Binagong Edisyon 6 - DEPED-LDN
Binagong Edisyon6GOP - Textbook FundsKagawaran ng Edukasyonz Republika ng PilipinasMay-akdaMarites B. CruzJulia T. GorobatNorma C. AvelinoEditorFlorencia C. Domingo, PhDPAG-AARI NG PAMAHALAANHINDI IPINAGBIBILIINILAAN PARA SADistrito/Paaralan:Dibisyon:Unang Taon ng Paggamit:Pinagkunan ng Pondo (pati taon):
Yaman ng Pilipinas 6Batayang Aklat sa Heograpiya, Kasaysayan, at Sibika 6Binagong Edisyon 2010Muling Limbag 2014ISBN: 978-971-0421-30-5Karapatang-Ari 2007EdCrisch International, Inc.Ang aklat na ito ay pag-aari ng EdCrisch International, Inc. at alin mangbahagi nito ay hindi maaaring ilathala sa anumang anyo nang walang nakasulat napahintulot ng tagapaglathala.Inilimbag ng:EdCrisch International, Inc.5059 Filmore St., Cor. Arellano St.,Palanan, Makati CityTel. No. (02) 407-5953; 834-1334email: info@edcrisch.com
PAUNANG SALITAAng batayang aklat na ito, Yaman ng Pilipinas 6, ay inihanda para sa mgabatang mag-aaral ng Heograpiya, Kasaysayan at Sibika sa Ikaanim na Baitang.Ang aklat ay binubuo ng limang yunit na may iba’t ibang aralin para sa paglinangng mga kasanayang itinakda ng 2002 Basic Education Curriculum.Sa Unang Yunit ng aklat ay matatanto ang kahalagahan ng populasyon,kalusugan, at edukasyon, ang pagkilala sa tao bilang pinakamahalagang yaman ngbansa, at masusuri ang mga bumubuo sa sambayanang Pilipino. Matatalakay rinang tungkol sa mga pagpapahalaga at paniniwala ng mga Pilipino.Mapag-aalaman sa Ikalawang Yunit ang heograpiya ng Pilipinas, angkahalagahan ng teritoryo at lokasyon ng bansa, gayundin ang wastong pangangalagasa kalikasan at mga likas na yamang biyaya ng Maykapal. Mapahahalagahan angmatalinong pagpapasya sa paggamit at pagtulong sa pangangalaga ng likas nayaman.Sa Ikatlong Yunit ay matatalakay ang pag-unlad ng pamahalaan ng bansa atmamamayang Pilipino sa iba’t ibang panahon at ang mga uri ng pamahalaan saiba’t ibang bahagi ng daigdig, ang mahahalagang katangian ng bansang demokratiko,sistemang pampulitika ng Pilipinas, at kahalagahan ng pamahalaan sa isang bansa.Higit ding mauunawaan ang halaga ng mga karapatan at kalayaan upangmapangalagaan ang mga ito.Makikilala nang lubusan ang dalawang uri ng soberanya ng ating bansa saIkaapat na Yunit. Mababatid din ang mga karapatang tinatamasa ng Pilipinasbilang malayang bansa at ang mga pagtatanggol ng mga makabayang Pilipino labansa mga dayuhang mananakop. Sa yunit ding ito ay mapag-aaralan ang pakikipagugnayan ng bansang maunlad at papaunlad gayun din ang mga samahangpangrehiyon at pandaigdig.Sa Ikalimang Yunit ay masusuri ang pagsisikap ng pamahalaan at mamamayanupang mapatatag ang ating bansa. Malalaman dito ang mga paraan ng pagigingproduktibo, pagpapaunlad at pangangalaga sa sarili, wastong paggamit ng mgakalakal o serbisyo, pagtitipid ng enerhiya, at paglutas sa pambansang suliranin namakatutulong sa pagpapaunlad ng ating bansa ayon sa taglay na kakayahan.Mga May-akdaiii
NilalamanYUNIT IPILIPINO SA PAGSIBOL NG BANSAKabanata 1 Populasyon ng BansaAralin 1Aralin 2Aralin 3Aralin 4Kabanata 2Aralin 5Aralin 6Kabanata 3Aralin 7Aralin 8Aralin 9Katangian ng Populasyon: Malusog at MatalinongMamamayan . 2Populasyon ng Pilipinas . 5Distribusyon at Kapalng Populasyong Urban at Rural . 11Pandarayuhan . 15Mga Pilipino na Bumubuo sa BansaPagka-Pilipino . 21Iba’t Ibang Pangkat Etniko . 24Pagtataguyod ng Tao sa BansaPagsasaalang- alang sa Kalusugan at Edukasyon . 32Pagpapahalaga at Paniniwala . 36Mga Tradisyunal na Pagpapahalaga at Paniniwala.39YUNIT IIANG HEOGRAPIYA NG PILIPINASKabanata 4 Teritoryo ng BansaAralin 10 Hangganan at Lawak . 43Aralin 11 Ang Lokasyon ng Pilipinas. 49Kabanata 5Topograpiya at mga Biyayang Yamanng KapuluanAralin 12 Ang Topograpiya at mga Likas na Yamanng Pilipinas . 52Aralin 13 Mga Likas na Yaman Ayon sa Uri . 57Aralin 14 Matalinong Paggamit ng mga Likas na Yaman. 62Kabanata 6Pangangalaga sa Teritoryo at mgaLikas na YamanAralin 15 Mga Suliraning Pangkabuhayan . 66Aralin 16 Mga Paraan ng Pangangalaga sa Teritoryoat mga Likas na Yaman Nito . 70iv
YUNIT IIIANG PAMAHALAANKabanata 7AT ANG MAMAMAYANG PILIPINOAng Pamahalaan ng PilipinasAralin 17Aralin 18Aralin 19Aralin 20Aralin 21Ang Pamahalaan at Layunin sa Pagtatatag Nito . 76Mga Uri ng Pamahalaan . 83Mga Katangian ng Bansang Demokratiko . 88Sistemang Pampamahalaan ng Pilipinas . 91Kahalagahan ng Pamahalaan . .96Kabanata 8Ang Mamamayang PilipinoAralin 22 Ang Mamamayan ng Pilipinas . 99Aralin 23 Ang Karapatan at Kalayaanng mga Mamamayang Pilipino . 104Aralin 24 Mga Tungkulin o Pananagutanng Mamamayang Pilipino . 111Aralin 25 Paraang Nakatutulong sa Pangangalagang mga Karapatan . 115Aralin 26 Mga Pangyayaring Nakahahadlangsa Pagtatamasa ng mga Karapatan . 119Aralin 27 Kahalagahan ng Pagtatamasang mga Kalayaan at Karapatan ng Tao . 124YUNIT IVPAGPAPAHALAGA SA KALAYAANKabanata 9AT SOBERANYA NG PILIPINASAng Soberanya ng BansaAralin 28 Ang Kahalagahan ng Panloob at Panlabasna Soberanya ng Pilipinas . 127Aralin 29 Mga Karapatang Tinatamasa ng Pilipinas . 132Aralin 30 Pagbawi ng Kalayaan mula sa mga Espanyol . 136Aralin 31 Pagkamit ng Kalayaan mula sa Amerikano . 142Aralin 32 Pagtatanggol sa mga Hanggananat Teritoryo ng Bansa . 147Kabanata 10 Pakikipag-ugnayan ng Pilipinas saIba’t Ibang BansaAralin 33 Pakikipag-ugnayan ng Pilipinas sa Ibang Bansasa Iba’t Ibang Panahon . 150Aralin 34 Kalagayan ng Pakikipag-ugnayan ng Pilipinassa mga Bansang Maunlad at Papaunlad . 154Aralin 35 Kontribusyon ng Pilipinas sa mga SamahangPanrehiyon at Pandaigdig . 158v
Aralin 36 Mga Kabutihang Dulot sa Pilipinas ng Pagsapisa mga Samahang Panrehiyon at Pandaigdig . 162YUNIT VPAGSISIKAP NG MAMAMAYANAT PAMAHALAAN SA PAGPAPATATAGNG BANSAKabanata 11 Paraan ng Pagtataguyodsa Kaunlaran ng BansaAralin 37 Mga Palatandaan ng Kaunlaran . 165Aralin 38 Katangian ng Isang Maunlad na Bansa . 169Kabanata 12 Paraan ng Pagpapabuti ng EdukasyonAralin 39 Mga Patakaran at Programang Pangkabuhayanng Pamahalaan . 174Aralin 40 Mga Paraan para sa Pagpapabuti ng Edukasyon . 178Aralin 41 Mga Paraan ng Pagpapaunlad ng Agham atTeknolohiya . 182Kabanata 13 Pagiging ProduktiboAralin 42Aralin 43Aralin 44Aralin 45Aralin 46Aralin 47Aralin 48Aralin 49Aralin 50Aralin 51Aralin 52Aralin 53Aralin 54Kahulugan ng Pagiging Produktibo . 186Pagiging Produktibo ng Tao . 191Pagtitiwala sa Sariling Kakayahan . 195Katangian ng Taong may TamangSaloobin sa Paggawa . 199Pangangalaga sa Sarili . 202Katangian ng Matalinong Mamimili . 205Paraan ng Wastong Paggamitng mga Kalakal at Paglilingkod. 208Pagtangkilik sa Sariling Produkto . 212Muling Paggamit ng Bagay na Patapon Na . 215Enerhiya: Salik ng Kaunlaran . 219Pagpapanatili at Pagpapaunladsa Kultura ng Bansa . 222Paglutas ng mga Pambansang Suliranin . 224Mga Proyekto sa Paglutasng Pambansang Suliranin . 228Talahuluganan . 231Talasanggunian . 233vi
YUNIT IVPAGPAPAHALAGA SA KALAYAANAT SOBERANYA NG PILIPINASKabanata 9 Ang Soberanya ng BansaAralin 28Ang Kahalagahan ng Panloobat Panlabas na Soberanya ng PilipinasMagsimula kaNapagmasdan mo bang mabuti ang simbolo ng kalayaan ng bansang Pilipinas?Nakikita rito ang tatlong panahon ng kasaysayan ng Pilipinas.Ang leon ay naglalarawan ng impluwensya ng Spain sa atin. Ang agilangnakabuka ang pakpak ay nagpapakita ng impluwensya sa atin ng United States omga Amerikano. Ang simbolo ng ating hangaring maging malaya ay inilalarawanng araw sa gitna. Ang tatlong bituin ang sumasagisag sa Luzon, Visayas, atMindanao. Ang mga salitang “Republika ng Pilipinas” ay nakikita sa ibaba. Ito aynangangahulugang ang Pilipinas ay mayroong kalayaan at soberanya okapangyarihan na iginagalang ng ibang bansa.127
Alam mo bang isang malayang bansa lamang ang maaaring magtaglay ngsoberanya? Ang Pilipinas ay isang malayang bansa. Ang pagiging malaya nito aynaging daan upang tayo’y kilalaning kapantay ng ibang bansa kaya’t dapat natingpasalamatan ang mga bayaning nagbuwis ng buhay upang makamit natin ang ganapna kalayaan.Alamin moKahulugan at Uri ng SoberanyaAng soberanya ay ang pagkakaroon ng isang bansa ng kapangyarihangmakapagsarili at pamahalaan ang buo nitong nasasakupan.Kinilala ng United States of America ang soberanya ng Pilipinas noong ika-4ng Hulyo 1946, samantalang tayong mga Pilipino ay kumilala sa ating kalayaannoong Hunyo 12, 1898.Dalawa ang uri ng soberanya: panloob at panlabas. Ang soberanyang panloobay ang kapangyarihan ng bansang mamuno at magpatupad ng batas sa lahat ngnasasakupan nito. Ang soberanyang panlabas naman ay ang kapangyarihan ngisang bansang maging malaya sa pakikialam ng ibang bansa.Mga Katangian ng SoberanyaAng soberanya ay magpapatuloy hanggang malaya ang Pilipinas. Ito ay walangtaning na panahon.Ang soberanya ng isang bansa ay hindi maaaring angkinin o isalin sa iba pangbansa.Ang lahat ng pag-aari ng bansa ay saklaw ng soberanya. Ang mga mamamayannito nasa teritoryo man o nasa ibang bansa ay nasa kapangyarihan ng pamahalaan.Walang sinumang dayuhang bansa ang maaaring magbigay ng hangganan olimitasyon sa kapangyarihan ng isang bansa sa nasasakupan nito. Ang soberanyang bansa ay nangangahulugan ng lubos na kapangyarihan.Ang Kahalagahan ng Panloob at Panlabas na SoberanyaNapahahalagahan natin ang ating soberanyang panloob sa pamamagitan ngepektibong pamumuno ng pamahalaan sa nasasakupan. Ang kapangyarihangpampamahalaan ay nasa mamamayan dahil sila ang may karapatang pumili ng mgamamumuno sa bansa. Para sa kapakanan ng sambayanang Pilipino, ang mgapinuno ay nagpapatupad ng mga batas na sinusunod naman ng mamamayan. Anghalimbawa nito ay ang batas trapiko na ipinapatupad upang maging maayos angdaloy ng trapiko at maiwasan ang mga aksidente. Ikalawa ay ang pagkakaroonng Armed Forces of the Philippines para mapanatili ang kalayaan at soberanya ngbansa.128
Hukbong PandagatHukbong KatihanHukbong PanghimpapawidHukbong SanayanAng bansa ay may karapatang magkaroon ng ari-arian tulad ng lupain, gusalingpambayan gaya ng Post Office, mga paaralan, National Museum, Batasan, oKongreso, mga palengke, at marami pang iba. Kasama na rin ang mga tanggapanng mga kinatawang pangdiplomatiko sa iba’t ibang bansa.Napapanatili natin ang ating panlabas na soberanya sa pamamagitan ngpakikipag-ugnayan sa ibang bansa tulad ng Indonesia, Singapore, China, Malaysia, India, Japan, Canada, United States, at marami pang iba. Nakikipagkalakalantayo sa iba’t ibang bansa at nakikisapi sa mga pandaigdig at panrehiyong samahanupang mapadali ang pag-angat ng ekonomiya ng bansa.Ang pamahalaan ng ating estado ay kinikilala ng napakaraming mga estado atmga bansa kaya napangangalagaan natin ang ating kalayaan at soberanya. Angiba pang bansang malaya ay nagmamalasakit din sa ating bansa dahil batid nila angpaghihirap nating makamtan ang kapangyarihang ito. Walang kapangyarihan angibang bansa na ipilit sa Pilipinas ang kanyang patakaran. Lahat ng malalayangbansa ay pantay-pantay ayon sa United Nations. May isang Pilipinong nahalal naSecretary General ng UN, siya ay si Heneral Carlos P. Romulo.129
Isagawa moPiliin sa B ang nararapat na sagot para sa A. Isulat ang sagot sa sagutangpapel.A1. Tataglaying kapangyarihan habang ang bansa ay nananatilingmalaya2. Isang Pilipino na naging Secretary General ng United Nations3. Kapangyarihan ng estado na pangasiwaan ang sariling gawain atpamahalaan ang nasasakupan4. Kapangyarihan ng bansa na mapanatili ang ugnayang pandiplomatiko opangkalakalan5. Sinasaklaw ng panloob na soberanyaa.b.c.d.e.f.g.h.Bsoberanyang panloobsoberanyaHen. Antonio Lunamga mamamayan, ari-arian, at teritoryo nitosoberanyang panlabaskalayaanHen. Carlos P. Romulotubig, lupa, at himpapawidBigyang pansin at suriin Ang kahalagahan ng panloob na soberanya:1. May namumuno sa mamamayan, ari-arian, at teritoryo2. Nakapag-aari ng mga lupain, gusaling pambayan, at tanggapan sanasasakupan nito Ang isang bansang malaya ay may soberanya. Ang kahalagahan ng soberanyang panlabas:1. Nakapagsasarili2. May karapatan at mga pribilehiyo sa ilalim ng pandaigdig na mgabatas3. Nakikipag-ugnayan sa ibang bansa130
Mga katangian ng bansang may soberanya:1.2.3.4.Ang soberanya ay walang taning na panahon.Hindi ito pwedeng angkinin ng iba.Lahat ng ari-arian, mamamayan, at teritoryo ay saklaw ng soberanya.Lubos ang kapangyarihan o soberanya ng isang malayang bansa.Subukan mo1. Ipaliwanag ang kahalagahan ng panloob na soberanya ng bansa.2. Isalaysay ang kahalagahan ng panlabas na soberanya ng bansa.Kaya mo ito!Bumuo ng isang pangkat kasama ang dalawang kamag-aral. Pag-usapanninyo ang mga katangian ng bansang malaya at may soberanya. Magbigay ngkonklusyon tungkol dito.Punan ang sumusunod na chart bilang gabay para sa gawain. Gawing kapakipakinabang ito. Isulat ang mga kasagutan sa sagutang papel.Karapatan ng BansaBansang Malaya1. Pagsasarili sapamamahala2. Pakikipag-ugnayan saibang bansa131
Aralin 29Mga Karapatang Tinatamasa ng PilipinasMagsimula kaMaging masaya ka dahilisinilang ka sa panahong malaya naang Pilipinas. May soberanya naito at iginagalang ng lahat ng bansangmalaya.Dahil sa pagiging malaya ngating bansa natamo nito ang mgakarapatan at kalayaang hindi nitonatamasa nang ang Pilipinas ay nasailalim pa ng pamamahala ng bansangSpain, United States, at Japan.Dahil ang Pilipinas ay isang bansangmalaya, mayroon tayong mgakarapatang tinatamasa.Alamin moMga Karapatang Tinamo ng PilipinasKarapatang Mamahala sa MamamayanAng ating bansa ay may karapatang mamahala sa buong kapuluan, sa mgamamamayan, at mga ari-arian nito. Dahil dito, pinapangalagaan ng ating bansaang mga pulo, himpapawid, at iba pang teritoryo at mga hangganan nito upanghindi makapasok ang mga ilegal na dayuhan. Kasabay ng pamamahala ay mayroongmga batas na itinalaga ang bansa upang maging patnubay sa makatarungangpagkilos ng pamamahala at nasasakupan.Karapatang MakapagsariliAng pagiging malaya mula sa pakikialam ng ibang bansa ay karapatan ngPilipinas. Halimbawa, may problema ang pamahalaan sa pagpapasuko sa mgarebelde na nasa kabundukan ng iba’t ibang panig ng bansa. Karapatan ng bansanglutasin ito nang hindi pinakikialaman ng alinmang bansa.Karapatang Mag-angkin ng Ari-arianSa pamamagitan ng pamahalaan nito, karapatan ng Pilipinas na bilhin samakatarungang halaga ang anumang ari-arian kung gagamitin ito sa kapakanangpampubliko tulad ng pagpapagawa ng tulay, kalsada, daan, gusaling pambayan,mga embahada, at mga kampo ng sandatahang lakas.132
Ang mga tulay, kalsada, daungan, at mga lansangan ay ipinagawang pamahalaan para sa kapakanang pampubliko.Ang mga paliparan, daungan ng mga barko, mga daan, lagusan, at piyer ayilan sa mga pag-aari ng pamahalaan na inilalaan para gamitin ng publiko.Karapatan sa Pantay na PagkilalaKarapatan ng Pilipinas na makamit ang pantay na pagkilala ng United Nations. Ang ating bansa ay may mga karapatan at mga tungkulin na binibigay attinatamasa rin ng mga malalayang bansa, maliit man o malaki, mahirap, o mayaman.Tulad ng ibang bansa, tayo ay mayroon ding kinatawan sa UN na nagbibigaypasya sa mahahalagang isyung nilulutas ng pandaigdig na samahan.Karapatang Ipagtanggol ang KalayaanNakasaad sa Saligang Batas ng Pilipinas na sa panahon ng panganib, anglahat ng mamamayan nito ay maaaring atasan ng batas na magkaloob ng personalna paglilingkod militar o sibil. Ito ay bahagi ng karapatan ng bansa upangmaipagtanggol ang kalayaan nito.Pinangangalagaan ng Pilipinas ang kanyang karagatan sa pamamagitan ngPhilippine Navy at ang himpapawid ng bansa sa pamamagitan ng Philippine AirForce upang maprotektahan ang teritoryo nito. Ang Philippine Army ay maytungkuling magmasid at mangalaga sa mga teritoryong panlupa ng bansa. Sinanaysilang makipaglaban sa sinumang magtatangkang guluhin ang pamahalaan. Sapanahon ng kapayapaan ay nakikipagtulungan sila sa mga gawaing pangkaunlaranng bansa.133
Ang mga alagad ng batas ang inaasahan ng bansa sapagsugpo sa masasamang loob.Ang Philippine National Police ang nangangalaga sa katahimikan at kaayusansa loob ng bansa. Tungkulin nilang sugpuin ang mga masasamang gawain tulad ngpagnanakaw, kaguluhan, pagtitipong labag sa batas, panghoholdap, pangingidnap,panggagahasa, pananalakay, at iba pang mga krimen.Karapatang Makipag-ugnayanAng Pilipinas ay may karapatang makipag-ugnayan sa iba’t ibang bansa.Nagpapadala ang ating bansa ng mga kinatawan o ambassador sa iba’t ibangbansa, kapalit nito ay tumatanggap din tayo ng mga ambassador mula sa ibangbansa na may mabuting hangarin. Bukod sa pakikipag-ugnayang pandiplomatiko,karapatan din ng bansa na makipagkalakalan at magtaguyod ng ugnayangpangkabuhayan at pangkapayapaan sa ibang mga bansa. Sa kasalukuyan,nakikipagkalakalan tayo sa Japan, China, United States, Singapore, Brunei, Nigeria, Indonesia, Malaysia, at marami pang bansa.Si Pangulong Gloria Macapagal-Arroyo kasama angilang lider ng mga bansang kasapi sa Associationof Southeast Asian Nations (ASEAN).134
Kahalagahan ng mga Karapatang Tinamo ng BansaDahil sa mga karapatang tinamo ng bansa nang ito’y naging ganap na malaya,tayong mga Pilipino ay ganap na nasiyahan at napanatag dahil maipagmamapurinatin at maipagmamalaki ang ating pagiging malaya. Natuto tayong tumayo sasarili nating mga paa, manindigan, at lalong magsumikap sa pagpapaunlad ngbansang Pilipinas.Isagawa mo1. Alamin ang mga karapatang tinamo ng Pilipinas. Itala ang mga sagot sanotebook.2. Paano mo pahahalagahan ang mga karapatang ito? Ilahad ang iyong mga dahilankung bakit.Bigyang pansin at suriinPangalagaan at pahalagahan ang sumusunod na mga karapatang tinamong Pilipinas: karapatang mag-angkin ng ari-arian karapatan sa pantay na pagkilala karapatang ipagtanggol ang kalayaan karapatang makipag-ugnayan sa iba’t ibang bansa karapatang makapagsariliSubukan mo1. Ano ang maaaring ibunga sa Pilipinas ng pakikialam ng ibang bansa sa pamamahala nito? Bakit?2. Makatuwiran bang kunin ng pamahalaan ang iyong lupain upang gawing paliparan ng bansa? Ipaliwanag.Kaya mo ito!Magtanong sa magulang o matandang kamag-anak kung ano ang mga kalayaanat karapatan na pinahahalagahan nila at kung bakit nila ito pinahahalagahan.135
Aralin 30Pagbawi ng Kalayaanmula sa mga EspanyolMagsimula kaBatid mo ba na iba’t iba ang paraang ginawa ng mga makabayang Pilipino sapagkamit ng kalayaan? May gumamit ng lakas, kilusan, zarzuela, at panulat.Mahirap talagang makalimutan ng mg
Aralin 30 Pagbawi ng Kalayaan mula sa mga Espanyol.136 Aralin 31 Pagkamit ng Kalayaan mula sa Amerikano .142 Aralin 32 Pagtatanggol sa mga Hangganan at Teritoryo ng Bansa .147 Kabana
ISBN 978-621-421-072-5 (PDF) Jointly published by: Department of Education (DepEd) DepEd Complex. Meralco Ave., Pasig City 1800, Philippines Contact: action@deped.gov.ph. website: https://www.deped.gov.ph United Nations Children's Fund (UNICEF) Philippines Country Office 14th Floor, North Tower, Rockwell Business Center Sheridan
by NEAP to provide professional development to teachers and/or school leaders within DepEd under DO No. 001, s. 2020. b. DepEd Service Providers (DSP) are DepEd Central Office bureaus, services or units, DepEd Regional Offices or DepEd Schools Division Offices that have been awarded formal, fixed-term
Edukasyon sa Pagpapakatao – Ikatlong Baitang Kagamitan ng Mag-aaral – Yunit 2 Unang Edisyon, 2014 Paunawa hinggil sa karapatang-sipi: Isinasaad ng Seksiyon 176 ng Batas Pambansa Bilang 8293: Hindi maaaring magkaroon ng karapatang sipi sa ano mang akda ng Pamahalaan ng Pilipinas.
Edukasyon sa Pagpapakatao – Grade 2 . Kagamitan ng Mag-aaral sa Waray. Unang Edisyon, 2013 . ISBN: 978-971-9601-43-2. Paunawa hinggil sa karapatang-sipi. Isinasaad ng Seksiyon 176 ng Batas Pambansa Bilang 8293: Hindi maaaring magkaroon ng karapatang-sipi sa ano mang akda ng Pamahalaan ng
DEPED COPY. ii. EKONOMIKS 10 Araling Panlipunan – Modyul para sa Mag-aaral. Unang Edisyon 2015. Isinasaad
inihanda at sinuri ng mga edukador mula sa mga publiko at pribadong paaralan, kolehiyo, at / o unibersidad. Hinihikayat namin ang mga guro at ibang nasa larangan ng edukasyon na mag-email ng kanilang puna at mungkahi sa Kagawaran ng Edukasyon sa action@deped.gov.ph. Mahalaga sa amin ang inyong mga puna at mungkahi. Tayo na’t Magbasa
Sa Unang Yunit ng aklat ay matatanto ang kahalagahan ng populasyon, kalusugan, at edukasyon, ang pagkilala sa tao bilang pinakamahalagang yaman ng bansa, at masusuri ang mga bumubuo sa sambayanang Pilipino. Matatalakay rin ang tungkol sa mga pagpapahalaga at paniniwala ng mga Pilipino. Mapag-aalaman sa Ikalawang Yunit ang heograpiya ng .
AS 8 PROTEIN SYNTHESIS QUESTIONSHEET 10 (b) (i) genetic code on DNA is copied into mRNA; double helix of DNA unwinds (in region to be copied); complementary nucleotides line up along coding strand of DNA; A to U and C to G; assemble together to make a complementary strand of mRNA; under influence of RNA polymerase; mRNA unzips from DNA template and passes to ribosomes; max 5 (ii) ATP provides .
