SIFU Oleh: HANITA LADJAHARUN SMK Bandaraya Kota Kinabalu, Sabah ABSTRAK

Seminar Pendidikan Sejarah dan Geografi 2013 (UMS, 29 – 30 Ogos 2013) SIFU Oleh: HANITA LADJAHARUN SMK Bandaraya Kota Kinabalu, Sabah hanita75harun@yahoo.com ABSTRAK Kajian ini dijalankan bagi meninjau keberkesanan aktiviti SIFU dalam proses pembelajaran dalam pengajaran Sejarah. SIFU merupakan aktiviti pembelajaran dalam pengajaran yang melibatkan 100% pelajar secara aktif dan efektif untuk menjadi “guru” dan pelajar dalam satu sesi pembelajaran dalam pengajaran. Selain itu, 100% pelajar juga akan bergerak dan berkomunikasi menjayakan aktiviti SIFU. Guru hanya bertindak sebagai pemudah cara sahaja. Melalui ujian pra dan pasca serta hasil maklum balas pelajar dan guru aktiviti SIFU dapat dirumuskan sebagai aktiviti yang efektif membolehkan pelajar menguasai isi pelajaran secara optimum, pelajar berasa selesa dan seronok belajar dan meningkatkan keyakinan serta minat terhadap mata pelajaran Sejarah. Peningkatan pencapaian pelajar dalam peperiksaan SPM 2012 juga adalah bukti terbaik keberkesanan aktiviti SIFU. Malah keberkesanan SIFU telah mendorong guru lain melaksanakan aktiviti ini dalam subjek Bahasa Melayu, Biologi dan Pendidikan Islam. Seterusnya, SIFU bukan hanya diaplikasi di SMK Bandaraya Kota Kinabalu tetapi turut diaplikasikan disekolah lain seperti di SMK Putatan Penampang, SM St John Tuaran, SMK Segama Lahad Datu, SM Shan Tao Kinabalu dan SMK Agama Kota Kinabalu. SIFU juga telah meraih kemenangan iaitu Johan Pertandingan Guru Inovatif Peringkat Negeri Sabah 2013. 1.0 PENGENALAN Menurut P.J Philips (1950) aktiviti pembelajaran dalam pengajaran yang melibatkan pelajar membaca dan mendengar membolehkan pelajar mengingati sehingga 20% perkara yang dipelajari. Sekiranya pelajar membaca, mendengar dan menerangkan pelajar akan berupaya mengingati sehingga 70% perkara yang dipelajari. Sehubungan dengan perkara ini, Dr. Haji Mohd Kassim Bin Haji Mohd Ibrahim, Ketua Sektor Pengurusan Akademik Jabatan Pelajaran Negeri Sabah (2012), menyatakan “pembelajaran dalam pengajaran yang hebat adalah guru mengajar dan pelajar lebih belajar”. Oleh itu, adalah amat penting bagi guru untuk merancang dan melaksanakan aktiviti yang membolehkan keseluruhan pelajar belajar secara aktif dan efektif. 2.0 ISU KAJIAN Aktiviti pembelajaran dalam pengajaran seperti penerangan, pembentangan, persembahan power point, forum dan lain-lain tidak melibatkan keseluruhan pelajar secara aktif dan efektif. Contohnya jika aktiviti pembentangan atau forum diadakan hanya pelajar yang 1

Seminar Pendidikan Sejarah dan Geografi 2013 (UMS, 29 – 30 Ogos 2013) terlibat sepenuhnya akan membuat persiapan rapi. Sebaliknya pelajar lain hanya lebih banyak mendengar sahaja. Tambahan pula aktiviti pembelajaran dalam pengajaran sedemikian tidak membolehkan pelajar mempelajari sesuatu topik yang luas. Sedangkan sukatan mata pelajaran Sejarah sangat luas dan peruntukan masa mengajar hanya tiga masa seminggu. Lantaran itu, saya tidak menafikan guru lebih banyak membuat aktiviti penerangan guru dalam proses pembelajaran dalam pengajaran untuk membolehkan sukatan pelajaran dihabiskan. Selain itu, mata pelajaran Sejarah kurang diminati atau dianggap membosankan sudah menjadi senario biasa di kebanyakan sekolah. Malah belajar Sejarah atau membaca buku teks Sejarah dianggap ubat tidur yang mujarab oleh pelajar. Oleh itu, saya memikirkan aktiviti pembelajaran dalam pengajaran yang perlu melibatkan pelajar secara seronok, aktif dan efektif seterusnya membolehkan pelajar menguasai topik yang lebih luas dalam satu sesi pembelajaran dalam pengajaran. 3.0 OBJEKTIF KAJIAN Antara objektif kajian ini dijalankan ialah: 1. Melibatkan 100% pelajar secara aktif dan efektif dalam proses pembelajaran dalam pengajaran 2. Menghasilkan aktiviti pembelajaran dalam pengajaran yang membolehkan pelajar ‘mengajar’ dan belajar secara aktif dan efektif. 3. Mempelbagaikan aktiviti pembelajaran dalam pengajaran ke arah memupuk minat terhadap mata pelajaran Sejarah. 4.0 KONSEP DAN PELAKSANAAN SIFU SIFU merupakan aktiviti pembelajaran dalam pengajaran yang berpusat kepada pelajar dan guru mata pelajaran hanya bertindak sebagai fasalitator sahaja. Aktiviti SIFU melibatkan pelajar untuk berusaha membaca dan memahami topik-topik tertentu di bawah pemantauan guru mata pelajaran. Pelajar-pelajar yang telah menguasai topiktopik tertentu akan mengambil peranan sebagai “guru” atau SIFU. Mereka akan mengajar topik yang dikuasai kepada rakan-rakan lain. Setelah selesai, peranan “guru” akan diteruskan oleh pelajar dari kumpulan berikutnya untuk mengajar rakan-rakan mereka tentang topik yang dipelajari. Aktiviti ini berdasarkan konsep “I Teach, I Master” atau “Guru Mengajar, Pelajar Lebih Belajar”. Ringkasnya aktiviti SIFU akan melibatkan 100% pelajar untuk belajar (membaca, memahami dan menghafal), mengajar (menerangkan, bersoal jawab dan berbincang), bergerak (mencari rakan untuk diajar) dan berkomunikasi (menyampaikan isi pelajaran, berbincang dan bersoal 2

Seminar Pendidikan Pe Seja jarah dan Geog ografi 2013 (UM MS, 29 – 30 Ogos O 2013) jawa ab). Bagi melaksanaka m an aktiviti SIIFU, pelajarr dibahagika an kepada beberapa b ku umpulan dan dikehenda aki untuk menguasai topik terttentu secara berkum mpulan teta api akan mem mbuat pene erangan seccara individ du. Kemudia an setiap pelajar p berg gerak ke ku umpulan lain untuk mem mbuat pene erangan. Pelajar yang membuat m p penerangan akan digelar SIFU. Seba agai contoh hnya: Ahli Kumpulan K 1 berpecah dan d bergera ak ke Kump pulan 2 dan 3 untuk mem mbuat pen nerangan d dan menga adakan sessi perbinca angan. Settelah selessai, ahli Kum mpulan 2 pu ula akan berpecah dan n bergerak ke k Kumpula an 1 dan 3 sehinggalah h semua kum mpulan sele esai bergerrak ke setiiap kumpulan untuk mengajar topik yang g sudah diku uasai oleh mereka. Aktiviti A SIF FU boleh dilaksanakan d n paling kurang k dala am dua kum mpulan sehin ngga enam kumpulan bergantung b g pada topik k yang dipellajari. Lan ngkah 1: Pembahagi P ian kumpu ulan dan topik untuk dikuasaii secara in ndividu. Pela ajar akan membaca,, memahami dan me enghafal topik masin ng-masing g. Lan ngkah 2: Pelajar P darri kumpula an 1 mem mainkan pe eranan seb bagai ‘gurru’ atau SIFU bergerak ke kump pulan 2 da an 3 untuk k mengajarr rakan-rakan merek ka. Liima orang L Lima orang 3

Seminar Pendidikan Pe Seja jarah dan Geog ografi 2013 (UM MS, 29 – 30 Ogos O 2013) Lan ngkah 3: Pelajar P da ari kumpulan 2 berrgerak ke kumpulan n 1 dan 3 untuk mem mainkan peranan p se ebagai SIF FU L Lima orang L Lima orang Lan ngkah 4: Pelajar P da ari kumpulan 3 berrgerak ke kumpulan n 1 dan 2 untuk mem maikan pe eranan seb bagai SIFU U Lima orangg Lima oranng 5.0 BA AHAN DAN N KOS Tiad da sebarang g bahan ata au kos yang g diperlukan n dalam me enjayakan aktiviti a SIFU, hanya perssiapan dan arahan a yang jelas daripada guru. 6.0 KU UMPULAN SASRAN Pela ajar Tingkattan Lima Alamanda ya ang terdiri daripada se eramai 41 orang o dipilih untuk men njayakan ak ktiviti SIFU. 7.0 PE ERANCANG GAN DAN PELAKSAN NAAN TIND DAKAN T Tarikh No ov 2011 Tind dakan Guru memikirkan aktivviti pembela ajaran dalam m pengajaran n yang me elibatkan 10 00% pelaja ar secara aktiff dan efektiff. Guru mend dapat idea melakasan nakan aktiviti SIFU. 4 Catatan

Seminar Pendidikan Pe Seja jarah dan Geog ografi 2013 (UM MS, 29 – 30 Ogos O 2013) 20 0 Jan Pelaksanaan Ujian Pra dan Pasca 20 012 16 6 Pelaksa anaan di kelas 5 Alaman nda Feb Pelaksanaan aktiviti SIIFU dalam LLesson Stud dy Dihadiri 20 012 & Team Teaching oleh guru daripad da panitia lain l dan membe erikan komen tentang g aktiviti SIF FU Jan- Okt Pelaksanaan aktiviti SIFU S diteru uskan dalam m Pelaksa anaan diperluaskan proses pem mbelajaran dalam d pengajaran mah hu ke kelass-kelas lain pun proses ulangkaji 7.0 PEL LAKSANAA AN AKTIVIT TI SIFU Ahli Kumpulan 1 yang telah menguassai topik berpeccah ke kum mpulan lain untuk mengaja ar rakan tentan ng topik me ereka. Pelajar daripa ada kumpulan lain aka an menunggu rakan untuk me engajar me ereka dan bebas bersoal jawab b atau berb bincang. Pelajar lebih selesa diajjar oleh rakkan masing-masing. Semua pelajar p darripada Kum mpulan 1 bergerak ke kumpulan lain untuk menjadi gu uru dan me engajar raka anrakan mereka sendirri. Mereka bebas b mem milih kumpulan yang merreka mahu. Setelah selesai, s ahlii Kumpulan n 1 akan kem mbali ke kumpulan asal. Ke emudian ahli a kumpulan yang berikkutnya akan n bergerak dan berpeccah ke kumpu ulan lain untuk u men ngajar hing ggalah sem mua kumpulan selesai. Pada masa ini guru hanya menjadi pemerhatii. Gambar 1: Pe elaksanaa an Aktiviti SIFU 5

Seminar Pendidikan Sejarah dan Geografi 2013 (UMS, 29 – 30 Ogos 2013) 7.1 Guru memberi arahan. Guru memberikan arahan kepada pelajar tentang cara pelaksanaan aktiviti SIFU, pembahagian tajuk dan kumpulan. Gambar 2: Pelajar Mendengar Arahan Guru 7.2 Pelajar belajar Setelah memahami arahan dan tugasan masing-masing pelajar diberikan masa untuk membaca dan menguasai topik masing-masing. Pelajar digalakan membuat nota ringkas atau peta minda sebagai ABM semasa membuat penerangan dan perbincangan dengan rakan. Malah pelajar digalakan bertanya kepada guru jika ada perkara yang tidak difahami. Gambar 3: Pelajar Membaca Buku Teks Untuk Menguasai Topik Masing-Masing 6

Seminar Pendidikan Sejarah dan Geografi 2013 (UMS, 29 – 30 Ogos 2013) 7.3 Pelajar mengajar Setelah menguasai topik masing-masing pelajar dari kumpulan 1 akan berpecah dan bergerak untuk menjadi SIFU dan mengajar rakan dari kupulan lain. Setelah selesai, pelajar dari kumpulan berikutnya pula akan menjadi SIFU dan mengajar rakan mereka tentang topik yang mereka kuasai. Gambar 4: Pelajar Dibahagikan Kepada Lima Kumpulan Dan SIFU Mengajar Rakan Mereka Secara Berkumpulan Gambar 5: Pelajar Dibahagikan Kepada Dua Kumpulan Dan Membolehkan SIFU Mengajar Rakan Mereka Secara Berpasangan 7

Seminar Pendidikan Sejarah dan Geografi 2013 (UMS, 29 – 30 Ogos 2013) Gambar 6: Pelajar Dibahagikan Kepada Tiga Kumpulan Dan Membolehkan Mereka Mengajar Rakan Dalam Kumpulan Yang Kecil Terdiri Daripada Dua Orang Pelajar 8. 0 DAPATAN KAJIAN 8.1 Ujian Pra Dan Pasca Carta 1: Perbandingan Taburan Markah Ujian Pra Dan Pasca PRA Purata,Tertinggi, Terendah dan Sisihan Piawai 90 PASCA 83 80 65 70 67 60 50 40 37 36 30 20 13.8 10 11.3 3 0 Markah Purata Markah Tertinggi 8 Markah Terendah Sisihan Piawai

Seminar Pendidikan Sejarah dan Geografi 2013 (UMS, 29 – 30 Ogos 2013) Carta 2: Pencapaian Pelajar Dalam Ujian Pra Dan Pasca 2% Pencapaian Meningkat Pencapaian Konstant 98% Carta 3: Analisis Peratus Peningkatan Markah 45.0 % 41.5 % 40.0 % 35.0 % 30.0 % 25.0 % 22.0 % 19.5 % 20.0 % 15.0 % 9.8 % 10.0 % 4.9 % 5.0 % 2.4 % 0% 0.0 % 1% ‐ 50% 51%‐100% 101%‐200% 201%‐300% 9 301% dan keatas Konstant Penurunan

Seminar Pendidikan Sejarah dan Geografi 2013 (UMS, 29 – 30 Ogos 2013) Berdasarkan carta 1, markah purata pelajar dalam ujian pra hanya 36 markah berbanding 65 markah dalam ujian pasca. Seterusnya markah tertinggi dalam ujian pra hanya 67 markah berbanding 83 markah dalam ujian pasca. Dalam ujian pasca pencapaian terendah pelajar ialah 37 markah berbanding ujian pra iaitu hanya 5 markah. Berdasarkan carta 3 pula, 63.5% pelajar mengalami peningkatan markah antara 1% hingga 100%, 34.2% atau 14 orang pelajar mengalami peningkatan markah lebih dari 100% berbanding ujian pra. Hanya seorang sahaja pelajar yang mengalami konstat dan tiada pelajar yang mengalami penurunan markah. Ringkasnya, seperti yang tertera dalam carta 2 sebanyak 98% pelajar telah menunjukkan peningkatan pencapaian dalam ujian setelah melaksanakan aktiviti SIFU. 8.2 Pencapaian pelajar dalam peperiksaan SPM Carta 4: Pencapaian Pelajar 5 Alamanda Dalam Peperiksaan SPM 2012 Purata Mata Gred Ujian TOV AR1 Peperiksaan Penggal I AR2 Percubaan I Percubaan II AR3 AR4 SPM'12 0.00 1.00 2.00 2.53 2.85 3.00 4.15 4.00 5.00 5.52 6.01 6.01 6.00 7.00 10