« Uyghur Romanliri Izahliq Lughiti » We Uyghur Romanliri .
« Uyghur Romanliri Izahliq Lughiti » we Uyghur romanliri heqqide deslepkiizdinishNuriye RahmanKirish sözÖtken yili 12-ayning bir küni bir dostum féysbukta yollighan « Bügünki dewir Uyghuredebiyatida barliqqa kelgen 101 parche roman » degen mezmunni oqup, derhal inkasbildürüp, men oqughan « Uyghur Romanliri Izahliq Lughiti »ge asaslan’ghanda, Uyghurromanlirining 200 yüzdin ashidighanliqini éytqan idim. Shuning bilen birge bu témighaqiziqquchilarni, bolupmu dunyaning herqaysi jaylirida yashawatqan Uyghur romanhérismenlirini mukemmel hem asasliq uchurlar bilen teminleshning zörürlikini hes qilghanidim. Shu meqsette, qolumda bar matériyallar, tor béti we dostlirim arqiliq érishkenmenbelerdin toluq paydilinip, imkaniyitim yar bergen sharaitta estayidil izdinish wesélishturup tekshürüsh arqiliq, uyghur romanlirining ismi, sani we roman yazghuchilarningisim-familisi heqqidiki mezkur maqalini yézip chiqtim. Manga qimmetlik waqtini hem zéhniniberip yardemde bolghan dostlirimgha jümlidin Abdushükür Abdurishitke chin dilimdinrehmet éytimen.Bu maqalida asasliqi « Uyghur Romanliri Izahliq Lughiti »ni oqughandin keyinki qisqichetesiratimni otturigha qoyush arqiliq, Uyghur romanlirining istatistikiliq ehwalini tonushturushbilen birge, bu jehettiki izdinishlerni dawamlashturushning zörürlikinimu sherhilep öttüm.Uyghur romanlirigha qiziqidighan oqurmenler üchün biraz menpeti bolup qalsa ejeb emes,degen arzudimen. Wahalenki, maqalini yézish jeryanida izdinishimning yéterlik bolmasliqitüpeyli bézi nuqsanlargha yol bergen bolushum mumkin. Oqurmenlirimning tüzüt qilmaykörsitip bérishini, tenqid we teklip pikirlirini bérishini ümid qilimen.1. « Uyghur Romanliri Izahliq Lughiti » heqqideOn nechche yil neshriyatchiliq xizmiti bilen shughullan’ghanliqimdin bolsa kérek, qolumghabir kitab alghan haman, kitabning aldi-keynini örüp, özemche « tekshürüp » kétimen. Elwettebu hemmidin awal qolumdiki kitabning aptori, neshir qilghan neshriyat, neshir qilin’ghanwaqti degendek uchurlarni igilesh üchün bolidu. Men bundin ikki yillar ilgiri « UyghurRomanliri Izahliq Lughiti »ni qolumgha alghandimu, del shundaq qilghantim. Bu lughetningaptori Sadir Tursunniyaz Udunluq, kitab jem’iy 743 bet, 32 format, qelin muqawiliq bolup,Shinjang Uniwersitéti Neshriyati teripidin 2015-yili 9-ayda neshirge yollinip, 2016-yili 8-aydabésilip tarqitilghan.Roman keng weqelerni öz ichige alghan, sehipisi uzun, hejmi chong edebiy eser bolup,keng we murekkep ijtimaiy turmushni ekis ettürüp, bir pütün tarixiy dewirning omumiykörünüshini kitabxanlarning köz aldida gewdilendüridu. Uyghur edebiyatining muhim terkibiy1
qismi bolghan Uyghur romanliri 1 yazghuchilirimizning qimmetlik waqtini hem zéhinquwwitini sérip qilip royapqa chiqarghan japaliq emgikining mehsuli, shuning bilen birge,xelqimizning qimmetlik meniwiy bayliqi hésablinidu. Uyghur romanlirining omumiy ehwalidinxewer berish, kéyinki ewladlar üchün menbe, iz qaldurush roman tetqiqatchiliri we romanxumarlirining zimmisidiki bir wezipe. Aptor Sadir Tursunniyaz Udunluq del mushu nuqtiniközde tutup, etrapliq izdinish netijiside « Uyghur Romanliri Izahliq Lughiti »ni tüzüp chiqqan.Aptorning qarishiche, Uyghur romanliri 20-esirning otturlirida barliqqa kelgen bolup, 60nechche yil jeryanida nurghun egri-toqayliqlarni bösüp ötüp, bügünki kün’ge kelgende sanhem süpet jehette yükselgen. Roman yazghuchilar yoqluqtin barliqqa kélip, ijadiyet qoshunizorayghan, ayal roman yazghuchilarmu künsayin köpeygen. Shuning bilen birge, az bolsimu,bir türküm romanchiliqni tetqiq qilidighan tetqiqatchilarmu meydan’gha kelgen. Halbuki,Uyghur romanchiliqi tetqiqati Uyghur roman ijadiyitining güllinishige yétishelmesliktekréalliqmu roshenlishishke bashlighan. Neshir qilinghan romanlar heqqide yézilghanmaqalilarning az bolushi, kitabxanlarni Uyghur romanchiliq tarixida barliqqa kelgenromanlarning ehwalidin xewerlendürüshning yéterlik bolmasliqi, shundaqla Uyghurromanchiliq bilimlirige dair ilmiy matériyallarning kemchilliki Uyghur edebiyat tarixida birboshluqning künsayin chongqurlishishidiki halqiliq sewebler dep körsitilgen. Aptor buboshluqni nezerde tutup, Uyghur romanlirining omumiy ehwali toghrisida etrapliq izden’gen.Her bir romanni bir qétimdin oqup chiqqan, romanlar heqqide yézilghan obzor-maqalilarnitoplighan we ilmiy asasliq yekün’ge érishken. Men aptorning Uyghur romanliri heqqidiki 15nuqtiliq yekünini oqughandin keyin, özüm muhim dep qarighan nuqtilarni töwendikidekxulasilep chiqtim:1. Uyghur romanlirining sani we dairisiUyghur romanlirining sani toghrisida oxshimighan qarashlar bar, hetta Uyghur romanliri azkam minggha yéqinlashti, deydighan konkirt asasi bolmighan perezlermu bar. Yalqun Rozi2001-yili 1-ayning 30-küni « Shinjang Maaripi Géziti » de « Uyghur Yazghuchiliri QancheRoman Yazdi » serlehwilik bir maqalini élan qilghan bolup, 1950-yildin 2000-yilghichebolghan ariliqta 85 romanning yézilip neshir qilin’ghanliqini tonushturghan. Lékin Yalqun Rozishéiriy romanlar we terjimihal eserlerni roman qatarigha kirgüzmigenidi. Shundaq déyishkeboliduki, Yalqun Rozi Uyghur romanlirining sani hem yazghuchilirining ismini istatistika qilishjehette etrapliq izden’gen hem bu heqte izdinish maqalisi élan qilghan tunji yazghuchidur.2012-yili 5-ayda Shinjang Pidagogika Uniwérsitétida ötküzülgen bir qétimliq roman ijadiyetmuhakime yighinida edebiyat tetqiqatchisi Azat Sultan Ependi : « Uyghur romanliri 244 keyetti » dep élan qilghan. Buni Uyghur romanliri heqqidiki éniq uchur dep bilishke bolidu.Lékin bu yerde 1950-yili bashlan’ghan roman türidiki eserlerning sanini belgileshte mueyyenyil chéki asas qilinmighan, « roman » dep atilidighan eserlerning éniq dairisi yeni qaysi xildikiedebiy eserlerni roman dep atash ölchemliri békitilmigen. Del mushu jehettiki éniqsiztereplerni aydinglashturush üchün, aptor özining « Uyghur Romanliri Izahliq Lughiti » de,1Uyghur romani dégen isimgha éniqlima bergende, bu Uyghur yazghuchilar teripidin Uyghur tili yaki bashqatillarda we her xil mezmunlarda yézilghan romanlarni körsitidu. Aptordin.2
waqit chéki jehettin, 1950-yilidin 2013-yilining bashlirighiche, yeni mezkur lughetni neshirgeteyyar qilghuche bolghan ariliqta neshir qilin’ghan barliq romanlar tizimlikini turghuzupchiqqan hem xulasilep mundaq dégen : « Bir tomluq roman 243 parche, ikki tomluq roman27 parche, üch tomluq roman alte parche, töt tomluq roman bir parche, alte tomluq romanbir parche, yette tomluq roman bir parche, shéiriy roman üch parche, jem’iy 279 parcheroman bar.2 » (Izahat : Bu istatistikida körülgen bezi xataliqlar toghrisida mezkür maqalining2-bölümide chüshendürüsh bérildi.)« Roman » dep atilidighan eserlerning dairisi mesiliside, aptor « roman » dégen namdaneshir qilin’ghan romanlarni, « roman » dégen namda neshir qilinmighan bolsimu, neshirqilin’ghandin kéyin oqurmenler teripidin yézilghan maqalilerde « roman » dep étirapqilin’ghan romanlarni, shéiriy romanlarni, tarixiy roman hésablighan asasta terjimihaleserlerning hemmisini we tarixiy qisselerni « Lughet »ke kirgüzgen. Aptor yene Uyghurromanlirini shekil we mezmun jehettiki alahidilikliri boyiche réalliq témisidiki romanlar,tarixiy romanlar, ilmiy fantaziyilik romanlar, pelsepewiy romanlar, balilar romanliri, shéiriyromanlar, hejwiy romanlar we pisxika romanliri dep sekkiz türge ayrighan.Uyghur romanliribizning tariximiz, yiltizimiz, kechürmishlirimiz hem bügünimiz bilen zich baghlan’ghan.Uyghur romanlirida ejdadlirimizning yiltizi toghrisida tepsilatlar xéli köp. Köp qisim tarixiyromanlarda Uyghur tarixida yüz bergen zor weqeler we bu jeryanda otturigha chiqqan ijabiywe selbiy shexislerning ehwali bayan qilin’ghan. Xelqimizning aile turmush ehwali, örpadetliri, kishiler otturisidiki munasiwetler, turmush qarishi, dunya qarishi hemde wetenperlik,meripetwerlik qarashliri namayen qilin’ghan. Romanlarda güzellikmu, rezillikmu yézilghan.Qedimki dewirdin bügün’giche bolghan turmush kartinilirimiz teswirlen’gen. Shuning bilenbirge, ijtimaiy témilarmu, penniy témilarmu, réalliqmu, fantaziyimu yézilghan. Qisqisi,Uyghur romanlirida turmushimizda körülgen, körüliwatqan ishlar asasen yézilip,turmushimizning bediiy höjjiti bolush shertini hazirlighan.2. Roman yazghuchilirining isim-familisi we romanlarning namiUyghur romanlirining namini we roman yazghuchilarning isim-familisini toghra atashemeliyette yazghuchilarning emgikige hörmet qilish, tarixqa hörmet qilish bolupla qalmastin,belki kelgüsige, ewlatlargha bolghan mes’uliyetchanliq éngi bolup hésablinidu. Aptor delmushu nuqtini közde tutup, « Uyghur yazghuchilirining 1950-yilidin 2013-yilining béshighaqeder yézilghan romanlirining ehwalini körsitish jedwili »ni tüzüp chiqqan. (Bu jedwelresimge eyni tartilip, qoshumche bérildi.)Aptor romanlarning ismini atash jehette saqliniwatqan bezi mesililerni alahide körsitipötken. Alayli, Qeyyum Turdining « Qizil Tagh étikide » namliq romanining 1984-yili deslepkineshride « Qizil tagh chiraghliri » dep élin’ghan. 2003-yili we 2009-yilidiki neshride « Qiziltagh étikide » namida élin’ghan; Muhemmet Osman Emirining « Qanliq édir » romani kéyin« Natonush Yigit »dep neshir qilin’ghan; Ehmetjan Qurban Sabirining « Kök Östeng » namliqromani kéyin « Yatliq Bolalmighan Qizlar » dep neshir qilin’ghan; Alimjan Rejepning 2006-yili2« Lughet » tiki 4-bet3
neshir qilin’ghan « Chiradin Halqighan Oghlan » namliq romani 2008-yili qayta neshirqilin’ghanda « Teklimankandin Halqighan Oghlan » dégen namda neshir qilinghan.Yighinchaqlighanda, aptorning « Uyghur yazghuchilirining 1950-yilidin 2013-yilining béshighaqeder yézilghan romanlirining ehwalini körsitish jedwili »ni roman yazghuchilirining isimfamilisi we romanlarning namini toghra atashtiki ishenchlik paydilinish menbesi, depbékitishke bolidu. (Izahat: Bu « Jedwel» de körülgen bezi xataliqlar mezkür maqalining 2bölümide sherhilendi.)3. Uyghur romanliri yézilghan tillar we terjime qilinish ehwaliAptor mezkur lughetni tüzüsh dawamidiki izdinishlirige asasen, Uyghur romanliri yézilghantillar we neshir qilin’ghan romanlarning bashqa tillargha terjime qilinish ehwali üstideqisqiche toxtalghan. Uyghur til-yéziqi bizning ana til-yéziqimiz, bizning alaqe qoralimiz.Shuning üchünmu, tebiiy halda, ana tilimizda yézilghan romanlar Uyghur romanliriningmutleq kop qismini igileydu. Wahalenki, yazghuchilirimiz Uyghur tilidin bashqa tillardimuromanlarni yézip neshir qildurghan. Shuning bilen birge, uyghurche yézilip, neshirqilin’ghandin kéyin bashqa tillargha terjime qilin’ghan romanlarmu bar. Aptorningtekshürüshlirige asaslanghanda, töwendiki bir nechche xil ehwalni sherhilep ötüsh mumkin: Uyghur tilida yézilghan, emma xenzu tilida élan qilin’ghan, kéyin, uyghurchighaterjime qilinip, neshir qilin’ghan roman. Alayli, Memtimin Toxtayupning « QanliqYer » esli Uyghur tilida yézilghan, kéyin xenzuchigha terjime qilinip, eyni waqittiki« Gherbiy shimal edebiyat-sen’iti » jornilining 1951-yilidiki sanlirida élanqilin’ghan. Kéyin, Mehmutjan Islam bu romanni xenzuchidin uyghurchighaterjime qilghan we 1993-yili Uyghur tilida neshirdin chiqqan.Xenzu tilida yézilghan roman. Merhum Réyhan’gül Mijitning « Qayta Nikah »namliq romani xenzu tilida yézilghan. Kéyin, Siyit Tilwaldi teripidin uyghurchighaterjime qilinip, 2008-yili neshirdin chiqqan.Xenzu tiligha terjime qilin’ghan romanlar. Uyghur tilida yézilghan romanlardinxenzuchige terjime qilinip, neshirdin chiqqan romanlar xéli köp. Alayli, « Izdinish»(Zordun Sabir), « Qizil Tagh étikide » (Qeyyum Turdi), « Boz Dala» (EbeydullaIbrahim), « Pilsirattin Ötkenler » (Batur Rozi), « Léyighan Bulaq » (JalalidinBehram)3, « Mehmud Kashgheriy » (Perhat Jilan) we bashqilar.énggiliz tiligha terjime qilin’ghan romanlar. « Kiroranliq Balilar » (Perhat Elyas),« Jezire » (Tursunjan Muhemmet)Nemis tiligha terjime qilin’ghan roman. « Izdinish » (Zordun Sabir)Türk tiligha terjime qilin’ghan roman. « Mehmud Kashgheriy » (Perhat Jilan)4. Uyghur romanlirida eng köp teswirlen’gen dewir we obrazi yaritilghan meshhurshexislerUyghur romanlirida tariximizning herqaysi dewirliri oxshash bolmighan usul bilenteswirlen’gen bolup, her bir roman özige arqa körünüsh qilghan dewir sharaitidinxelqimizning omumiy tarixiy musapisini körüwélish mumkin. Aptorning qarishiche, Uyghurromanlirida töwendiki dewirler köprek teswirlen’gen: Orxun Uyghur Xanliqi dewri, Idiqut3Jalalidin Behramning « Léyighan Bulaq » jem’iy yette tom bolup, 1- we 2-tomliri xunzuchige terjime qilin’ghan.4
Uyghur Xanliqi dewri, Qaraxaniylar Xanliqi dewri, Yarkend Seidiye Xanliqi dewri, Xinjangning17-esirdin 19-esirning axirighiche bolghan ariliqtiki dewri, Shinjangning 20-esirning aldinqiyérimi we Üch wilayet inqilawi dewri, 20-esirning 50-yillirining axiri, “Medeniyet zor inqilabi”dewri we uningdin kéyinki dewirler.Yazghuchilar bediiy obraz wastisi arqiliq turmushni ekis ettüridu. Mutleq köp qisim Uyghurromanlirida Uyghurlarning obrazi asasiy obraz süpitide yaritilghan, bu tebiiy ehwal, elwette.Shuning bilen birge yene bashqa milletler obrazi asasiy obraz qilin’ghan romanlarmu yoqemes. Uyghur romanlirida nami tilgha élinip, obrazi yarqin yaritilghan meshhur tarixiyshexisler xéli köp. Alayli, Yüsüp Xas Hajip, Mehmud Kashgheriy, Sutuq Bughraxan,AbduqadirDamolla, Abduxaliq Uyghur, Melike Ammannisaxan, Seidixan, , Shah Mexsut, Yaqupbeg,Apaq Xoja, Sadir Palwan, Lutpulla Mutellip, Tömür Xelipe, Molla Zeydin, Xojaniyaz Haji,Exmetjan Qasimi, Seypidin Ezizi we bashqilar, yene Chianlong Xan, Sun Zhongshen, MaoZedong, Lénin, Sitalin, Jiang Jieshi, Gitlér, Chinggizxan, Chérchil qatarliqlarmu bar. Beziromanlarda nami chiqmighan bolsimu, xelqimiz üchün özini béshlighan kishilirimizning obraziteswirlen’gen bolsa, yene bezi romanlarda herqaysi dewirlerde yashap, türlük ehwallardaxelq bilen qarshilashqan satqun, munapiq kishilerning ehwallirighimu tégishlik orun bérilgen.5. Edebiyat tariximizda yézilip, bizgiche yétip kélelmigen romanlarHazirqi zaman Uyghur edebiyatida Uyghur romanliri 1940-yillarning otturilirida barliqqakelgen bolup, gerche san jehettin nahayiti az bolsimu, edebiyat tariximizda yézilip, bizgicheyétip kélelmigen romanlar dep qarilidu. Aptor bu romanlar heqqide qisqiche toxtalghan: « Dawanlar Ashqanda »Bu Uyghur edebiyatida yézilghan tunji roman bolup, aptori Lutpulla Mutellip(1922 - 1945). Merhum shairimiz 1941-yili yazda Sowét Itipaqiékispédiyichilirige terjiman bolup jenubiy Shinjangning bir qisim yerlirigebarghanda, xeliqning échinishliq turmushi bilen tonushqan. Kéyin shu qétimliqseper xatirisi asasida bu romanni yazghan. Bu roman 1945-yili Gomindangeksiyetchiliri teripidin köydürüwétilgen.Ibrahim Turdi (1914 - 1990)« Tentene », « Xumaxan » qatarliq dastanlarni yézip tesir qozghighan bu shair1960-yillirining béshida bir roman yazghan bolup, “Medeniyet zor inqilabi”mezgilide bu romanning waraqliri Ürümchidiki edebiyat-sen’etchiler qorosidashamalda uchup yürgen, héchkimning kari bolmighan. Shu wejidin, buromanmu bizgiche yétip kélelmigen.Abduléziz Mexsum (Abduqadir Damollamning oghli) (1889 - 1982)Merhum shair ömride nurghun shéir yazghan, lékin köp qismi élan qilinmighan.Merhumning eyni yillarda roman yazghanliqi melum, lékin bizgiche yétipkélelmigen.Nimshéhit Ermiye éli Sayrami (1906 – 1972)5
Merhum shair 20-esirning 70-yillirining bashlirida « Gör éghizidin Yanghanda »namliq bir shéiriy romanning 1 ming 500 koplétini yézip bolghan. Epsus, bushéiriy romanmu bizgiche yétip kélelmigen.2. Sélishturup tekshürüshtin xulaseMen bu bölümde, aldi bilen, aptor Sadir Tursunniyaz Udunluqning « Uyghur Romanliri IzahliqLughiti »ni oqurmenlerge qisqiche tonushturushni meqset qilghan bu maqalini yézishdawamida bayqighan « Lughet »tiki bir nechche xataliqni sherhilep ötüshni muwapiq kördum.Gerche bu xataliqlar mezkur lughetni tüzüsh dawamida aptorning qilghan japaliq ejri aldidatilgha élishqa erzimeydighan yétishsizlikler bolsimu, emma ularni körsitip ötmeslikni bir xilérensizlik, mes’uliyetsizlik dep qaridim. Andin, bashqa menbeler arqiliq érishken Uyghurromanliri tizimlikini « Lughet » tiki romanlar tizimliki bilen sélishturush arqiliq ige bolghanyekünümni qisqiche tonushturimen.1. « Uyghur Romanliri Izahliq Lughiti »de bayqalghan bir nechche xataliqlar« Lughet »ni estayidilliq bilen oqush we tekshürüsh dawamida, « Uyghur yazghuchilirining1950-yilidin 2013-yilining béshigha qeder yézilghan romanlirining ehwalini körsitish jedwili »de mundaq xataliqlar yaki yétishsizlikler barliqini bayqidim:1. Bir aptorning ikki romani jedwelge kirgüzülmigen, lekin « Lughet »te izahlan’ghanyeni kitabning ichide tonushturulghanBu Amannuri Abdurusulning « Tang Aldida Tughulghanlar » bilen « Ashiq-Meshuqlar »namliq ikki parche romani.2. Jedwelde bérilgen ikki romanning ismi bilen « Lughet »te izahlan’ghan isimlirida birazperiq körülgenMesilen, Alimjan Ismayilning bir romani jedwelde « Atilar Izidin » dep élinip, kitab ichide« Atilar Yoli » dep atalghan ; Muhemmetjan Litipning romani jedwelde « Atining nesiheti »bolsa, kitab ichide « Ata Nesiheti » dep élin’ghan.3. Jedwelde bérilgen aptor ismliri bilen lughette izahlan’ghan aptor isimlirida periqkörülgenJedweldikiisimKitab ichidikiisimAblet AbdurishitBerqiAbdulehetAbdurishit BerqiMamutjanDawutMamutDawutOsman HajiOsman emmetOsmanMuhemmetOsmanhajim6
4. Jedweldiki roman sani we kitab sanida xataliqlar körülgen, eng axirqi yighinda sanlarpütünley xata jemlen’genBu jedweldiki aptor sani, roman sani, tom sani we jem’iy kitab sanlirini qayta hésablap hemlughettiki her bir kitabning izahliq tékisti bilen inchike sélishturush arqiliq, bezi kichik, emmamuhim xataliqlarni bayqidim hem tüzitip qoyushni muwapiq kördüm. Aldi bilen, jedweldeikki qétim tekrarlan’ghan töt aptorning ismi töt aptor emes, belki sekkiz aptor saniliphésablan’ghan. Bular Jalalidin Behram (resimdiki 10- betning eng axirqi quri we 11-betning 1qurida), Gheyret Osman (resimdiki 12-betning eng axirqi quri we 13-betning 1-qurida),Mettursun Obulqasim (resimdiki 13-betning eng axirqi quri we 14-betning 1-qurida),Tursun Ömer (resimdiki 14-betning eng axirqi quri we 15-betning 1-qurida). Netijideaptorlarning sani 125 neper bolmay, 129 neper bolup xata hésablanghan. Andin, romanismigha asasen érishilgen omumiy roman sani xata hésablan’ghan. Jedweldiki romanisimlirini munderijide bérilgen roman isimliri bilen birmu bir sélishturush hem qayta-qaytasanash arqiliq, roman sanining 279 parche emes, belki 270 parche ikenliki delillendi. Axirida,kitab sani, tom sanimu xata jemlen’gen. Yeni Jalalidin Behramning « Hayat Qismiti » namliqikki tomluq romani bir tomluq , dep xatirilen’gen (resimdiki 11-bette) ; Muhemmet BaratTeshnaining üch parche romani qoshulup üch parche kitab déyilmey, ikki parche depyézilghan (resimdiki 14-bette) ; Adil Imin Shadtékinning ikki parche romani qoshulup, ikkiparche déyilmey, bir parche dep tizimlan’ghan (resimdiki 17-bet); Jedwelning eng axiridikiyighinda sanlar yuquridiki xataliqlarni hesabqa almighan ehwaldimu pütünley xatajemlen’gen bolup, töwendikidek toghrilash bérildi :Jedwelde bérilginiAptor Roman ismi(roman sani)129279Tomsani233Jem’iykitab sani233Toghrilap élin’ghini125268308308romani 126270310310Amannuri AbdurusulningqoshulghandaikkiDémek, bu maqalining béshidiki « Uyghur romanlirining sani we dairisi » dégen témida tilghaélip ötülgen aptorning uyghur romanlirining ehwali heqqidiki xulasisini toghrilap mundaqyézish mumkin : Uyghur romanliri, aptor dégendek, « bir tomluq roman 243 parche, ikkitomluq roman 27 parche, üch tomluq roman alte parche, töt tomluq roman bir parche, altetomluq roman bir parche, yette tomluq roman bir parche, shéiriy roman üch parche, jem’iy279 parche » bolmastin, bu « Lughet »ke kirgüzülgen Uyghur romanliri bir tomluq roman 240parche (jedweldiki 238 parche bilen Amannuri Abdurusulning jedwelge kirgüzülmey qalghanikki parche bir tomluq romani qoshulghanda), ikki tomluq roman 24 parche, üch tomluqroman töt parche, töt tomluq roman bir parche, alte tomluq roman bir parche bolup, jem’iy270 parche. Bu romanlarni yazghan aptorlarning omumiy sani 126 bolup, buning ichide 14neper ayal yazghuchi bar. Alahide körsitip ö
4 neshir qilin’ghan « Chiradin Halqighan Oghlan » namliq romani 2008-yili qayta neshir qilin’ghanda « Teklimankandin Halqighan Oghlan » dégen namda neshir qilinghan. Yighinchaqlighanda, aptorning « Uyghur yazghuchilirining 1950-yilidin 2013-yilining béshigha qeder yézilghan romanlirining ehw
The grammar is generally head-final, with default SOV clause structure, A-N noun . in this book. I owe much thanks to one friend in particular for his help in selecting proverbs, . (2016) also examines the portrayal of women in Uyghur proverbs, but the article is in Turkish. GIALen
ethnic Kazakhs, Kyrgyz, and members of other Muslim minority groups. These abuses include the arbitrary detention of more than 1,000,000 Uyghurs, ethnic Kazakhs, Kyrgyz, and members of other Muslim minority groups, separation of working age adults from children and the elderly, and the integration of forced labor into supply chains.
Khoja and Tomb of the Fragrant Concubine in Kashgar municipality, Xinjiang Uyghur Autonomous Region. karenfoleyphotography/Alamy Stock Photo. Hong Kong riot police arrest a protester during a police dispersal operation to clear t
7 (Cepstral Voice “Charlie”): Good Day, muscleman marzipan festival , uyghur people in china , paper airplane docking map , emp , ronald and nancy phenereagan suppository photos
the usual fanfare of a recent Zhang Yimou film), the Chinese crowd simultaneously had an epiphany . on the Internet prior to the Olympics. It was also meant to air on television in China in the time . aged Uyghur man, who had convinced me that he could not speak
in Africa, as well as Pakistan (Swat Valley), Afghanistan (Panjshir [Panjsher] Valley) and China (Davdar in the Xinjiang Uyghur Autonomous Region) in Asia. Stones from the Panjshir Valley in Afghanistan are commonly described as resembling Colombian emeralds in terms of colour, quality and even inclusion features (Bowersox
know not: Am I my brother's keeper?” (Genesis 4:9) 4 Abstract In this study, I examine the protection of human rights defenders as a contemporary form of human rights practice in Kenya, within a broader socio-political and economic framework, that includes histories of activism in Kenya. By doing so, I seek to explore how the protection regime, a globally defined set of norms and .
SUBJECT: ARALING PANLIPUNAN 5 YEAR/LEVEL: GRADE 5 DATE TOPIC MINIMUM LEARNING COMPETENCIES ACTIVITY/MATERIALS KEY TERMS EVALUATION OUTPUT HUNYO 18, 2018 ARALIN 1: ANG KINALALAGYAN NG PILIPINAS SA MUNDO p. 2-3 1. Nailalarawan ang lokasyon ng Pilipinas sa mapa 1.1 Natutukoy ang kinalalagyan ng Pilipinas sa mundo gamit ang mapa batay sa “absolute location” nito (longitude at latitude) (AP5PLP .
