TI - Quangduc

I. GIAI ĐOẠN TIỀN CHẤN HƯNG PHẬT GIÁO VIỆT NAM(1900 – 1930). Thế kỷ 20 là sự mở đầu giai đoạn mới của các phong trào kháng Pháp, thay thếcuộc kháng chiến Cần Vương của Nho sĩ thành cuộc vận động toàn dân, duy tân xứsở, cách mạng ở Trung Hoa với tư tưởng mới của Khương Hữu Vi và Lương KhảiSiêu đã làm sáng tỏ thêm ý thức ấy. Sự kiện Nhật Bản duy tân trở thành cường quốc,đã thức tỉnh những chí sĩ yêu nước bôn ba hải ngoại tìm đường cứu nước như NguyễnÁi Quốc, Phan Chu Trinh, Phan Bội Châu. với các phong trào Cộng sản; Đông KinhNghĩa Thục; Đông du.Ý thức kháng chiến giành độc lập dân tộc giai đoạn này, không còn là đại diện cholực lượng, giai cấp nào; mà là tìm sức mạnh trong nhân dân, đặt cơ sở trong quầnchúng, nhất là vận động giới Tăng sĩ Phật giáo làm chỗ dựa và chùa chiền làm cơ sởcủa các phong trào để hội họp hoạt động.Đó là bối cảnh của giai đoạn tiền chấn hưng Phật giáo Việt Nam. Các đại biểu củagiai đoạn này đều là tinh hoa của thế kỷ trước còn lại, họ đại diện cho một thế hệ đãđi qua, có vai trò đặc biệt là làm cầu nối giữa các tầng lớp nhân dân lao động với cácnhân sĩ trí thức thông qua cửa thiền, để tìm tiếng nói chung và tập hợp sức mạnh toàndân làm nên những trang lịch sử mới của dân tộc và của Phật giáo.Đại biểu của giai đoạn này đã sưu tầm được là 12 vị danh Tăng trong đó đã giới thiệuở Tập I là 6 vị; đến Tập II này là 6 vị.9

HÒA THƯỢNGTHÍCH LIỄU NGỌC(1826 – 1900)Bảo tháp Hòa thượng THÍCH LIỄU NGỌCHòa thượng pháp danh Liễu Ngọc, tự Phổ Minh, sau cầu pháp với Tổ Tiên Giác - HảiTịnh được pháp hiệu là Minh Ngọc, tự Châu Hoàn, nối pháp dòng Lâm Tế ChánhTông đời thứ 37. Ngài thế danh là Trần Viên Ngoạn, sinh năm Bính Tuất (1826 - đờivua Minh Mạng thứ 7) tại làng Bình Thủy, tổng Định Thới, huyện Vĩnh Định, phủ BaXuyên, tỉnh An Giang (nay là tỉnh Cần Thơ).Ngài sinh ra trong một gia đình trung lưu. Thuở nhỏ ngài theo học nho, được thầybạn khen là thông minh và có nết hạnh tốt. Chẳng may phụ thân mất sớm, Ngài đượcmẹ già sớm hôm nuôi dưỡng và thường dẫn đi chùa lễ Phật nghe kinh. Do đó cănlành được khơi dậy Ngài quyết chí qui hướng về Tam bảo.Năm 16 tuổi (1842), Ngài được mẫu thân cho phép xuất gia học đạo với Hòa thượngtrụ trì chùa Long Quang, ngôi chùa làng ở quê nhà, được Bổn sư ban pháp danh làLiễu Ngọc. Từ đó, nương mình dưới bóng từ bi, trên nhờ minh sư dạy bảo, dưới cùng10

pháp lữ tham tầm, sớm chiều làm bạn với hoa đàm, đuốc tuệ, nghiên cứu kinh tạngPhật môn, không bao lâu Ngài đã có được bước tiến rất dài trên đường ngộ nhập.Năm Bính Ngọ (1846) đời Thiệu Trị thứ 6. Một hôm, nhân thời công phu tịnh độ tạiđiện Phật, bất chợt nhìn thấy cánh hoa héo rụng trên bàn, Ngài thoát nhiên giác ngộ.Từ biệt bổn sư, Ngài đến Tổ đình Giác Lâm ở làng Phú Thọ, tỉnh Gia Định, thỉnh cầuHòa thượng Tổ sư Tiên Giác - Hải Tịnh là vị cao Tăng danh tiếng thời bấy giờ, ấnchứng sự tỏ ngộ của mình. Hòa thượng Tổ sư rất hài lòng, bèn truyền Đại giới choNgài và đặt pháp hiệu là Minh Ngọc, tự Châu Hoàn. Sau đó, Ngài ở lại chùa GiácLâm, phụ tá Hòa thượng Tổ sư trong công cuộc hoằng hóa lợi sanh, và để học hỏithêm giáo điển.Ngày 10 tháng 10 năm Kỷ Dậu, triều Tự Đức năm thứ 2 (1849) lúc đó Ngài mới 24tuổi, được Tổ sư Tiên Giác - Hải Tịnh cử về trụ trì chùa Hội Phước ở rạch Nha Mân,huyện Vĩnh An, phủ Tân Thành, tỉnh An Giang (nay thuộc tỉnh Đồng Tháp). Nhậnthấy ngôi Tam bảo Hội Phước tuy gọi là chùa nhưng thực ra đây là một ngôi thảo amnhỏ bé, không đủ rộng để tiếp Tăng độ chúng và hoằng dương chánh pháp, nên quanăm sau, năm Tự Đức thứ 3 (1850) Ngài khuyến giáo thập phương đóng góp côngđức, rồi lên vùng Tây Ninh mua cây gỗ về kiến tạo thành một ngôi phạm vũ huyhoàng. Đến nay, đó vẫn còn có một danh lam thắng cảnh của tỉnh Đồng Tháp.Năm Mậu Thìn (1868) chùa Phước Lâm ở Mỹ Tho mở Đại giới đàn, Ngài được chưSơn cung thỉnh giữ chức Giáo thọ A Xà Lê.Trải bao năm trên cuộc hành trình của một Như Lai sứ giả, Ngài hết lòng vì đạopháp: nào là khai Hương kiết Hạ, tiếp chúng độ Tăng, nào là xây dựng già lam, trùngtu phạm vũ; đâu có Phật sự cần đến, Ngài sẵn sàng ghé vai chung lo, không quản ngạituổi già sức yếu. Uy tín và đức độ của Ngài đã cảm hóa biết bao tín đồ tại gia và xuấtgia ở vùng Nha Mân - Sa Đéc, rất nhiều vị qui ngưỡng đến xin cầu pháp nương họcvới Ngài.Đến năm Canh Tý (1900) ngày mồng 3 tháng 3, Ngài lâm bệnh nhẹ, cho gọi môn đồđến khuyên bảo tinh tấn tu học, trau dồi giới hạnh, giữ vững đạo mạch, bảo tồn uydanh môn phái. Đoạn Ngài chắp tay niệm Phật rồi an tường thị tịch, hưởng thọ 75tuổi đời, 54 tuổi Hạ. Môn đồ pháp quyến xây tháp tôn thờ nhục thân Ngài trongkhuôn viên chùa Hội Phước.Khi đã ngộ ra chân lý khổ, không, vô ngã thì dù hành trạng ít nhiều ở một lần có mặtcủa một Thiền sư, đều là một dấu son đáng trân trọng. Ở đây, Ngài Liễu Ngọc – ChâuHoàn như cơn gió thoảng qua, làm tươi mát trên đường đời một khoảng thời gian, đểlại sự cảm hoài nhè nhẹ mãi vấn vương cho hậu thế. Song đâu phải mục đích là đâyvà hơn nữa, trước khi giác tha, phải tích lũy thật cao dày sự tự giác. Trường hợp Hòathượng Liễu Ngọc là một minh chứng ghi lại cho đời.11

HÒA THƯỢNGTHÍCH TÂM TRUYỀN(1832 – 1911)Hòa thượng Thích Tâm Truyền, pháp danh Thanh Minh, tự Huệ Văn, thuộc dòngthiền Lâm Tế đời thứ 41, tục danh là Đỗ Lương, sinh ngày 13 tháng Giêng nămNhâm Thìn (1832) – Minh Mạng thứ 13, tại thôn Tiên Kiên, tổng Bích Khê, tỉnhQuảng Trị.Chưa có tư liệu nào về song thân phụ mẫu của Ngài, chỉ biết Ngài sinh ra trong mộtgia đình nho gia thuần túy, được tiếng tốt khắp vùng, được mọi người quý trọng. Lúcđầu, Ngài theo học nho học, sau đó bỏ nho theo Phật. Nhân một hôm đến chùa DiệuĐế ăn một bữa cơm chay, Ngài cảm thấy ngon và phù hợp với suy nghĩ của mình,bèn có ý muốn xuất gia tu tập. Lúc ấy Ngài vừa tròn 15 tuổi.Năm Nhâm Tý, Tự Đức thứ 5 (1852), lúc 20 tuổi, Ngài đến chùa Diệu Đế cầu xuấtgia tu học với Hòa thượng Diệu Giác, được Hòa thượng đặt pháp danh là ThanhMinh, tự Huệ Văn, Ngài chuyên cần học hỏi tu tập. Với khả năng nho học sẵn có,Ngài dễ dàng hội nhập giáo điển Đại thừa, được Tăng chúng thương yêu và tôn trọng.Năm Đinh Tỵ, Tự Đức thứ 10 (1857), khi Hòa thượng Tăng Cang Nhứt Nhơn viêntịch, Bổn sư Ngài được sắc chỉ bổ nhiệm sang trụ trì chùa Báo Quốc vào tháng Chạp,Ngài được cử quản chúng trong khoảng thời gian Bổn sư tìm người thay thế ở chùaDiệu Đế.12

Từ đây cho đến năm 1894 là giai đoạn bận rộn nhất của Hòa thượng Bổn sư Ngài;liên tiếp lo trùng tu chùa Báo Quốc, khai mở các giới đàn để chọn Tăng tài, vừa làgiai đoạn triều đình Huế có nhiều biến động, thực dân Pháp đã can thiệp vào nội tìnhĐại Việt.Năm Giáp Ngọ, Thành Thái thứ 6 (1894), với tính khiêm cung, đạo lực khả úy, Ngàiđã được Bổn sư tin tưởng giao nhiệm vụ cho Ngài đi cung thỉnh chư Tôn nhiều nơi vềchùa Báo Quốc khai Đại giới đàn quan trọng (ngụ ý của Hòa thượng Diệu Giác nhânđó chứng tỏ sức sống của Phật giáo với tình hình bất ổn của thời thế lúc bấy giờ).Cho nên một trong những vị có đầy đủ uy đức lớn lao được Hòa thượng Bổn sư quantâm và nhất quyết phải cung thỉnh cho được là Hòa thượng Từ Mẫn ở chùa Tịnh Lâmở Phù Cát - Bình Định, bởi sự có mặt của vị Hòa thượng này sẽ mang lại ý nghĩa tolớn cho giới đàn và thâm ý chung, Ngài được lệnh vào tận Bình Định để làm nhiệmvụ đó.Tháng 4 cùng năm, Đại giới đàn chùa Báo Quốc được khai mở do chính Hòa thượngBổn sư Ngài làm Đường đầu Hòa thượng; Hòa thượng Từ Mẫn làm Đệ Nhất Tônchứng, Hòa thượng Hải Thiệu làm Yết ma, Hòa thượng Linh Cơ làm Giáo thọ.Cũng tại giới đàn quan trọng này, Ngài vừa là Chủ sự Tăng, vừa là Giới tử thọ Cụ túcgiới. Giới đàn khi đã hoàn mãn, Hòa thượng Từ Mẫn dành thời gian rất lớn ở lại bêncạnh và ân cần khuyến dạy riêng Ngài. Hòa thượng còn dạy Ngài phải nhanh chóngcầu pháp với Hòa thượng Bổn sư vì đã thọ Cụ túc giới.Tháng 11, Hòa thượng Diệu Giác chấp thuận lời cầu thỉnh đó, đã ứng tâm phú phápcho Ngài :Minh lai quảng lãng hội long quânPháp hiệu Huệ Văn phú nhữ kimPháp pháp vô pháp giai thị phápThứ diễm truyền đăng cách khả tầm.Sau đó ban pháp hiệu cho Ngài là Tâm Truyền.Năm Ất Mùi, Thành Thái thứ 7 (1895), Hòa thượng Bổn sư Diệu Giác viên tịch, Ngàikế thế trụ trì chùa Diệu Đế.Năm Bính Thân, Thành Thái thứ 8 (1896), Ngài lại được bộ Lễ triều đình cử sangchùa Báo Quốc trụ trì.Năm Đinh Dậu, Thành Thái thứ 9 (1897), Ngài phát nguyện chỉ ăn một bữa Ngọ theoluật Phật chế với tâm nguyện đạo lực thêm kiên cố.Năm Mậu Tuất, Thành Thái thứ 10 (1898) vào tháng 6, Ngài trùng tu chùa Diệu Đế.Vua cấp cho 3.000 xâu tiền hỗ trợ, tiếp đến tháng 7, Ngài lại xin trùng tu chùa Báo13

Quốc và cũng được vua cấp 600 xâu tiền; nhân đó Ngài xây dãy Ngũ Công ĐứcĐường (tức nhà hậu chính chùa Báo Quốc).Năm Kỷ Hợi, Thành Thái thứ 11 (1899), Ngài miễn cưỡng nhận chức Tăng Cangchùa Diệu Đế sau nhiều lần chư sơn môn thiết tha khuyến thỉnh (nhân Tăng Cang lúcđó là Nguyễn Hữu Thiêm đã cao tuổi xin được hồi hưu, mà chưa có người thay thế,triều đình giao cho chư Tăng tuyển chọn và đệ trình Bộ Lễ).Tháng 7 cùng năm, Ngài cho trùng tu chùa Viên Giác (vị trí tọa lạc phía sau chùa BáoQuốc) do Tổ Liễu Quán khai sơn.Năm Canh Tý, Thành Thái thứ 12 (1900) tháng Chạp, Ngài cho xây dựng lại chùaViên Thông, trước đó vào tháng 6, Ngài cũng đã tổ chức đại trùng tu chùa Huệ Lâm ởthôn Bình An, tọa lạc phía hữu, gần chùa Vạn Phước (nay không còn).Năm Tân Sửu, Thành Thái thứ 13 (1901), Ngài tổ chức xây dựng “Bích Khê TừĐường” để thờ Hòa thượng Bổn sư Diệu Giác.Đó cũng là công việc cuối cùng mang ý nghĩa hết sức to lớn trong đời Ngài : báo đápthâm ân. Sau đó tất cả đều dừng lại theo nhịp độ thu dần của tuổi già. Thời gian cònlại, Ngài chuyên thực hành bố thí và mỗi ngày đều đặn trì tụng 3 biến công phu và 6biến tịnh độ gồm Di Đà, Phổ Môn, Hồng Danh, Thí Thực.Năm Tân Hợi, Duy Tân thứ 5 (1911), mùa Hạ tháng 6 (nhuận), Ngài thị tịch vào giờTý, thọ 79 tuổi đời, 49 tuổi đạo.Các đệ tử xây tháp Ngài tôn trí bên hữu chùa Diệu Đế.14

HÒA THƯỢNGTHÍCH THIỆN QUẢNG(1862 – 1911)Hòa thượng Thích Thiện Quảng, người mang họ Trần, không rõ tên thật, sinh tại BếnTre năm Nhâm Tuất (1862) trong một gia đình thuộc hàng trung phú. Thuở ấu thơ,Ngài đã sớm được song thân đặc biệt tin yêu, đặt nhiều kỳ vọng nên đã mời các thầyđồ đến tận nhà trực tiếp chăm lo việc giáo dục học hành và luyện võ nghệ như bất cứmột gia đình có đầy đủ điều kiện khác. Đặc biệt hơn, do song thân có nếp sống đạohạnh, luôn giúp đỡ mọi người, hòa ái với xóm giềng nên những đức tính cao đẹp đócũng đã sớm truyền sang nơi Ngài, khiến song thân càng yêu quý hơn.Năm Nhâm Ngọ (1882), trải qua bao biến thiên thời cuộc, Ngài đã trưởng thành theobao nhận thức thực tại và qua bao lần trì hoãn ước vọng của song thân, nhất là khimẫu thân tạ thế, Ngài đành thuận ý phụ thân lập gia đình. Năm đó Ngài vừa tròn haimươi tuổi.Năm Ất Dậu (1885), khi phụ thân qua đời, Ngài chăm lo phụng thờ đúng đạo nghĩacư tang hết mực. Sau đó Ngài thu xếp việc gia đình, giã từ cất bước ra đi thực hiệnchí nguyện xuất gia hằng ấp ủ từ thuở ấu thơ của mình. Năm ấy Ngài hai mươi batuổi.Để tránh sự dòm ngó của các thế lực thực dân gây khó dễ trong quá trình tu hành,Ngài tìm sâu vào chốn yên ả có rừng cây vây quanh, tự nỗ lực thực hiện chí nguyệncủa mình một cách dõng mãnh. Chỉ một thời gian ngắn, Ngài đã tạo được sự thăngbằng tự tại bản thâ

Pháp Tri (1914-1996) 74. HT. Thích Đạt Hảo (1916-1996) 75. HT. Thích Bửu Ý (1917-1996) 76. HT. Thích Diệu Quang (1917-1996) 77. HT. Thích Kế Châu (1922-1996) 78. TT. Thích Minh Phát (1956-1996) 79. HT. Thích Hoàn Không (1900-1997) 80. HT. Thích Tâm Minh (1910-1997) 81. HT. Thích Từ Huệ (1910-1997) 82. HT. Thích Thiện Hào (1911-1997) 83. HT. Thích Giác Nhu .