleba. santiago deCile. 1958.31 saqarTvelos feodaluri xanis istoriis krebuli. I. II. III. V. VI.VII. Tb. 1970. 1972. 1980. 1990. 1999.16

Tavi Iistoriuli kategoria feodalizmi sanam uSualod feodalizmis daxasiaTebaze gadavalT,unda aRvniSno, rom winamdebare naSromi emsaxureba feodalizmis rogorc universaluri, magram ara savaldebulo sazogadoebrivi wyobis Seswavlas, yvela im saerTo maxasiaTeblebis gamovlenas, romelic SeiZleba moviZioT evropulsa da qarTulfeodalizms Soris, aseve, aRmosavlur feodalizms Soris.naSromSi ganvixilav konkretul maxasiaTeblebs, romlebic, CemiazriT, metnaklebad asaxavs feodalizmis rogorc iuridiul,aseve, socialur bunebas.Tanamedrove evropul istoriografiaSi dRemde grZeldeba kamaTi feodalizmis sakiTxis irgvliv. kamaToben rogorccneba feodalizmis , aseve, misi saxelwodebis Sesaxeb. iyo Tuara feodalizmi universaluri movlena, Tu igi

1 iv. javaxiSvili. saqarTvelos mefe da misi uflebebis istoria. tf. 1905; saqarTvelos ekonomikuri istoria. tf. 1907. . S. mesxia Tavis naSromSi saqalaqo komuna Sua saukune- . 14 saqarTvelos .

Related Documents:

humanitaruli 15 qarTuli enis gramatika 100 100 (qvemodulebi: megrul-zanuri da svanuri) 3) qarTuli enis pragmatika 4) qarTuli enis swavlebis Teoria 5) Zveli qarTuli . rusuli enis maswavlebeli, b) germanuli enis maswavlebeli, g) inglisuri enis maswavlebeli, d) franguli enis maswavlebeli 67 eleqtruli da eleqtronuli

isaxaven qarTuli enis fonetikis, leqsikis, morfologiisa da sintaq-sis swavlebas ara teqstTa korpusze dafuZnebiT, aramed mxolod te-qstis romelime mcire monakveTis, ZiriTadad ki erTi winadadebis far - glebSi. amis gamo qarTuli literaturis qrestomaTiebsa Tu saxelm-ZRvaneloebSi mocemuli teqstebi Sordeba enobriv sakiTxebs, rac qmnis

qarTuli ena da literatura erovnuli saswavlo gegmebis centri misamarTi: Tbilisi, 0102, d. uznaZis q. N 52 telefoni/faqsi: ( 995 32) 295 79 88 veb-gverdi: www.ncac.ge I -VI klasebi saqarTvelos ganaTlebisa da mecnierebis saministro qarTuli ena da literatura 2011

enis leqsikur fondSi damkvidrda rusuli enidan nasesxebi sityvebi da am enis meSveobiT Semosuli e.w. internacionalizmebi. sof. oqtomberis udiur metyvelebaze did zegavlenas axdens qarTuli ena. es gavlena gansakuTrebiT SesamCnevia axalgazrdebis metyvelebaSi, Tumca qarTuli enis gavlena udiurze istoriuladac Zlieri unda yofiliyo.

xelmZGvanelobdnen ara qarTuli enis sinamdviliT, aramed ucxo enaTa sagramatiko normebiT, am enebSi ki braldebiTi brunva auci-lebeli iKo, moTxrobiTis toli da msgavsi ki ar moipoveboda. oriode cnoba am brunvaTa istoriidan. arc maJos, romelsac ekuTvnis ucxo enaze dawerili pirveli gramatika qarTuli enisa

leTs (XIX saukune). uZvelesi kulturuli kontaqtebis amgvari naZaladevi gaTiSva, cxa-dia, sasikeTod ver imoqmedebda sakuTriv qarTuli kulturis ganviTarebaze. revaz TvaraZe, qarTuli literaturis istoria, I, Tb., 2001 w. (1) 1. ra aris meore abzacis funqcia? a) I abzacSi gamoTqmuli mosazrebis gameoreba; b) I abzacSi gamoTqmuli mosazrebis

14. sadr ad-din abul-hasan ibn al huseini saqarTvelosa da kavkasiis Sesaxeb. XVIII samecniero sesia. Tbilisi, 1969. 15. osmalo istorikosis ahmed vasifis cnobebi saqarTvelos Sesaxeb. qarTuli wyaroTmcodneoba, III. 1971. 16. solak-zade saqarTvelos Sesaxeb. qarTuli wyaroTmcodneoba. IV, 1973. 17. giorgi saakaZis qaliSvilis ane xaTunis saflavi .

Araling Panlipunan . 2 Araling Panlipunan 2 Ma. Ther Inilimbag sa Pilipinas ng _ Department of Eduction-Instructional Materials Council Secretariat (DepEd-IMCS) Office Address: nd 2 Floor Dorm G, PSC Complex Meralco Avenue, Pasig City Philippines 1600 Telefax: (02) 634-1054 or 634-1072 E-mail Address: imcsetd@yahoo.com Mga Bumuo ng Kagamitan ng Mag-aaral Consultant: Zenaida E. Espino .